Cụ lại so sánh với Nhật, 99,7% DN tư nhân Nhật là DN vừa và nhỏ, nhưng ở Nhật Hộ kinh doanh không chiếm tỷ lệ chủ đạo trong các thực thể kinh doanh ( chiếm khoảng 15%-20%).
Sở dĩ, chính phủ VN muốn thúc đẩy các hộ kinh doanh cá thể chuyển đổi thành doanh nghiệp tư nhân (DNTN) hoặc công ty vì nhiều lý do liên quan đến quản lý nhà nước, tăng trưởng kinh tế, minh bạch hóa và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Dưới đây là các lý do chính:
1. Tăng cường minh bạch và quản lý hiệu quả hơn
Hộ kinh doanh cá thể thường hoạt động không có tư cách pháp nhân, quản lý theo kiểu gia đình, sổ sách kế toán đơn giản, đôi khi không rõ ràng.
Việc chuyển thành công ty buộc họ tuân thủ các quy định về kế toán, thuế, lao động, an toàn,… từ đó giúp Nhà nước dễ dàng giám sát và kiểm soát hơn.
2. Mở rộng quy mô, nâng cao hiệu quả kinh doanh
Hộ kinh doanh bị hạn chế về quy mô, ví dụ: chỉ được sử dụng tối đa 10 lao động (theo quy định cũ, hiện đã có nhiều điều chỉnh nhưng vẫn có giới hạn).
Khi chuyển sang công ty, họ có thể:
Huy động vốn tốt hơn.
Mở rộng thị trường, tăng quy mô sản xuất/kinh doanh.
Có cơ hội tham gia vào các chuỗi cung ứng lớn trong và ngoài nước.
3. Tăng thu ngân sách
Hộ kinh doanh thường nộp thuế theo hình thức khoán thuế — dễ xảy ra thất thu, gian lận hoặc dưới chuẩn.
Khi chuyển sang doanh nghiệp, họ kê khai thuế đầy đủ hơn, góp phần tăng thu ngân sách Nhà nước.
4. Thúc đẩy quá trình chính thức hóa nền kinh tế
Hộ kinh doanh chiếm tỷ trọng lớn trong nền kinh tế phi chính thức.
Chính phủ muốn chuyển hóa khu vực này thành kinh tế chính thức, giúp thống kê đầy đủ và định hướng chính sách tốt hơn.
5. Tạo điều kiện tiếp cận chính sách hỗ trợ và phát triển: Doanh nghiệp (DN) được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ của Nhà nước như: vay vốn ưu đãi, hỗ trợ khởi nghiệp, chuyển đổi số, xúc tiến thương mại, bảo hộ sở hữu trí tuệ,...
Hộ kinh doanh thường không tiếp cận được các chính sách này.
6. Nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia: Việc chuẩn hóa, hiện đại hóa khu vực kinh doanh sẽ tạo ra một đội ngũ DN nhỏ và vừa (SMEs) năng động hơn, có khả năng đổi mới, xuất khẩu và tham gia vào nền kinh tế toàn cầu.
7. Phù hợp với xu thế và cam kết hội nhập quốc tế
Việt Nam đã ký nhiều hiệp định thương mại (FTA) đòi hỏi minh bạch, chuẩn hóa hệ thống doanh nghiệp.
Hệ thống hộ kinh doanh nhỏ lẻ, thiếu minh bạch khó đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.