GÓC KHUẤT CHIẾN TRANH
Thớt 57: DẪN CẢ TIỂU ĐOÀN VỀ VỚI QUÂN TA
(Kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước 30/04/2025)
1/Dẫn chuyện:
Ngày 28/4/1975, giữa lúc các đơn vị của Sư đoàn 316 (Quân đoàn 3 QĐND Việt Nam) áp sát chuẩn bị tấn công tuyến phòng thủ ngoại vi của Sư đoàn 25 (VNCH) thì bất ngờ nhận được tin báo: Một thiếu tá Tiểu đoàn trưởng tên Lê Quang Ninh dẫn 500 binh lính thuộc Sư đoàn 25 VNCH mang đầy đủ vũ khí, khí tài đi vào vùng căn cứ “đầu hàng” quân Cách mạng.
Thật ra, đó là một “ván bài ngửa” của Ban Binh vận Trung ương Cục miền Nam. Để hoàn tất “ván bài ngửa”, Ban Binh vận đã xây dựng một điệp viên mang bí số 110, nằm ẩn mình hơn 10 năm trong hàng ngũ địch chờ đợi thời cơ hành động góp phần làm tan rã nhanh chóng tuyến phòng thủ tây bắc Sài Gòn.
2/Lai lịch của Thiếu tá Ninh:
Ông sinh năm 1942, tại xã Đạo Thạnh, huyện Châu Thành, tỉnh Mỹ Tho (nay là tp Mỹ Tho). Cha ông là một cán bộ tiền khởi nghĩa đã từng bị Pháp bắt 3 lần. Ông là con áp út trong số 8 anh chị em. Tất cả các anh chị của ông đều tham gia hoạt động cách mạng kháng Pháp, chống Mỹ. Sau này, mẹ ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Mẹ Việt Nam Anh hùng.
Theo truyền thống gia đình, ông dấn thân hoạt động cách mạng bí mật trong tổ chức sinh viên, học sinh Mỹ Tho từ phong trào Đồng Khởi năm 1959. Ông được kết nạp Đ. ảng năm 1963.
Năm 1963, sau khi tốt nghiệp tú tài toàn phần, ông được ông Mười Hòa - Trưởng ban Binh vận tỉnh yêu cầu phải đăng ký học khóa sĩ quan trù bị Thủ Đức để hoạt động nội tuyến.
Cuối năm 1964, tốt nghiệp khóa sĩ quan ở Thủ Đức, ông được Ban Binh vận yêu cầu tiếp tục chui sâu vào hàng ngũ quân sự địch. Ông trở thành sĩ quan thuộc Sư đoàn 25 VNCH. Thời điểm đó, Sư đoàn 25 vừa dời hậu cứ từ Quảng Ngãi về Hậu Nghĩa (Đức Hòa) để bảo vệ mạn tây bắc thủ phủ Sài Gòn. Kể từ đó, mọi di biến động và ý đồ quân sự của Sư đoàn 25 đều nằm trong lòng bàn tay của Ban Binh vận Mỹ Tho.
Nhận thấy những tin tức quân sự của ông có giá trị lớn, Tỉnh ủ.y Mỹ Tho quyết định chuyển giao ông về cho Ban Binh vận Tr.ung ư.ơng Cục miền Nam.
Từ đó, ông mang bí số 110 và chỉ liên lạc duy nhất với Tư Nhẫn, tức Nguyễn Thị Nhẫn - cán bộ giao liên mật của Ban Binh vận Tr.ung ư.ơng Cục miền Nam.
3/Thiếu tá Ninh dẫn cả Tiểu đoàn về với quân ta:
3.1/ Thời cơ:
Sau chiến thắng Buôn Ma Thuột, Sư đoàn 316 thuộc Quân đoàn 3 (QĐND Việt Nam) tiếp tục tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Quân đoàn 3 giao nhiệm vụ cho Sư đoàn 316 bám chặt, giam chân, tiêu diệt Sư đoàn 25 VNCH, Liên đoàn Biệt động quân 23… tạo điều kiện cho các đơn vị bạn mở cánh cửa tử thủ của địch ở mạn tây bắc Sài Gòn.
Thời điểm này, Lê Quang Ninh đã mang hàm thiếu tá, Chỉ huy trưởng Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 50 (viết tắt là 1/50) thuộc Sư đoàn 25 (VNCH) đóng quân tại thị xã Tây Ninh.
