[Funland] Cảnh báo ngập lụt để di chuyển người và tài sản đến nơi an toàn như bão: khó hay dễ

Phải có phương án nhà chống lũ

Theo qui định thì cách đây hơn chục năm các hồ chứa cỡ vừa và lớn đều có làm bản đồ ngập lụt và phương án ứng phó với các sự cố như vỡ đập và các trường hợp lũ cực đoan với kinh phí từ vốn vay WB.

Tuy nhiên cũng cần rà soát, làm lại bản đồ ngập lụt và phương án ứng phó sau mỗi chu kỳ 5 hoặc 10 năm do: thay đổi cơ sở hạ tầng và tốc độ đô thị hóa nhanh ở phía dưới hạ du; thay đổi điều kiện thủy văn do biến đổi khí hậu và thay đổi của mặt đệm trên lưu vực.

Ngập miền Bắc từ tháng 9 mà vẫn không thay đổi cách báo động gì nhỉ.

Trận lũ lịch sử chưa từng có 20/11/2025 và những câu hỏi người dân Diên Khánh nói riêng và toàn tỉnh nói chung cần được trả lời.
Tôi là người dân Diên Toàn, nhà vừa ngập 1,14m trong trận lũ 19–20/11/2025.
Tôi không hỏi chung chung “tại sao lũ”, mà xin phép hỏi thẳng bằng số liệu:
1. Trước ngày 18/11, 64 hồ chứa trong và quanh Khánh Hòa đang trữ bao nhiêu triệu m³ nước, chiếm bao nhiêu % dung tích thiết kế?
2. Trong các bản tin, đã có lúc nói hệ thống hồ đã đầy 70–90% – vậy dung tích “phòng lũ” thực tế còn lại là bao nhiêu m³, đủ cho mấy ngày mưa cực đoan như vừa rồi?
3. Khi mực nước tại trạm Đồng Trăng (sông cái Nha Trang) mực nước lịch sử 13,1m cộng với Đá Bàn, Suối Dầu, Am Chúa… thì tổng lưu lượng về hạ du sông Cái tại thời điểm đỉnh lũ là bao nhiêu m³/s? Có con số chính thức không?
4. Với ngần ấy lưu lượng, các cơ quan chuyên môn đã tính trước mực nước sẽ dâng bao nhiêu mét tại Diên Toàn, Diên Điền, Diên Sơn, Khánh Vĩnh, Diên Khánh, Nha Trang chưa? Nếu có, xin công khai:
– Dự báo nội bộ là bao nhiêu mét?
– Thực tế tại nhà dân (như nhà tôi) là 2,14m trên mặt đường, 1,14m trong nhà – chênh lệch bao nhiêu so với mô hình?
5. Trong thời gian từ lúc ký công văn xả lũ đến lúc nước đạt đỉnh, người dân hạ du có được tối thiểu bao nhiêu giờ “cảnh báo sớm”?
– Có thống kê: công văn phát lúc mấy giờ, nước tràn vào nhà dân lúc mấy giờ?
6. Sau trận lũ này, có hay không một kế hoạch điều chỉnh quy trình vận hành để đảm bảo:
– Khi hồ đã đầy trên 80%, mọi quyết định xả > 1.000 m³/s đều phải gắn với bản đồ mực nước dự kiến theo từng xã/thôn?
– Người dân được nhìn số liệu theo thời gian thực (mực nước trạm Đồng Trăng, Q xả từng hồ) chứ không chỉ nghe “xả an toàn”?
Mong cầu: Chúng tôi mong muốn có một hệ thống cảnh báo lũ với thời đại 4.0 như bây giờ là có khả năng thực thi được.
1. Mô hình hóa “digital twin” cho từng lưu vực (ví dụ riêng cho sông Cái Nha Trang): nhập mưa + xả hồ → dự báo mực nước đến từng xã.
2. Dashboard thời gian thực cho dân, chứ không chỉ cho cơ quan: để dân tự xem “Sông Cái đang xả bao nhiêu, nước ngoài đường có thể lên tới đâu”.
3. Hệ thống cảnh báo tới từng xã/thôn (SMS, loa, Zalo…) theo mốc rất cụ thể:
• “Nếu Đồng Trăng > 11,5 m → chuẩn bị sơ tán thôn X, Y…”
4. Hệ thống giám sát camera các hồ chứa, đập thủy điện toàn tỉnh phát tín hiệu theo time thực qua áp để người dân tiện theo dõi.
Chúng tôi không muốn đổ lỗi, nhưng với thiệt hại trực tiếp và số liệu cụ thể, chúng tôi cần những câu trả lời cũng phải cụ thể bằng số liệu, để tin rằng các mùa lũ sau, Diên Toàn và các Xã lân cận sẽ không phải trả giá như vậy một lần nào nữa.