Một bài hay!
Bê sang đây để cccm chém!
Một nền kinh tế dựa vào tín dụng và công nghệ "phân lô bán nền" – dấu hỏi lớn cho tăng trưởng bền vững
Bức tranh lợi nhuận 9 tháng đầu năm 2025 tưởng như rực rỡ, nhưng đằng sau những con số hàng chục nghìn tỷ đồng là một câu chuyện đáng lo về chất lượng tăng trưởng và cấu trúc nền kinh tế. Trong top 20 doanh nghiệp lãi cao nhất, hơn nửa thuộc về ngân hàng và phần còn lại chủ yếu là bất động sản. Không một doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu hay công nghệ nào góp mặt trong top 10 - điều cho thấy động lực tăng trưởng thực đang bị bóp nghẹt, trong khi lợi nhuận phần lớn đến từ tín dụng và tài sản.
Các ngân hàng hưởng lợi lớn từ giai đoạn lãi suất thấp và biên lãi ròng cao, khi dòng vốn chủ yếu chảy vào tiêu dùng, bất động sản và các khoản vay ngắn hạn. Nhưng khi tỷ giá USD/VND leo lên mức kỷ lục và chi phí huy động tăng trở lại, khả năng duy trì mức lợi nhuận “khủng” sẽ bị đe dọa. Đáng ngại hơn, tín dụng vẫn chưa lan tỏa vào khu vực sản xuất – nơi tạo ra hàng hóa và việc làm. Dòng tiền cứ quanh quẩn giữa hệ thống tài chính và thị trường đất đai, khiến nền kinh tế rơi vào trạng thái “phình to tài sản, teo nhỏ sản xuất”.
Bất động sản tiếp tục là “mỏ lợi nhuận” của nhiều doanh nghiệp đầu ngành, nhưng thực tế lại mang màu sắc trái ngược. Lợi nhuận của các ông lớn phần lớn đến từ bàn giao dự án cũ, đánh giá lại quỹ đất, hoặc chuyển nhượng nội bộ, chứ không phải từ sức cầu thực tế của thị trường. Trong khi đó, giá nhà vẫn tăng đều, vượt xa thu nhập trung bình của người dân. Sự mất cân đối này không chỉ khiến giấc mơ an cư ngày càng xa tầm với mà còn tạo ra những hệ lụy xã hội sâu rộng: thế hệ trẻ không thể mua nhà, trì hoãn lập gia đình, và tỷ lệ sinh nở rơi xuống mức thấp kỷ lục. Một nền kinh tế nơi người dân phải gồng mình trả nợ nhà, còn doanh nghiệp lãi nhờ đất, khó có thể gọi là tăng trưởng lành mạnh.
Lạm phát tiếp tục là bóng mờ phủ lên toàn cảnh. Áp lực chi phí từ tỷ giá, giá xăng dầu, và hàng hóa nhập khẩu đang lan dần vào nền kinh tế. Mức sống của người dân không theo kịp tốc độ tăng giá, trong khi thu nhập thực bị bào mòn. Khi lợi nhuận ngân hàng và bất động sản tăng mạnh, còn doanh nghiệp sản xuất, nông nghiệp và công nghệ vẫn chật vật, câu hỏi đặt ra là: ai đang thực sự hưởng lợi từ “tăng trưởng”?
Sự vắng bóng của các ngành sản xuất, xuất khẩu và công nghệ trong danh sách lợi nhuận cao nhất cho thấy nền kinh tế đang mất dần sức cạnh tranh cốt lõi. Trong khi các quốc gia mới nổi khác bứt phá nhờ công nghệ xanh, logistics hay công nghiệp chế tạo, Việt Nam vẫn dựa vào mô hình cũ — tín dụng nuôi đất, đất nuôi ngân hàng, còn sản xuất thì co cụm. Khi tăng trưởng được xây dựng trên nền tài sản thay vì năng suất, rủi ro đổ vỡ chu kỳ là không thể tránh khỏi.
Nhìn tổng thể, những con số lợi nhuận kỷ lục không nên được xem là tín hiệu của sức khỏe kinh tế, mà là dấu hiệu cảnh báo cho một mô hình tăng trưởng lệch lạc. Một nền kinh tế bền vững không thể chỉ dựa vào tín dụng và giá đất, trong khi sản xuất, đổi mới và dân số đang yếu dần. Khi lạm phát âm ỉ, giá nhà leo thang và người trẻ không còn đủ niềm tin để sinh con hay mua nhà, vấn đề không còn là lợi nhuận doanh nghiệp, mà là tương lai của xã hội Việt Nam.
Nếu không có bước chuyển mạnh sang đầu tư công nghệ, công nghiệp chế biến và chính sách nhà ở thực chất, thì ánh sáng lợi nhuận hôm nay chỉ là phản chiếu của một nền kinh tế đang tự làm mình sáng bằng ngọn lửa của quá khứ — ngọn lửa đang dần tàn.
vneconomy.vn
m.cafef.vn
