VẮC-XIN COVID-19:
MỘT MẪU BÁO CÁO VỀ NGHIÊN CỨU
Thời gian vừa qua rất nhiều tranh luận về vắc-xin nội Nanocovax; bỏ bớt những tranh cãi cảm tính, cái đọng lại là câu hỏi làm sao chứng tỏ vắc xin này có tác dụng bảo vệ > 50%?
Cho tới thời điểm này có vẻ như chưa đạt được "số người tình nguyện bị nhiễm ở hai nhóm tiêm vắc-xin và nhóm chứng – theo protocol ở clinicaltrial. gov là (bản cập nhật NCT04922788 June 11, 2021).
Các mục tiêu chính là :
1. Số lượng người bị nhiễm covid-19 ở bất cứ mức độ nặng nhẹ nào sau mũi tiêm thứ nhì 14 ngày cho đến một năm sau. Tính trên 1000 người -năm
Number of participants who experience a first episode of virologically-confirmed {reverse transcription polymerase chain reaction (RT-PCR) positive} case of COVID-19 of any severity [ Time Frame: From 14 days after the second dose of study intervention to the end of the study, up to 1 year ] Per 1000 person-years of follow-up
2. Tỷ lệ biến cố bất lợi trầm trọng hay cần chăm sóc y tế sau liều 1 cho đến 1 năm. (Percentage of participants reporting Serious adverse events or medically attended adverse events [ Time Frame: From dose 1 through one year after the last dose ]
3. Trung bình nhân của kháng thể chống protein gai S vào các ngày 0,42,180,365 sau tiêm chủng. (Geometric mean of Anti-S IgG concentrations at each time point in a subset of participants [ Time Frame: days 0, 42, 180, 365 after vaccination ].
4. Trung bình nhân của kháng thể trung hoà đo bằng phương pháp PRNT vào các thời điểm 0, 42 sau tiêm chủng (Geometric mean of SARS-CoV-2 serum neutralizing titers by Plaque reduction neutralization test (PRNT) at each time point in a subset of participants [ Time Frame: days 0, 42 after vaccination ].
@ Theo nhận xét của HĐĐĐ Quốc Gia và Hội Đồng Xét Duyệt để cấp phép sử dụng khẩn cấp thì Nonogen chưa có các số liệu này.
@ “Về hồ sơ dược lý, lâm sàng, căn cứ kết quả thẩm định hồ sơ lâm sàng của Trung tâm Dược lý lâm sàng - Trường Đại học Y Hà Nội và kết luận của Hội đồng Đạo đức, Hội đồng tư vấn đề nghị Nanogen bổ sung, cập nhật thêm dữ liệu an toàn cho toàn bộ đối tượng đã được tiêm ít nhất một liều vaccine tới thời điểm hiện tại và giải thích rõ về các trường hợp sự cố bất lợi nghiêm trọng (SAE) tới thời điểm hiện tại.”
@“Về hiệu quả bảo vệ, Hội đồng đề nghị Nanogen phối hợp với nhóm nghiên cứu để phân tích, bàn luận về mối liên quan giữa tính sinh miễn dịch của vaccine và hiệu quả bảo vệ tối thiểu 50% (theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế thế giới - WHO) dựa trên các dữ liệu y văn.”
Sau đó trên FB Nanogen có công bố (!) kết quả
https://www.facebook.com/do.si.18/posts/10157999674405808
Theo kết quả này, hiệu giá IgG của tất cả mẫu huyết thanh của BN mắc COVID-19 hồi phục (Trung vị thời gian từ mẫu máu đầu tiên của BN so với ngày chẩn đoán đầu tiên là 35 ngày) là 5.63 U/ml,
IgG của nhóm tiêm vắc xin NanoCovax 25mcg,
- ngày 35 là 6.77, U/ml Anti-S IgG
- ngày 42 là 57.56 U/ml,
- ngày 90 là 16.25 U/ml.