Một buổi chiều đầu tháng 4/1975, "thiếu tá" Lê Quang Ninh nhận được chỉ thị của Ban Binh vận T.rung ư.ơng Cục miền Nam:
-"Từ ngày 25 đến 28/4, phải tổ chức tiểu đoàn làm binh biến, về với c.ách mạng".
Giữa tháng 4/1975, Lý Tòng Bá - Tư lệnh Sư đoàn 25 đã bắt đầu tổ chức tuyến phòng thủ với lời tuyên bố "tử thủ để bảo vệ Sài Gòn". Ông ta điều động các đơn vị trực thuộc từ các nơi rút về khu vực ngoại vi mạn tây bắc Sài Gòn.
"Thiếu tá" Lê Quang Ninh nhận được lệnh phải đưa Tiểu đoàn 1/50 về căn cứ Củ Chi phối hợp cùng Thiết đoàn 10 Kị binh (gồm 40 xe tăng và thiết giáp) để tạo lực lượng cơ động sẵn sàng ứng cứu các đơn vị khác. Về mặt tổ chức, thiết đoàn là cấp tương đương tiểu đoàn do một thiếu tá chỉ huy. "Thiếu tá" Lê Quang Ninh nắm quyền chỉ huy trưởng, Thiếu tá Tuấn - Thiết đoàn trưởng là chỉ huy phó.
3.2/Ngày 23 tháng 4.
Từ hai hướng Phước Chỉ (Trảng Bàng) và Trung Hưng (Trung Lập Thượng), quân Giải phóng áp sát quốc lộ 22. Máy bay L.19 do thám bay trên bầu trời Trảng Bàng, Gò Dầu báo cáo đã nhìn thấy “C.ộng quân”. Sư đoàn 25 bộ binh trách nhiệm hướng Tây Bắc Sài Gòn cần làm giảm áp lực của quân Giải phóng hướng Hậu Nghĩa, nên điều động tiểu đoàn 1 với 500 quân và thiết đoàn 10 gồm 40 xe thiết giáp, xe tăng lên áng ngữ Lộc Giang.
Rời Đồng Dù, thiếu tá Ninh “mở cờ” trong bụng. Trận cuối cùng là binh biến có nhiều khả năng thành công với các yếu tố:
-Quyết tâm của Lê Quang Ninh,
-Sự ủng hộ của các đại đội trưởng thân cận, và
-Quan trọng là tình hình chiến sự thay đổi nhanh chóng, là thời cơ đã đến!
Về mặt tổ chức, thiết đoàn là cấp tương đương tiểu đoàn, do một thiếu tá chỉ huy. Chuyển quân lên Lộc Giang, tiểu đoàn 1 trở thành tiểu đoàn tùng thiết, thiếu tá Ninh nắm quyền chỉ huy trưởng, thiếu tá Tuấn thiết đoàn trưởng là chỉ huy phó.
Lộc Giang thuộc quận Đức Hòa, tỉnh Hậu Nghĩa nằm phía tây quốc lộ 1, giáp ranh với xã An Hòa, quận Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh. Lúc tiểu đoàn 1 và thiết đoàn 10 tiến vào Lộc Giang thì bên kia sông Vàm Cỏ Đông, xe tăng quân Giải phóng đang di chuyển, chuẩn bị vượt sông qua Phước Chỉ, Trảng Bàng.
3.3/ Chiều 26 tháng 4.
Quân Giải phóng triển khai lực lượng, hình thành thế bao vây chia cắt các đơn vị quân đội Sài Gòn hai bên quốc lộ 22.
Bộ Tư lệnh Quân đoàn 3 VNCH thiết lập tuyến phòng thủ Tây Bắc Sài Gòn, lấy tỉnh lộ 8 làm tuyến chính. Tại Đức Hòa, tỉnh Hậu Nghĩa có trung đoàn 49 và 1 tiểu đoàn địa phương quân; từ Củ Chi qua ngã tư Bari - Tân Quy bố trí trung đoàn 50, tiểu đoàn 329 chi khu Củ Chi.
3.4/ 5 giờ sáng ngày 28 tháng 4.
Trung đoàn 50 được lệnh rút về phòng tuyến Củ Chi. Tiểu đoàn 1 và thiết đoàn 10 rút trước, kế đến là tiểu đoàn 2, tiểu đoàn 3. Các đơn vị nầy sẽ được tái bố trí ngoài căn cứ Đồng Dù, theo tuyến phòng thủ dọc tỉnh lộ 8. Đây là cuộc triệt thoái chiến thuật giống như Quân đoàn 2 từng triệt thoái khỏi cao nguyên tháng trước.
