Lang thang hoài trên net, trên OF, thấy những ngôn từ kỹ thuật, những câu chuyên hàng ngày, tự nhiên thấy nhớ về một thủa... xa xôi. Mạo muội xin gửi một bài không gọi là thơ nhưng mang hồn thơ...
Cũ, cũ càng, nghe có vẻ còn chút nghĩa. Nhưng mà giữa chúng ta với nhau, tình thật, hình như đã rất ơ hờ cái độ nói xong lời chia tay. Tôi thấy nhẹ nửa mình. Anh thì có lẽ mừng rỡ lắm. Thế mà lúc ấy chúng ta chưa hề yêu một ai khác và sau đó cũng mãi chẳng yêu ai. Có thể chính vì thế chăng mà về nhà được một đôi ngày tôi đã rất thoải mái gọi cho anh. Nói đủ thứ chuyện ngày xưa, y như hai người bạn cũ. Chỉ không hỏi thăm kĩ càng gia cảnh của nhau. Hoàn toàn không. Mà để làm gì kia chứ. Thật ra, chúng ta gặp nhau là muốn tìm gặp lại cái người con trai con gái của một ngày nào đã tít mù tắp, xem từ đó họ đã biến thành một đàn ông/đàn bà thế nào. Thật ra nữa, chúng ta vẫn biết về nhau ít nhiều và đều biết rằng gặp lại cũng chả phải bẽ bàng gì cho cái mối tình tự tử.
Thì đây là anh. Dáng không còn xương xương nhưng cũng không đến độ bụng tấn công mông phòng ngự. Gương mặt vẫn những đường nét thanh thoát của một thời mê nhau (may thế). Không hiểu tại sao có cả hai mươi năm không gặp lại mà tôi vẫn tin phải là như thế, anh không thể có gương mặt đần đẫn, râu con kiến, mắt sụp mí, giọng cười khê khê và vẻ tự đắc của những kẻ gặp thời, mặc dù anh nhận may gặp thời. Cảm ơn, vì nhờ thế mà những phút ngoài chồng ngoài vợ của tôi trong hai mươi năm nói chung là hạnh phúc sau anh không đến nỗi nào.
Còn tôi!
Chắc phải can đảm lắm, hoặc giả ngu ngốc lắm thì một người đàn bà mới tin rằng tuổi nào mình cũng vẫn còn đẹp chán. Đàn bà cứ vượt qua cái ngưỡng ba mươi chưa yên thân với đời thì toàn tưởng bở mình đang thì con gái khịt mũi là đủ sức cạnh tranh nhan sắc với đám mới lớn ngố dại kia, mà yên phận chồng con rồi là tận dụng mọi cơ hội để nhắc nhớ về một ngày xưa của mình, cái ngày xưa chả còn ma nào muốn biết. Ngày xưa thanh mảnh lắm. Ngày xưa da trắng lắm. Ngày xưa rất đỗi mặn mà. Ngày xưa với chả ngày nay! Đảm bảo nếu mẹ nào cũng thật có một ngày xưa long lanh như thế thì mẹ ấy bây giờ nhất định đời khốn nạn. Trời phải có mắt chứ. Chứ không kẻ có một ngày xưa u ám như tôi đã tự ải quách cho rồi để khỏi phải kéo lê mình trong ngày tháng nhiều lúc chán đến không còn muốn cáu này. Tôi không hiểu nổi họ mất công làm duyên làm dáng bằng ngày cũ để làm gì. Chẳng lẽ để thiên hạ khỏi phải khen mình vẫn còn hấp dẫn. Vẫn... Ôi chao! Không gì thảm hơn câu này.
- Ngân chả thay đổi gì.
- Thật thế sao? Là đẹp hay là xấu?
- Nhưng đừng tự tin. Năm mươi tuổi là không ai còn muốn nhận ra chính mình đâu. Tuổi ấy không còn xa nữa.
- Đây mới thật là Vĩnh! Cảm ơn! Kính anh bây giờ mấy diop?
