GÓC KHUẤT CHIẾN TRANH
Thớt 61:
TRẬN ĐÁNH ĐẦU TIÊN CỦA TÊN LỬA PHÒNG KHÔNG VIỆT NAM
Đúng 60 năm trước, chiều 24-7-1965, các trận địa tên lửa S-75 của Trung đoàn tên lửa 236 (đoàn Sông Đà) khai hỏa nhằm vào tốp 04 chiếc tiêm kích F-4 của KQ Mỹ xuất phát từ căn cứ Ubon vào đánh khu vực Việt Trì và nhà máy Lâm Thao, đánh dấu lần đầu tiên tên lửa đất đối không tham chiến ở miền Bắc Việt Nam.
Tiểu đoàn 63 với 02 đạn và Tiểu đoàn 64 với 02 đạn, cùng bắn rơi 01 F-4 ở cự ly 23-25km. Phía Mỹ sau này thừa nhận mất chiếc F-4C số 63-7599 thuộc Phi đoàn tiêm kích chiến thuật số 47 (47 TFS), Không đoàn tiêm kích chiến thuật số 15 (15 TFW) và bị hư hỏng nhẹ 03 chiếc F-4C còn lại. 02 phi công Mỹ nhảy dù, sau đó 01 chết và 01 bị bắt.
Sự tham gia của quân đội Liên Xô ở thời điểm này được giữ bí mật nên ngày 24-7-1965 sau này được coi là ngày truyền thống đánh thắng trận đầu của bộ đội Tên lửa QĐNDVN.
Ngày nay Việt Nam đã chính thức công khai từ lâu việc trận đánh được thực hiện bởi các kíp chiến đấu Liên Xô để đảm bảo khả năng giành thắng lợi. Tiểu đoàn 63 do Trung tá Mozhayev chỉ huy, sĩ quan điều khiển Konstantinov và các trắc thủ Palushov, Tischenko, Bondarenko trực tiếp vận hành. Tiểu đoàn 64 do Thiếu tá Ilinykh chỉ huy, sĩ quan điều khiển Bondarev và các trắc thủ Bordanov, Malyga, Daminski trực tiếp vận hành. Các kíp chiến đấu Việt Nam theo dõi, học tập rút kinh nghiệm.
Sau trận đánh này, ngày 8-8-1965, Tiểu đoàn 62, Trung đoàn 236 do kíp chiến đấu Liên Xô vận hành bằng 02 đạn tiếp tục bắn rơi 01 cường kích F-105 của KQ Mỹ ở khu vực Phú Thọ (phía Mỹ không công nhận).
Ngày 11-8-1965, Tiểu đoàn 61, Trung đoàn 236 do Tiểu đoàn trưởng Hồ Sỹ Hưu và Chính trị viên Vũ Ngọc Thụy chỉ huy, kíp chiến đấu Liên Xô và Việt Nam cùng phối hợp vận hành bằng 03 đạn đã bắn rơi 01 và bị thương 01 cường kích A-4 của HQ Mỹ ở khu vực Ninh Bình. Phía Mỹ thừa nhận mất chiếc A-4E số 151185 thuộc Phi đoàn cường kích số 23 (VA-23) "Black Knights", Không đoàn không quân hạm số 2 (CVW-2) trên tàu sân bay USS Midway (CVA-41), phi công chết.
Đúng 1 tháng sau, bộ đội Tên lửa có trận thắng tự lực 100% đầu tiên từ chuẩn bị đến thực hành chiến đấu. Ngày 24-8-1965, Tiểu đoàn 63, Trung đoàn 236 do Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Văn Thân, Chính trị viên Nguyễn Tuân chỉ huy, sĩ quan điều khiển Lã Đình Chi và các trắc thủ Thực, Khởi, Nghĩa trực tiếp vận hành bằng 05 đạn bắn rơi 02 tiêm kích F-4 ở khu vực Ninh Bình. Phía Mỹ thừa nhận mất chiếc F-4B số 152215 thuộc Phi đoàn tiêm kích số 21 (VF-21) "Freelancers", Không đoàn không quân hạm số 2 (CVW-2) trên tàu sân bay USS Midway (CVA-41). Cả 02 phi công đều bị bắt làm tù binh, trong đó có trung tá Phi đoàn trưởng VF-21.
------------------
Ảnh minh hoạ về các Chuyên gia quân sự Liên Xô của Trung đoàn tên lửa 236 (đoàn Sông Đà) trong trận đánh ngày 24-7-1965.
Ảnh 1: Trung tá Boris Stepanovich Mozhayev và nhóm chuyên gia Tiểu đoàn 63, Trung đoàn 236 ngày 21-7-1965.
Ảnh 2 (từ trái qua phải): Hạ sĩ Piotr Zalivsky, Binh nhất Valery Pavlovich Malyga (kíp chiến đấu Tiểu đoàn 64), Thượng úy Vladislav Mikhailovich Konstantinov, Binh nhất Yuri Palushov (kíp chiến đấu Tiểu đoàn 63).
Ảnh 3 (từ trái qua phải): Binh nhất Yuri Palushov, Thượng úy Vladislav Mikhailovich Konstantinov, Binh nhất Vladimir Tischenko, Hạ sĩ Anatoly Bondarenko (kíp chiến đấu Tiểu đoàn 63).
NOTE THÚ VỊ:
Phòng không xuất xứ từ Lục quân (Bộ đội) mà ra. Bộ đội tên lửa phòng không vì thế được gọi là "Tam pháo", sau "Nhị pháo" là Bộ đội tên lửa mặt đất.
Bộ đội tên lửa phòng không nước ta khởi nguồn từ Trung đoàn cao xạ 228b, sau đổi thành Trung đoàn cao xạ 236 để giữ bí mật vũ khí mới.
Vì thế cho tới chuẩn hoá quân phục mẫu năm 1974, Bộ đội tên lửa phòng không vẫn đeo tiết đỏ Lục quân.