Có một ý kiến hay về ô nhiễm, trả lời được nhiều thắc mắc, các cụ tham khảo:
“
1. Điều đầu tiên cần khẳng định: Ô nhiễm không khí ở Hanoi từ xưa đến nay là vẫn bị nhưng đặc biệt nặng lên trong khoảng 3~4 năm trở lại đây. Sẽ làm rõ ở phần dưới.
2. Điều thứ hai, ô nhiễm không khí ở Hanoi là sự pha trộn của nhiều loại ô nhiễm khác nhau xét theo bản chất: Ô nhiễm nội sinh vùng địa lý - ô nhiễm nội sinh thành phố - ô nhiễm từ bên ngoài. Sẽ làm rõ ở phần dưới.
3. Điều thứ ba, ô nhiễm không khí có liên quan tương đối mật thiết với Air visual, Không biết dịch thế nào cho đúng nên tạm để tiếng Anh.
4. Thực hành quan sát tầng ô nhiễm bụi mịn
Phần làm rõ các ý:
1. Ô nhiễm không khí ở Hanoi đặc biệt trầm trọng từ 3~4 năm trở lại đây là hiện thực khách quan. Tức là quan sát nhiều năm thì tình trạng ô nhiễm chỉ thực sự trở nên tâm điểm trong khoảng thời gian này, không khí mù mịt, các trạm quan trắc AQI đều báo những con số giật mình và air visual không thua gì Bắc Kinh trong những ngày ô nhiễm nhất. Ngoài ra thì không chỉ riêng Hanoi mà cả khu vực đồng bằng Bắc bộ và Bắc trung bộ đều chịu ảnh hưởng, chỉ có khu vực tây bắc bộ là không khí vẫn trong lành.
Và following sự thật này thì chỉ có thể có 1 con đường lý giải đó là sự phát triển bùng nổ của công nghiệp và đô thị hóa, dẫn tới nhu cầu về năng lượng tăng cao. Miền Bắc đã khai thác tối đa thủy điện từ vài năm nay nên tập trung phát triển nhiệt điện than - nguồn năng lượng rẻ nhất. Nhưng song song với đó là kéo theo ô nhiễm từ việc đốt than khiến cho khói bay, tro bay, việc làm lạnh bằng nước cũng đẩy 1 lượng lớn tro khuếch tán cùng hơi nước tạo thành một dạng hỗn hợp khí bụi - hơi nước vào khí quyển. Hỗn hợp bụi - hơi nước này nặng hơn khối lượng riêng của không khí nên luôn là là sát đất và khó đối lưu.
Lượng bụi mịn còn được sinh ra do sản xuất công nghiệp, luyện gang thép và đặc biệt là khí thải động cơ. Bất cứ việc đốt cháy không hoàn toàn nào các nhiên liệu như củi - trẻ - than - dầu - xăng đều sinh ra bụi mịn, muội, tro phát tán vào không khí.
Đây là thủ phạm khiến cho bầu không khí của toàn vùng đồng bằng bắc bộ và bắc trung bộ thường xuyên bị phủ 1 lớp smog nhờ nhờ, làm giảm air visual, nhìn từ mặt đất mây nhòe mờ, trời xanh nhợt nhạt, nhìn xa thấy mù như sương, và mặt trời lặn sớm do ánh sáng không thể xuyên qua lớp smog dày này. Lớp smog này mình đã giành nhiều thời gian quan sát, nó có thể dày từ vài trăm mét đến hơn 1km, tùy từng hôm.
Có ý kiến cho rằng lớp smog này chẳng qua là hơi nước vì quả thực hơi nước cũng tham gia vào việc làm giảm air visual nhưng không, qua nhiều quan sát rất nhiều ngày trời hanh khô, độ ẩm chỉ mức <60% nhưng không khí vẫn tồn tại lớp mù keo này. Có thể khẳng định 100% sự tồn tại của tầng bụi mịn trong phần khí quyển sát mặt đất.
Những ngày ô nhiễm điển hình
______________________
YẾU TỐ GIÚP LÀM GIẢM/ LÀM SẠCH Ô NHIỄM?
Mưa?
Những cơn mưa rào lớn trên diện rộng có thể giúp gột bớt lượng bụi trong khí quyển và rửa trôi những bụi bặm bám lại trên đường xá và cây cối, nhờ đó không khí sẽ trong lành hơn. Mưa lớn cũng thường đi cùng với 1 yếu tố quan trọng nhất nữa giúp làm sạch không khí, đó là GIÓ.
Mưa nhỏ mà đặc biệt là mưa phùn thì không suy suyển gì.
GIÓ?