Suýt nữa là tôi cười phá lên.
Tôi thì không nhận ra anh ngay. Bởi vì nhìn chung anh không đổi. Rõ ràng tôi vẫn biết phải thế khi anh hẹn tới đón, nhưng khi anh rời gốc cây trước cửa nhà cô bạn, tôi đã không để ý. Không dễ gì tin được vào thực tại, bởi vì thành phố của chúng mình đất nước của chúng mình thay đổi nhiều thế này. Đến nỗi sự ít đổi thay lại thành đáng ngờ vực nhất.
Nhưng mưa thì vẫn như thế. Dịu dàng như hơi thở con gái. Và ấm.
Tại sao ngày xưa mưa chúng mình rét vậy! Thế mà đi trên phố thấy chỗ nào cũng quá sáng, chả có vùng tối nào để ngả vào nhau.
- Rét là vì đói. Đói mà không còn thấy đói là cái đói kinh niên. Bọn nhóc nhà mình bây giờ không khi nào thấy kêu rét từ ruột rét ra như bọn mình ngày trước đâu Ngân ạ. Chao, ngày đó sao mà mình ghét những buổi tập hợp ngoài sân trường vào những hôm mưa nhẹ như sương này thế. Răng khua trước đầu gối khua sau. Mà ông thầy bí thư đoàn trường mình cứ gào lên Tổ Quốc đang chờ. Thầy tên Châu. Bọn mình gọi nhại sau lưng là thầy Trâu Điên. Bố khỉ, chính ông thầy hồi trẻ thì lại tìm cách trốn phân công công tác lên Tây Bắc. Sau này mình không bao giờ đến thăm ông thầy ấy nữa, mặc dù từng có một năm học văn thầy ấy. Vì sao ấy à. Vì mình thấy thương cụ, đầu tiên cụ dối lòng, rồi dối bọn mình, rồi không còn khả năng đằng sau quay mà nghĩ khác ít nhiều. Nghĩ khác có nghĩa là tự phủ nhận ngần đấy năm đội trời đạp đất còn gì... Nói chung mình không chịu được sự thương hại… ngay cả khi nó là một cái quyền.
- Còn cả cái gì ngoài lòng thương hại nữa chứ. Ví dụ...
- Để mình nói nốt. Ví dụ như là Ngân chứ gì?
Tôi không cười nữa. Cũng phải có một lần để biết thật ra vì sao ngày ấy hai đứa vui vẻ bỏ nhau để rồi mất đến hai năm đứa nào cũng phải một mình lang thang phố vắng cho hết những cuối tuần chứ nhỉ. Hồi đấy bạn bè không ai hiểu nổi. Tôi cũng dần dần không hiểu suốt hai mươi năm rồi. Thế mà tôi và anh đã yêu nhau biết bao. Hoặc giả là mọi người bảo chúng ta đã yêu nhau biết bao, theo một cách nào đó hay ho đến nỗi đã có mấy anh chị nhìn ngó chúng ta rồi quyết định từ bỏ quyết định không lấy chồng/vợ sau khi thất tình...
- Sao anh Vĩnh vẫn nói đúng được ý nghĩ của Ngân y như ngày xưa thế nhỉ? Được rồi, xin đồng chí cho biết tại sao ngày ấy đồng chí không thể chịu đựng được cô đây?
- Thế còn em ngày ấy? – Anh đột nhiên đổi cách xưng hô, cái cách xưng hô ngày xưa anh vận động mãi tôi cũng chỉ áp dụng được một nửa - Anh chưa quên em là người nói lời tỏ tình trước, lời chia tay cũng trước nốt.
- Thật à?
Tôi cười, không thèm biết cơ thể đã phì nhiêu ra của mình có thể nổi sóng trong cơn cười. Sự thực này tôi đã nghiêm trang kể cho đương kim chồng tôi trước khi nhận lời tỏ tình gần như nồng nàn của anh. Hình như anh hơi choáng vì chuyện cô nàng anh chọn từng tự đi thú nhận với một gã trai khác là yêu gã. Hình như anh bằng lòng vì tôi là người tự nói lời chia tay. Hai cảm giác này tự hóa giải nhau trong anh và khả năng này ở anh có tính tự động, nó làm cho chồng tôi bao giờ cũng là một người chừng mực, đáng kính, đôi khi đến không thể nào chịu nổi.
