Vì sao ngày càng nhiều đại gia Ukraine đang đổ xô sang Israel
THE NATIONAL INTEREST

| 5/12/2025
Luật nhập cư của Israel — quyền công dân ngay khi đến nơi dành cho người Ukraine có gốc Do Thái, chính sách thuế ưu đãi, và việc trên thực tế không dẫn độ — khiến quốc gia này trở thành thiên đường cho những đại gia tham nhũng.
Khi nỗ lực chiến tranh của Ukraine ngày càng chệch hướng và áp lực dồn dập lên chính quyền đầy khó khăn của Tổng thống Volodymyr Zelensky, một tin đồn kỳ lạ đã lan truyền ở Kiev và nhiều nơi khác: nhà lãnh đạo Ukraine có thể sớm đào tẩu sang Israel — có lẽ mang theo một (hoặc vài) chiếc vali đựng số tài sản khổng lồ kiếm được trong thời chiến.
Cần nhấn mạnh rõ ràng: không có bằng chứng nào cho thấy Zelensky đang lên kế hoạch cho một động thái như vậy. Nhưng tin đồn này tồn tại vì một lý do. Israel đã âm thầm trở thành cửa thoát ưu tiên cho giới đại gia, tay chơi chính trị, và cựu quan chức Ukraine — những người lo sợ không chỉ người Nga, mà còn sự đòi hỏi trách nhiệm từ chính người dân Ukraine và những người đóng thuế Mỹ — những người có thể một ngày nào đó yêu cầu minh bạch.
Dù có thể chỉ là thuyết âm mưu cực đoan, nhưng nó dựa trên một xu hướng kéo dài suốt một thập kỷ: giới tinh hoa Ukraine vơ vét tất cả những gì có thể, chạy trốn qua cửa sau, và hạ cánh êm ái tại Tel Aviv.
__
Israel là điểm đến hấp dẫn đối với nhiều đại gia
Các học giả di cư thường nói đến “yếu tố đẩy” — những lực lượng khiến con người rời bỏ quê hương. Chiến tranh là một ví dụ kinh điển, và chiến tranh Ukraine đã dẫn đến cuộc di cư hàng loạt của nam giới trẻ tuổi đủ điều kiện nhập ngũ từ cả Ukraine lẫn Nga.
Vai trò của Israel trong câu chuyện này lại nằm ở mặt đối diện của phương trình. Đây là “yếu tố kéo” — nam châm không thể cưỡng lại đối với một tầng lớp người Ukraine giàu có và có quan hệ sâu rộng. Môi trường pháp lý, tài chính và chính trị của Israel mang lại những lợi ích then chốt cho những người mới đến giàu có với tài sản mờ ám:
- Quyền công dân ngay lập tức: Theo Luật Hồi hương (Law of Return) của Israel, bất kỳ ai có tổ tiên Do Thái (kèm theo vợ/chồng, người cải đạo và các nhóm liên quan) đều có thể nhận quyền công dân hoặc thường trú nhân một cách nhanh chóng đến kinh ngạc. Với giới tinh hoa hậu Xô viết, đây không chỉ là nâng cấp hộ chiếu, mà là một kế hoạch rút lui thực sự.
- Ưu đãi thuế kéo dài một thập kỷ: Chế độ thuế nổi tiếng dành cho “người nhập cư mới”, thường được gọi là Luật Milchan, cho phép người giàu mới đến che giấu thu nhập và tài sản ở nước ngoài khỏi thuế trong tối đa mười năm. Nếu bạn là một đại gia với những tài khoản đáng ngờ rải rác khắp Síp, Viên, London hoặc Hồng Kông, thì đây không phải là ưu đãi, mà là phao cứu sinh.
- Ít lệnh trừng phạt, ít câu hỏi hơn: Israel không phải là EU. Nước này không tự động áp dụng các lệnh trừng phạt của NATO. Israel không vội vàng đóng băng tài sản chỉ vì một lời đồn đoán mờ ám. Với giới tinh hoa lo ngại rằng sự sụp đổ của Ukraine có thể phơi bày nạn tham nhũng khổng lồ của chính họ, Israel đại diện cho một vùng trung lập.
Kết hợp lại, những đặc điểm này tạo thành một lực hút mạnh đến mức đã định hình lại cộng đồng lưu vong tinh hoa hậu Xô viết.
__
Đào tẩu sang Israel: Vụ việc của Tymur Mindich
Nếu có một nhân vật nào đại diện rõ ràng nhất cho hiện tượng này, thì đó chắc chắn là đại gia Ukraine Tymur Mindich. Ông là đối tác lâu năm của đại gia quyền lực Ihor Kolomoyskyi, và tình cờ cũng là cựu đối tác kinh doanh của Zelensky, đồng sáng lập studio truyền hình “Kvartal 95” — nơi đã làm nên tên tuổi cho vị tổng thống đương nhiệm.
Theo các điều tra viên Ukraine, và được xác nhận qua bài điều tra của The Guardian, Mindich bị cáo buộc là kiến trúc sư chính của một âm mưu nhận hoa hồng bất chính trong Energoatom — cơ quan vận hành năng lượng hạt nhân của Ukraine — rút ruột 10–15% giá trị hợp đồng. Tổng số tiền biển thủ? Một con số kinh ngạc: 100 triệu USD.
