Bức tranh "Bốn bạn hữu hòa hợp " gặp rất nhiều trong văn hóa Phật giáo tây Tạng, băt nguồn từ một câu chuyện nổi tiếng cùng tên (The Four Harmonious Friends), xuất hiện trong
Jataka (truyện tiền thân Đức Phật). Bức tranh có một con chim, ngồi trên lưng con hươu, con hươu ngồi trên lưng con khỉ, và cuối cùng con khỉ ngồi trên lưng con voi. Ban đầu, bốn con tranh cãi xem ai lớn tuổi hơn để giành quyền ăn trái cây. Cuối cùng, chúng nhận ra:
- Cây mà chúng ăn trái được mọc từ hạt chim thả xuống.
- Hươu thấy cây mọc đầu tiên.
- Khỉ thấy cây lớn hơn.
- Voi thấy cây khi đã trưởng thành.
Vậy, con chim là “lớn nhất”, rồi đến hươu, khỉ và voi. Sau đó, bốn con vật sống hòa thuận, giúp đỡ lẫn nhau.
Ý nghĩa trong Phật giáo Tây Tạng
- Biểu tượng của hòa hợp và tôn trọng: Dù khác loài, khác sức mạnh, bốn con vật vẫn cùng sống chung trong tôn trọng. Đây là bài học quan trọng cho cộng đồng Tăng đoàn và xã hội.
- Truyền thừa và thứ bậc: Nhắc rằng phải kính trọng bậc trưởng thượng, thầy, cha mẹ – như các con vật đã tôn kính nhau theo tuổi tác.
- Hợp tác và tương trợ: Con voi lớn nhưng cần chim dẫn đường, khỉ nhanh nhẹn, hươu khéo léo. Sức mạnh chỉ trọn vẹn khi biết hợp tác.
- Hình ảnh hạnh phúc – cát tường: Trong tranh tường, thangka, hay điêu khắc ở tu viện, “Bốn bạn hữu hòa thuận” được xem như biểu tượng may mắn, thịnh vượng, và đời sống hòa bình. Người Tạng tin rằng nơi nào có hình tượng này, nơi đó cộng đồng sẽ sống đoàn kết.
DSC09455 by
Hieu Tran, on Flickr
DSC09457 by
Hieu Tran, on Flickr
DSC09459 by
Hieu Tran, on Flickr
DSC09461 by
Hieu Tran, on Flickr