Nhưng người đàn ông đang mở cửa xe cho tôi là người tôi đã từng tỏ tình.
- Anh Vĩnh phát khiếp nhỉ? Đã đại gia chưa? Cái xe này tới năm chục ngàn đô không?
- Ngân không biết ở nhà mình thuế xe ô tô là bao nhiêu à?
- Anh làm gì?
- Thế Ngân bảo phải làm gì để sống được theo kiểu này?
- Mười năm trước Hoàng báo tin anh bỏ ra làm cho bọn nào đầu tư vào Việt Nam.
- Đúng đấy. Sắp lên vụ phó. Mà anh xin một cục. Đã nói rồi, anh không chịu được sự thương hại, tự thương hại mình, người thương hại mình, hay là phải thương hại người khác cũng vậy. Cảm giác này làm tất cả cứ mềm nhũn ra kinh lắm. Hồi đấy, anh cứ hay mơ biến dần thành...
Sao lúc đó anh lại im lặng? Anh cầm vô lăng hờ hững. Trước, sau, bên trái, bên phải, xe máy ì ạch lách. Những người đàn ông béo gầy mặt mũi căng thẳng. Những người đàn bà, tôi không biết họ như thế nào đằng sau cái khăn to như cái tã trẻ sơ sinh quấn kín nửa mặt. Nhưng hình như... Mưa! Mưa phùn giăng giăng. Cái gạt nước uể oải lướt nửa vòng trên tấm kính trước mặt chúng ta, chẳng xua được cái gì, chỉ làm cho kính xe bám bụi ẩm mờ hơn. Trong cái hòm thép này người ta không còn cảm được chút gì của đất trời. Nhưng những con người đứng dưới trời khói bụi kia khéo đang mong chui vào một cái hòm như thế này để khỏi chết ngạt. Còn có mươi ngày nữa là tết. Tại sao tôi không thấy chút nôn nao quen thuộc nào của những ngày tháng này sau ngần ấy năm xa? Ngày xưa của tôi lang thang ở đâu trong thành phố sền sệt bụi và bùn này?
- Ngày xưa Ngân mơ mình biết bơi, biết cả bay. May ngày ấy trông còn như cái thước kẻ chứ bụ bẫm như bây giờ mà mơ vậy thì... Mà nếu ngày xưa như hôm nay thì chắc cũng không thể có giấc mơ kì cục đó. Người thế này, xe gầm gào thế này, không cần bay trên biển cũng đủ rã cánh rơi cho người xe dày xéo.
- Giấc mơ của anh thần kì như của em. Anh thấy anh biến dần thành một con lợn, đàng hoàng đi hai chân. Và anh phải thoát ra khỏi giấc mơ đó nếu còn muốn sống bình thường. Thế là anh xin nghỉ, đầu tiên xin nghỉ không ăn lương, nộp bảo hiểm. Sau bỏ luôn, chạy qua làm cho mấy thằng tây. Chán, ra làm cho chính mình.
- Rồi sao?
- Rồi quay lại đầu tư vào mấy thằng tây - Người đàn ông mỉm cười, buồn bã - Có gì họ chịu thay mình.
- ???
- Chắc bạn bè cũng kể em nghe rồi. Anh đã từng vào tù. Hồi đó còn đang trẻ, tự tin vì cái thời đang đến như dành cho riêng mình. Nằm mấy tháng liền trong đó, rồi chính phía đối tác nước ngoài vận động mà anh được thả. Nhưng thời gian đó không vô ích. Nó làm cho anh già đi và khôn lên nhanh hơn bạn bè mình. Không phải là anh sợ. Nhưng anh hiểu ra rằng đã làm người Việt Nam vào cái thời này thì không thể nào và không ai là hoàn toàn vô tội. Chẳng cứ việc làm ăn. Mình vừa là nạn nhân, vừa là thủ phạm. Vấn đề chỉ còn là kích cỡ mỗi người thôi.