Nhưng khi cơ quan thực thi pháp luật Ukraine cuối cùng ập vào hơn 70 bất động sản liên quan đến vụ việc, Mindich đã biến mất. Ông ta rời Ukraine chỉ vài giờ trước khi giới chức Ukraine siết chặt vòng vây và có thể bắt giữ ông, rồi bay thẳng đến Israel. Luật về quốc tịch Israel, kết hợp với môi trường tài chính dễ dãi, đã cung cấp chính kiểu hạ cánh an toàn mà một người như Mindich cần.
Hiện Tymur Mindich đang bị xét xử vắng mặt. Ukraine muốn dẫn độ ông ta về. Israel, ít nhất, không vội vàng hành động. Và công chúng Ukraine — kiệt sức vì chiến tranh và phẫn nộ trước nạn tham nhũng — chứng kiến thêm một đại gia nữa lẩn trốn cùng hàng triệu đô la kiếm được trong thời chiến.
__
Mối liên hệ Israel với nạn tham nhũng Ukraine
Vụ việc của Ihor Kolomoyskyi — ông trùm từng góp phần định hình nền kinh tế chính trị hiện đại của Ukraine — cũng tương tự. Ông cũng mang quốc tịch Israel. Năm 2023, một tòa án ở Kiev đã bắt giữ và giam ông vì tội gian lận và rửa tiền. Số phận pháp lý của ông vẫn chưa ngã ngũ.
Nhưng biểu tượng thì rõ ràng. Tầng lớp đại gia Ukraine từ lâu đã coi Israel là mái nhà thứ hai — và là nơi trú ẩn pháp lý. Có người ở lại hẳn. Có người trốn chạy. Có người đơn giản chỉ giữ sẵn một chiếc máy bay luôn đầy nhiên liệu trên đường băng.
Mối liên hệ này mang tính cấu trúc, chứ không phải ngẫu nhiên. Từ tháng Hai năm 2022 đến tháng Hai năm 2023, khi rõ ràng cuộc chiến tranh Ukraine sẽ không sớm kết thúc, khoảng 13.000 người Ukraine — chủ yếu là người tị nạn — đã nhập cư vào Israel theo thủ tục thông thường. Hầu hết những người nhập cư này được cho là trung thực và không tham nhũng. Nhưng làn sóng nhân đạo này cũng tạo ra tấm bình phong hoàn hảo để tẩu tán tài sản bất hợp pháp. Trong biển người nhập cư hợp pháp, những kẻ đào tẩu giàu có biến mất vào đám đông. Với các điều tra viên đang truy tìm quỹ nhà nước bị đánh cắp, đây là một kịch bản ác mộng.
Israel không bao giờ có ý định trở thành “Riviera” cho giới cướp quyền đoạt lợi Đông Âu. Các đạo luật của nước này được xây dựng để bảo vệ dân Do Thái sau những bi kịch kinh hoàng của thế kỷ XX. Luật Israel cũng nhằm thu hút vốn toàn cầu và củng cố nền tảng tài chính cho một quốc gia non trẻ. Nhưng ý định tốt đẹp của Jerusalem không xóa bỏ được hậu quả thực tế của chính sách nhập cư dễ dãi.
Hôm nay, Israel đối mặt với một cuộc đối chất đau đớn:
- Liệu Israel vô tình đã trở thành nơi tẩy trắng tài sản cho giới tinh hoa tham nhũng hậu Xô viết?
- Liệu nước này có đang hỗ trợ cho việc trốn chạy của những cá nhân đã cướp bóc một đồng minh được Mỹ hậu thuẫn trong thời chiến?
- Washington sẽ còn chịu đựng bao lâu trước những đạo luật Israel đang che chở cho những kẻ có khả năng đã đánh cắp viện trợ do người dân Mỹ đóng thuế?
Đây không phải là một vấn đề ngoại giao nhỏ. Đây là một ngòi nổ dẫn thẳng về Washington.
__
Zelensky có những lựa chọn nào nếu tình hình trở nên tồi tệ?
Và do đó, chúng ta quay lại tin đồn về chính Zelensky. Một lần nữa, không có bằng chứng nào cho thấy ông đang lên kế hoạch như vậy. Nhưng sau khi Mindich và những người khác đã trốn thoát, mang theo khối tài sản phi nghĩa, thì câu hỏi này không còn quá viển vông. Đó là mối lo mang tính cấu trúc — một câu hỏi được tạo ra bởi chính “yếu tố kéo” mà Israel đã xây dựng trong ADN pháp lý của mình.
Israel phải quyết định xem họ muốn tiếp tục là nơi ẩn náu cho những khối tài sản gây tranh cãi nhất thế giới, hay cuối cùng sẽ bịt lại những kẽ hở đã biến Tel Aviv thành “con tàu Noah tài chính” cho giới tinh hoa hậu Xô viết.
Khi Ukraine đối mặt với thất bại trên chiến trường, khi các vụ bê bối tham nhũng nội bộ liên tục xuất hiện trên báo chí, và khi dư luận yêu cầu minh bạch từng đồng viện trợ phương Tây và từng tài sản Ukraine bị giới đại gia chiếm đoạt, thì một chuyến bay bất ngờ từ Kiev đến Tel Aviv của một nhân vật tầm cỡ như Zelensky sẽ hoàn toàn không gây sốc chút nào. ■
Israel’s immigration law—citizenship on arrival for Ukrainians of Jewish descent, favorable tax laws, and de facto non-extradition—makes the country a paradise for corrupt oligarchs.
nationalinterest.org