Như vậy, tại ngày 90 sau tiêm, hàm lượng Anti-S IgG của các đối tượng tiêm Nanocovax là 16,25 (U/mL), giảm 3,5 lần so với ngày 42, nhưng vẫn cao hơn các bệnh nhân đã nhiễm Covid-19 hồi phục là 5.63 (U/mL).
Nanocovax cao hơn 2,88 lần (16,25/5,63) so với bệnh nhân đã nhiễm Covid-19 hồi phục.
Theo kết quả được “công bố” thì không rõ các định lượng này thực hiện trên bao nhiêu mẫu (số người được theo dõi)?
Thay vì mất công tranh cãi với những người được cho là “không chuyên nghiệp” thì nên công bố kết quả “công khai, minh bạch, đầy đủ chi tiết” mà tôi xin phép trích dẫn một bản thảo của nhóm OUCRU do TS Lê Văn Tấn phụ trách đã đưa lên trang
medRXiv.org như một bài mẫu (ở VN học sinh hay sử dụng bài mẫu), để cộng đồng khoa học có thể biết và đánh giá.
https://www.medrxiv.org/con.../10.1101/2021.07.08.21260162v2
Nhóm OUCRU khảo sát tính sinh miễn dịch của vắc-xin Oxford-AstraZeneca ở trên 554 người tham gia (136 nam và 418 nữ) tuổi từ 22-71 với kỹ thuật đo kháng thể trung hoà (neutralizing antibodies) bằng sVNT (surrogate virus neutralization assay). Kết quả có 104/144 người được theo dõi đến 14 ngày sau mũi tiêm 2 và 94/144 người sau 3 tháng (tính từ mũi tiêm 1).
Có chuyển đổi huyết thanh(đáp ứng miễn dịch) sau 14 ngày tính từ mũi 2
Đến tháng thứ 3 thì nồng độ kháng thể trung hoà giảm nhưng vẫn còn 94.7%(89/94) người tham gia vẫn còn dương tính.
Nhận xét:
- khi nói tỷ lệ luôn luôn kèm số tuyệt đối bao nhiêu thử dương tính bao nhiêu
- sử dụng phần mềm thích hợp để vẽ biểu đồ cho rõ ràng (xem hình)
- tỷ lệ dương tính với kháng thể trung hoà (còn phát hiện được kháng thể trung hoà) ở nhóm tiêm Nanocovax sau 3 tháng là 72.68% so với 94.7% của AstraZeneca; đều do bằng sVNT của Genscript.
QUAN TRỌNG NHẤT LÀ Sự liên quan giữa các tỷ lệ này và độ bảo vệ VE như thế nào cần làm rõ: cần bao nhiêu mẫu, đo đạc bằng phương pháp nào, tính toán sự liên quan làm sao...
Thực ra người ta cho rằng miễn dịch tế bào cũng quan trọng đóng góp vào sự bảo vệ chống SARS-CoV-2 nhưng hiệu quả này hiện nay chỉ biết được qua thử nghiệm lâm sàng pha 3!
Tóm lại để chứng minh sự bảo vệ 50% của Nanocovax nhóm nghiên cứu nên tập trung tổng kết các số liệu và trình bày rõ ràng thay vì bỏ sức tranh luận những chuyện không đâu.
Một số vấn đề nữa là
- đề cương đã đăng ký ở
clinicalTrial.org có cần cập nhật không, vì nhiều người hỏi tỉ lệ người tiêm /nhóm chứng là 2:1 hay 6:1?
- vấn đề sử dụng placebo còn thích hợp không? Và cách chăm sóc những người tiêm placebo như thế nào vì theo đề cương phải chờ hết 1 năm sau?
Nhân thấy vị Giám đốc R&D (Research&Development) của công ty “khoe” một tí , tôi cũng xin kể chuyện vui là thiên hạ đồn rằng có vài quan chức Bộ Y tế tiêm Nanocovax hai mũi rồi nhưng đo thấy kháng thể thấp nên phải tiêm lại Pfizer!
Kể chuyện này để nhấn mạnh là "phải rất khoa học khi trình bày kết quả nghiên cứu của mình!