- ???
- Bây giờ thì anh an phận, làm công ăn lương cho một liên doanh, đầu tư đâu đó khi thấy được. Cũng khá, vì họ trả cho như ở xứ họ. Còn phần mình tự xoay xỏa nữa. Công việc cho phép anh đi nhiều, biết nhiều. Nhưng đôi khi tiếc, tiếc thắt lòng, tiếc cho mình, tiếc cho... Em nhớ không, hồi đó mình hăm hở và kiêu hãnh thế. Bao nhiêu công ăn học, bao nhiêu mong muốn, toàn mong muốn kiểu ... phải sống sao cho khỏi sống hoài sống phí... Bao nhiêu đứa thời mình hì hục chép cái câu của anh chàng Paven ấy vào bất kể cuốn sổ nào có trong tay, mà cuốn nào cũng bìa đỏ nhỉ! Đến là ngộ. Mỗi chúng mình thì không, nhưng không thể bảo là mình không tự định hướng theo câu nói đó. Anh có cảm giác tuổi mình ngày ấy vô tư hơn bọn trẻ bây giờ. Nhưng kết cục thì... liệu có khác gì nhau không? Cả em nữa...
Tôi không thể nào tìm ra giọng của mình. Chúng ta đã rất thành thật khi nói lời chia tay ngày ấy. Nhưng tôi suốt hai mươi năm qua hoang mang không biết mình có hiểu chính mình không. Anh không bao giờ biết điều đó, cũng như không bao giờ biết hạnh phúc của tôi buồn bã đến thế nào. Phải không?
- Sao ngày ấy chẳng cãi vã gì mà chúng ta lại đùng đùng chia tay nhỉ?
- Tự tin quá liều... Mình tự tin đến nỗi thành sẵn lòng tôn trọng nhau, sẵn sàng quăng lại cho nhau khoảng đời riêng buồn vui riêng. Mà cũng chẳng hẳn là thế. Anh không hiểu... Hồi đó anh rất sốt ruột khi nhìn mấy thằng bạn chạy theo chiều chuộng mấy cô nàng của chúng nó. Nhưng khi chỉ có chúng mình với nhau anh lại mong ...
- Mong là Ngân cũng thế chứ gì. Cũng phải đỏng đảnh một tí, nhõng nhẽo một tí, ghen vớ ghen vẩn một tí, thỉnh thoảng mếu sao cho đủ xinh...
- Hay thật, đến tận giờ em vẫn đọc đúng vị anh... Em biết vậy mà sao ngày đó em không bao giờ làm thế?
- Anh có cho Ngân một cơ hội nào để như thế đâu. Mà cũng có thể là...
- Mình quá giống nhau. Ngân có thấy vậy không? Mình quá kiêu ngạo, mà cũng lại quá nhát để nói với nhau điều mình muốn. Thật tiếc là bây giờ anh không còn tư cách gì để chiều Ngân.
- Mà cũng không phải e ngại khi đi với Ngân đúng không nào? Ngân đã đi xa lâu đến nỗi không còn ai nhớ nếu Ngân không báo tin mình về. Vả lại... như anh nói lúc nãy đấy... cũng đã sắp đến tuổi nhìn gương không muốn nhận đấy là mình rồi. Còn ai biết mình là ai.
- Có chứ. Em biết hơn về em cũng như anh biết hơn về anh. Thật buồn cười là anh không quên được. Ngày tháng xưa có nhau cứ buộc anh phải... Nói thế nào nhỉ, anh không thể nào thành yêu tinh hoàn toàn được mặc dù muốn. Anh sợ một lúc nào đó Ngân nhớ và bẽ bàng cho chính mình bởi một điều gì nghe nói về anh. Thật đấy Ngân ạ. Khi anh bị bắt, vợ anh chạy vạy khắp nơi, hết mình vì anh mặc dù dạo đó bọn anh đã li thân. Anh biết ơn cô ấy, nhưng thật ra cái giúp anh sống được lại là ý nghĩ ở bên ấy có thể em đã biết, đau đớn vì anh và có khi vẫn tin anh. Có thể nói là anh không thành công hẳn là bởi vì anh không từ bỏ được cái phần lẩm cẩm dấm dớ ngày xưa của bọn mình...
