Các giáo phái "phá hoại" thường có ba khía cạnh chính: Một thủ lĩnh có sức lôi cuốn, quá trình "nhồi sọ" các thành viên, và sự bóc lột, có thể là về kinh tế, tình dục hoặc một hình thức nào khác.
Không phải tôn giáo nào cũng là giáo phái và không phải giáo phái nào cũng mang tính tôn giáo. Các giáo phái mở rộng như mô hình lừa đảo đa cấp, các thành viên thường lôi kéo cả gia đình và bạn bè. Một số hoạt động theo đúng nghĩa đen là mô hình đa cấp, bao gồm NXIVM, bán các khóa học cải thiện bản thân đắt đỏ dưới một hệ thống chỉ đảm bảo số ít huấn luyện viên cao cấp mới có thể kiếm được tiền.