GIÓ chính là yếu tố tự nhiên giúp làm sạch ô nhiễm không khí một cách hiệu quả nhất. GIÓ như cây chổi quét nhà, đẩy không khí ô nhiễm đi nơi khác, khuếch tán nó đi.
Những ngày gió mạnh là những ngày không khí sạch. Nếu gió thổi từ vùng ít ô nhiễm tới thì không khí sẽ cực kì sạch. Air Quality Index có thể tới mức 15~30 tức là sạch như ngoài đảo xa. Nếu gió được thổi từ vùng ô nhiễm thì không khí đương nhiên bị bẩn nhưng nếu thổi mạnh thì vẫn sạch hơn thổi nhẹ, vì thổi mạnh tức làm tăng cường khuếch tán, đối lưu.
Đối với miền bắc Việt Nam: Nguồn ô nhiễm nội sinh lớn nhất là phía đông: ở vùng Quảng Ninh - Hưng Yên - Hải Dương. Và ô nhiễm ngoại xâm là từ phía bắc tức Trung Quốc. Bởi TQ cũng như Vietnam, phát triển công nghiệp cực kì mạnh mẽ, các độ thị của Trung Quốc toàn loại cỡ Hanoi trở lên nên không khí về cơ bản là tệ như ta. Khi gió thổi từ Trung Quốc thổi về thì không phải gió sạch. Do vậy nếu gió thổi mạnh thì không khí sẽ tương đối sạch nhưng khi gió thổi yếu đi thì ô nhiễm bắt đầu lắng lại và không khí sẽ rất bẩn.
Như vậy, quy luật ô nhiễm không khí của mùa đông: Gió mùa tức gió bắc - đông bắc thổi: Những ngày đầu thổi mạnh trời trong trẻo, đục dần lên ở những ngày tiếp theo và khí gió thổi yếu đi không khí sẽ cực kì bẩn và kéo dài cho đến đợt gió mùa tiếp theo.
Vào mùa hè. Không khí sẽ cực kì sạch vào những ngày gió PHƠN. Tức gió tây, tây nam. Vì phía tây và tây nam rất sạch sẽ, toàn rừng. Gió thổi sang làm không khí miền bắc trong vắt, dẫn đến nắng gắt, rất nóng.
Những ngày trời gió đông thì không khí sẽ lại ô nhiễm. Những ngày gió đông nam hoặc gió nam không khí sẽ sạch hơn 1 chút nhưng không thể sạch như những ngày gió tây.
Hanoi 1 ngày gió tây nam thổi mạnh.
2. Ô nhiễm ở Hanoi không chỉ có ô nhiễm từ nhiệt điện mà còn có nhiều loại ô nhiễm nữa gồm ô nhiễm nội sinh do xây dựng quá nhiều, ô nhiễm khí thải công nghiệp từ các nhà máy ở các vùng lân cận, ô nhiễm khí xả từ các phương tiện giao thông và ô nhiễm bụi bặm ở các đường giao thông do vệ sinh môi trường yếu kém và phương tiện đi lại nhiều. Bởi vậy, so với các tỉnh thành phía bắc khác thì Hanoi sẽ ô nhiễm hơn.
Trong số này thì ô nhiễm khí thải công nghiệp và khí xả phương tiện là rất đáng kể. Đốt xăng dầu dù sạch hơn đốt than nhưng chắc chắn vẫn sản sinh ra bụi mịn, đồng thời sản sinh CO, NOx, SOx.
Cho nên nhìn chung Hanoi vẫn bị ô nhiễm nặng hơn các thành phố khác. Nhưng không có nghĩa về Ninh Bình, Nam Định hay Hải Dương thì ta sẽ có không khí sạch sẽ. Do đã nói bên trên, ô nhiễm không khí từ nhiệt điện than ảnh hưởng mang tính vùng địa lý chứ không chỉ lân cận địa phương.
3. Ô nhiễm không khí liên quan mật thiết đến Air Visual. Mặc dù một số chất khí gây ô nhiễm phần lớn là khí không màu nhưng khi có liên kết với các phân tử nước lơ lửng trong không khí thì chúng lại làm đục không khí. Cùng với bụi mịn và bụi thường làm không khí mù đục.
Cho nên có 1 sự chính xác tương đối cao nên chúng ta dựa vào Air Visual để đánh giá mức độ Air Polluted. Có thể Air Visual đánh giá không hết mức độ ô nhiễm của Air Polluted vì có những ô nhiễm trong suốt cũng như Air visual thỉnh thoảng cũng bị ảnh hưởng bởi nồng độ hơi nước cao sau 1 số cơn mưa, những ngày trời nồm hoặc hơi sương. Nhưng đa số trường hợp ngày thường, Air Visual phản ánh tương đối chính xác về ô nhiễm không khí. “