- ...
- Cảm ơn!
Tại sao? Anh nắm lấy bàn tay tôi. Hơi ấm của hai mươi năm bao phủ lấy tôi. Và tôi buồn bã hiểu ra rằng chúng ta vẫn không đổi khác. Nếu chúng ta không nói với nhau những điều vừa nói, có lẽ tôi đã có thể buông thả mình, để sống với thành phố này, với anh, như ngày xưa, trong thời gian tạm trú này. Nhưng, vẫn hệt ngày xưa, trong chúng ta nguyên vẹn nỗi sợ phải thất vọng vì nhau, nỗi sợ phải đối diện với chính mình trong cảm giác khốn khổ ấy. Đấy là gánh nặng không kham nổi của tuổi trẻ chúng mình. Có phải vì thế mà chúng mình chỉ mãi mãi là người yêu cũ. Như thế này nữa ư? Hai mươi năm nữa?
Sau bữa ăn mà đứa nào cũng động đũa làm vì, anh đưa tôi ra xe. Hình như mưa mỏng đi. Hàng cây cơm nguội lá phập phồng sắc đỏ hài nhi, nhưng tôi nhớ chỉ vài ba hôm nữa sẽ trở màu xanh bình tĩnh lại. Anh mở cửa xe cho tôi, sải chân bước tới mấy hàng hoa dạo đầu góc phố. Trong ánh sáng ẩm ướt của buổi chiều rớt, màu hoa hồng nhung sẫm lại, đỏ bầm, như những giọt máu lớn. Nhưng mẹt cúc của đứa con gái gầy gầy thì vẫn bừng sáng, kiêu hãnh vàng.
Anh trở lại, tay khư khư một bó gì to tướng gói lá dong, đặt vào lòng tôi. Vòng lạt bung ra. Những bông hồng non dại gầy guộc của thời xưa, lá nhiều hơn hoa, phả vào tôi mùi hương nồng nàn, ướt át. Hôm về, tôi đã theo bà mẹ chồng ra chợ, dừng chân mua một gói hoa cúng, trong có mấy bông hồng đúng như thế này.
- Hoa hồng bây giờ đẹp, cành thẳng, lá dày, nụ lớn. Và không hương. Ở châu Âu em không lạ gì. Những bông hoa này bây giờ... Ngày xưa bọn mình hay mua cho nhau, em còn nhớ không?
Còn nhớ không ư? Tôi ngước nhìn anh. Bóng tối. Mưa. Tôi không thấy gì nữa cả. Bó hồng lớn trong lòng tôi toả mùi hương cũ, bàng hoàng. Thời gian chết rồi. Cái chết có thể nồng nàn vậy sao?
Và chúng ta lại chia tay. Không một lời hẹn. Không cho nhau địa chỉ. Tôi nghĩ tới bó hoa cúng to vật vã tôi đã nhận từ anh buổi chiều ấy. Tôi nghĩ tới những hạt bụi của tinh cầu này và sức hút của chúng. Ngẫu nhiên hay là dĩ nhiên? Tôi kinh ngạc vì tôi, hoàn toàn bình tĩnh khi nghĩ về anh, không nhớ nữa, nhưng có gì như âu yếm.
Chúng mình đã chân thành đến không thể nào hơn được. Nên có cần những gặp lại nữa không? Một năm là 365 ngày. Ngày nhớ ngày thương không nên nhiều quá. Còn làm ăn gì được nữa, còn sống sao được nữa nếu ngày nào cũng phải gặp lại mình trong cái phần đời trống trải mà trong vắt kia?