Thiếu tá Lê Quang Ninh nhận thấy cơ hội ngàn năm đã đến, liền đưa tiểu đoàn 1 và thiết đoàn 10 trở mũi về Củ Chi. Để loại thiết đoàn ra khỏi cuộc lui binh, thiếu tá Ninh bàn với thiếu tá Tuấn, thiết đoàn trưởng, để cho bộ binh đi trước mở đường, thiết đoàn 10 đi sau cách 2 tiếng đồng hồ nhằm tránh pháo lớn của địch và giữ liên lạc qua máy truyền tin.
6 giờ 30, tiểu đoàn 1 hành quân về đến đình Gia Lộc, ấp Gia Huỳnh thì dừng lại. Thiếu tá Ninh thấy đây là địa điểm thuận lợi tổ chức ly khai phản chiến. Có 4 sĩ quan đại đội trưởng và các sĩ quan trong ban chỉ huy tiểu đoàn được mời họp. Bằng lời lẽ chân thành, thiếu tá Ninh phân tích tình hình chính trị Sài Gòn đang rất tồi tệ, tình hình chiến trường quân ta có nhiều bất lợi. Chiều ngày 26 tháng 4, Tổng thống Thiệu và Thủ tướng Khiêm đã chạy ra nước ngoài, Bộ Tổng tham mưu không còn ai, Quân đoàn và Bộ Tư lệnh Quân khu 3 đã bỏ Long Khánh lui về Biên Hòa. Biệt khu thủ đô tướng tá đang rối rắm...
- Ta tiếp tục chiến đấu thì chiến đấu cho ai, có ích lợi gì? - Thiếu tá Ninh nói cương quyết -Tình hình nầy ta phải tự cứu lấy mình. Tôi yêu cầu các anh em cùng với tôi ly khai quân đội Việt Nam Cộng hòa, về với quân Giải phóng. Tôi sẽ bắt liên lạc với người của Mặt trận để đón tiếp…
Mọi người thấy bất ngờ, nhưng chẳng ai có ý kiến gì.
Thiếu tá Ninh thuyết phục tiếp và giới thiệu với mọi người ông là người của Mặt trận Giải phóng miền Nam, rất hoan nghênh những ai rời hàng ngũ, về với nhân dân. Sau khi đọc cương lĩnh Mặt trận Giải phóng, thiếu tá Ninh hỏi:
- Anh em có đồng ý phản chiến không?
Tất cả đồng loạt giơ tay, hô đồng ý.
Lê Quang Ninh lên danh sách ủy ban khởi nghĩa phản chiến gồm 6 người.
Đại úy tiểu đoàn phó Bùi Văn Nam Sơn, người tin cẩn của thiếu tá Lê Quang Ninh, được cử đi tiếp xúc với quân Giải phóng. Nhìn cánh đồng An Thành (xã An Tịnh) có nhiều lùm bụi xa xa, thiếu tá Ninh đoán biết ở đó nhất định có quân Giải phóng.
Đại úy Bùi Văn Nam Sơn và hai người lính đeo máy PRC.25, không võ khí, đem theo cái võng dù xanh, chặt cây tre cột võng lên, đi xe Jeep hướng về lùm cây bên kia đồng. Vô gần tới, thấy có người ra đón, vẫy tay chào. Đó là các cán bộ, chiến sĩ của một đơn vị thuộc Quân đoàn 3 quân Giải phóng.
Thiếu tá Ninh chờ không lâu, có điện đại úy Sơn báo ra “Tôi gặp quân Giải phóng rồi”. Vậy là ông ngồi xe Jeep, rời đình Gia Lộc chạy vô An Thành. Vô đến nơi, thiếu tá Ninh gặp chỉ huy đơn vị bộ đội, cấp trung đoàn, nói mình là H.110 cán bộ binh vận có nhiệm vụ làm binh biến, đưa binh sĩ về với cách mạng.
Ban chỉ huy trung đoàn tiếp nhận, điện báo lên cấp trên:
- Có một ông thiếu tá tự xưng là đ.ảng v.iên ban binh vận, đưa tiểu đoàn ly khai về với quân Giải phóng. Giải quyết sao?
Bộ Tư lệnh Quân đoàn 3 trả lời:
- Còn giải quyết gì nữa. Người của mình về với mình thì đón.
