Như ngay đầu tiêu đề nói đến sự kỳ lạ ở vùng đất này. Một nơi có đủ màu sắc của văn hóa, chính trị, tôn giáo...hưng thịnh tột cùng, cũng tụt hậu tận đáy. Văn minh đỉnh cao của trí tuệ tới dã man không khác loài cầm thú.
Ở nơi có 1 thiên nhiên ưu đãi với dòng Mekong với Biển hồ, nguồn thực phẩm dồi dào cộng với đất đai tươi tốt do được phù sa thường xuyên bồi đắp.... văn minh ở đây có từ Thiên niên kỷ thứ nhất, là từ sô 0, cùng với dương lịch tính từ sự ra đời của Chúa theo Công giáo.
Từ đầu là 1 quốc gia cổ đại mang tên là Phù Nam, Lịch sử Phù Nam kéo dài hơn 1000 năm và lãnh thổ trải rộng khắp sang Thailand, Lào, Việt Nam ngày nay. Mãi đến TK 12 đến khi 1 tộc người Khmer ở 1 góc Băc CPC và Nam Lào ngày nay (Chân lạp) dành quyền tự chủ rồi chiếm lại Phù Nam. Từ đó không còn Phù Nam nữa mà bắt đầu của thời đại Khmer. Cũng phải nói thêm là có 2 nước Chân Lạp, 1 cái như đã nói là Lục Chân lạp (Nằm trong lục địa, không có biển), còn 1 Chân lạp nữa là Thủy Chân Lạp. là vùng Nam VN ngày nay.
Thời kỳ cực thịnh của Khmer vào khoảng thế kỷ 9 đến 12. Rộng lớn, biểu thị bằng màu Hồng như hình dưới. Việt mình lúc này còn bị nhà Đường đô hộ (màu cam). Hình màu Vàng là Champa (Indrapura) Các đền đài được xây dựng nhiều nhất thời kỳ này, trong đó có Angkor wat.
