Tôi có điều hỏi anh thớt đây.
Một người cao tuổi, cả đời làm nhà nước, về nghỉ hưu và nhận lương hưu từ năm 1990. Bây giờ tiền lương hưu do BHXH chi trả.
Luật BHXH, chế độ đóng BHXH hình như mới có từ khoảng giữa 1990-1995 gì đó. Tôi không biết chính xác năm nào, nhưng khoảng đó. Một người trung tuổi, đi làm từ năm 1995, đóng BHXH từ năm đó, đến thời điểm hiện nay 2017 chưa đến tuổi về hưu, chưa được hưởng lương hưu.
Câu hỏi 1. Tiền lương hưu của người cao tuổi kể trên lấy ở đâu ra? Khi bắt đầu có luật BHXH, bắt đầu có quỹ BHXH thì ngân sách nhà nước có chuyển một cục tiền tương đương với số tiền BHXH mà người cao tuổi này và người sử dụng lao động thuê họ, nhẽ ra đã đóng góp vào quỹ BHXH, nếu như quy định về đóng BHXH đã có từ 30 năm trước (1990-30=1960) không?
Tôi cho rằng không. Chờ anh thớt giải thích.
Câu hỏi 2. Kể từ khi luật BHXH, quy định về đóng BHXH... có hiệu lực, đa số người lao động bắt đầu đóng góp vào quỹ BHXH, điển hình như trường hợp người trung tuổi kể trên, đều chưa được hưởng quỹ này vì chưa đến tuổi về hưu. Vậy sao lại có nguy cơ vỡ quỹ? Đã có ai hưởng đâu mà vỡ? Lại liên quan đến câu hỏi 1: Chỉ có thể là do quỹ dùng để chi trả cho cả những người không hề đóng góp vào quỹ đó.
Tôi không nói rằng người cao tuổi trong ví dụ trên không được hưởng lương hưu. Tôi nói rằng nguồn lương hưu của họ phải lấy từ nguồn khác.
Chào cụ, nghe cách comment thì được hiểu cụ cũng lớn tuổi. Cách đặt vấn đề của cụ khoa học, em xin được giải thích như sau
Câu hỏi 1. Tiền lương hưu của người cao tuổi kể trên lấy ở đâu ra?
Tiền lương hưu của người cao tuổi trên lấy từ nguồn NSNN đảm bảo. Hàng năm, NSNN đều chuyển 1 khoản tiền đảm bảo cho lương hưu những người nghỉ hưu trước 1995 (thời điểm hình thành Quỹ BHXH).
Phần sau câu hỏi của cụ không rõ về ý, nếu cụ thấy cần giải thích thì cụ đặt lại câu hỏi rõ ràng hơn để em hiểu
Câu hỏi 2. Kể từ khi luật BHXH, quy định về đóng BHXH... có hiệu lực, đa số người lao động bắt đầu đóng góp vào quỹ BHXH, điển hình như trường hợp người trung tuổi kể trên, đều chưa được hưởng quỹ này vì chưa đến tuổi về hưu.
Vậy sao lại có nguy cơ vỡ quỹ?
Đã có ai hưởng đâu mà vỡ? Lại liên quan đến câu hỏi 1:
Chỉ có thể là do quỹ dùng để chi trả cho cả những người không hề đóng góp vào quỹ đó.
Tôi không nói rằng người cao tuổi trong ví dụ trên không được hưởng lương hưu. Tôi nói rằng nguồn lương hưu của họ phải lấy từ nguồn khác.
Vậy sao lại có nguy cơ vỡ quỹ?
Thứ nhất khẳng định với cụ là không nên gọi là quỹ bị vỡ, nên dùng từ chính xác là Quỹ sẽ bị thâm hụt. Còn Quỹ sẽ không bao giờ bị vỡ vì theo Luật BHXH (điều 6) Nhà nước bảo hộ quỹ bảo hiểm xã hội và có biện pháp bảo toàn, tăng trưởng quỹ.
Nguy cơ "quỹ bị thâm hụt" là nguy cơ trong tương lai, khi mà dân số VN bước sang giai đoạn già hóa, số người đươc hưởng hưu trí sẽ tăng rất nhanh trong tương lai.
Hiện nay hàng năm Quỹ hưu trí vẫn đang kết dư, tức là thu nhiều hơn chi. Nhưng theo dự báo (liên quan đến các yếu tố nhân khẩu học như: như tuổi thọ bình quân, gia tăng số người già trong tương lai), thì từ khoảng 2030, chi sẽ nhiều hơn thu, và từ đó dẫn đến Quỹ không đảm bảo.
Chắc có cụ đến đây sẽ đặt câu hỏi là nguyên nhân. Em trả lời là thời điểm đưa ra chính sách trên BHXH (1995), tuổi thọ trung bình của người Việt Nam khoảng 67 tuổi, đóng BHXH khoảng 25 năm, bình quân tuổi nghỉ hưu là 54 (nam 60, nữ 55 tuổi), thời gian hưởng lương hưu khoảng 13 năm. Hiện nay, tuổi thọ bình quân tăng lên 73, thời gian bình quân đóng BHXH và tuổi nghỉ hưu giữ nguyên, thời gian hưởng lương hưu kéo dài khoảng 20 năm, tức là tăng thêm 7 năm. Như vậy cụ thấy ngay đây là một nguyên nhân dẫn đến Quỹ mất cân đối
Đã có ai hưởng đâu mà vỡ?
Thưa cụ hiện nay đã có rất nhiều người nghỉ hưu từ sau 1995 hưởng lương hưu từ quỹ (khoảng 1.7 triệu người).
Lại liên quan đến câu hỏi 1:
Chỉ có thể là do quỹ dùng để chi trả cho cả những người không hề đóng góp vào quỹ đó.
Cái này là do cụ suy đoán, nên em miễn không trả lời. Trừ phi cụ có căn cứ.