Lê Quang Ninh gọi máy ra ngoài. Anh em lần lượt vô An Thành bằng xe GMC. Đến 9 giờ ngày 28 tháng 4, tiểu đoàn 1 với 500 quân có mặt đầy đủ không thiếu một ai. Cuộc binh biến diễn ra thuận lợi. Nhiệm vụ chờ hơn 10 năm, nay hoàn thành thắng lợi.
Qua máy PRC.25, Lê Quang Ninh vận động các đơn vị bạn buông súng, ly khai với quân đội Việt Nam Cộng hòa. Ông gọi tiểu khu Tây Ninh, tiểu khu Hậu Nghĩa, chi khu Gò Dầu, chi khu Trảng Bàng; thiết đoàn 10, trung đoàn 46, trung đoàn 49, trung đoàn 50 thuộc sư đoàn 25 và điện đàm cả với bộ chỉ huy sư đoàn yêu cầu “tự cứu lấy mình”, buông súng để đỡ tốn máu xương.
Pháo từ Đồng Dù, Củ Chi lập tức bắn xối xả vào An Thành trả đũa cuộc binh biến của tiểu đoàn 1. Nhân dân An Thành nhường hầm, giao thông hào cho binh sĩ tiểu đoàn ẩn nấp tránh pháo. Pháo bắn tới tối thì dứt. Có lẽ đó là loạt pháo cuối cùng của “đồng đội” thiếu tá Ninh từ căn cứ Đồng Dù.
3.5/Ý nghĩa của việc làm của Thiếu tá Ninh:
Lời vận động của Lê Quang Ninh đã tác động mạnh mẽ đến tinh thần đang sa sút của binh sĩ sư đoàn 25 và các đơn vị địa phương quân Hậu Nghĩa, Tây Ninh. Sáng ngày 28 tháng 4, các đơn vị rút về tuyến phòng thủ Củ Chi còn nguyên, đến chiều tan rã từ từ. Tiểu đoàn 2 trung đoàn 50 lui về rừng cao su cạnh chợ Củ Chi, tự tan rã sáng hôm sau.Thiết đoàn 10 của thiếu tá Tuấn rời Lộc Giang, chia ra từng tốp nhỏ ba bốn chiếc chạy về Chà Rầy, đâm thẳng Củ Chi. Có mấy chiếc bị quân Giải phóng bắn hạ.
Ngày 29 tháng 4, sư đoàn 316 quân Giải phóng tiến công Đồng Dù.
Thiết đoàn 10 bỏ phòng tuyến Củ Chi, chạy về kinh An Hạ, không qua cầu được nên các chiến xa tản ra đồng, binh sĩ bỏ xe chạy bộ về Sài Gòn.
Cùng ngày, tiểu khu Tây Ninh, chi khu Trảng Bàng, chi khu Gò Dầu tự tan hàng. Trung đoàn 49 và một số binh sĩ địa phương quân Đức Hòa lùi về tuyến phòng thủ của Biệt khu thủ đô, tan rã trên cánh đồng An Hạ...
Đài phát thanh Hà Nội và đài phát thanh Giải phóng, báo Quân đội Nhân dân có đưa tin tiểu đoàn 1 trung đoàn 50 phản chiến về với cách mạng. Lê Quang Ninh nghe và nghĩ nếu gia đình nghe được tin nầy sẽ mừng lắm vì “thằng Ninh về rồi”.
5/ Sau Giải phóng:
Sau ngày thống nhất đất nước, ông Lê Quang Ninh được điều về công tác tại Cơ quan phản gián của Công an TP HCM. Tại đây, ông tiếp tục tham gia phá nhiều vụ án gián điệp, góp phần bảo vệ thành quả cách mạng cho đến năm 1995 nghỉ hưu.
Ông Ninh được tặng thưởng Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất, Huân chương Giải phóng hạng Nhất và hạng Ba.
Tháng 4-2011, ông vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Ngày 20-6-2018, ông mất tại TP. Hồ Chí Minh. Mộ ông tọa lạc tại xã Đạo Thạnh, TP. Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang.
6/ Hình minh hoạ:
+Hình chụp năm 1975:
Từ trái sang: Ông Ba Cao đại diện Ban Binh vận R, ông Lê Quang Ninh đại diện Huyện ủy Trảng Bàng và đại diện Tỉnh ủy Tây Ninh.
+Hình ông Ninh sau khi nghỉ hưu.