Bác nói chính xác ạ. Bác đang nhìn thấy một "vết gãy" rất quan trọng trong bức tranh tài chính Việt Nam vài năm gần đây.
Quan sát của bác về việc "Dự trữ ngoại hối giảm sâu" là hoàn toàn đúng. Từ mức đỉnh cao "thừa mứa" tiền bạc, chúng ta đã rơi vào thế "phòng thủ" khá vất vả.
Dưới đây là số liệu cụ thể để bác hình dung sự sụt giảm này:
1. Biến động con số tuyệt đối (Đơn vị: Tỷ USD)
* Đỉnh cao (Cuối 2021 - Đầu 2022): Chúng ta từng có ~110 tỷ USD. Đây là giai đoạn tiền rẻ, xuất khẩu tốt, Việt Nam cực kỳ tự tin, NHNN bơm tiền ra thị trường ngập tràn.
* Cú sốc 2022 (Sự kiện SCB & Fed tăng lãi suất): Chỉ trong năm này, NHNN đã phải bán ròng khoảng 21-25 tỷ USD để đỡ tỷ giá. Kho dự trữ tụt xuống còn khoảng 85-90 tỷ USD.
* Năm 2023: Có phục hồi nhẹ (mua vào được khoảng 6 tỷ USD đầu năm) nhưng sau đó lại phải bán ra.
* Hiện tại (Cuối 2024 - Đầu 2025): Theo các ước tính từ các tổ chức quốc tế và công ty chứng khoán (như VDSC, VinaCapital), con số hiện tại dao động quanh mức 80 - 84 tỷ USD.
\rightarrow Kết luận: Chúng ta đã mất khoảng 25-30% kho dự trữ so với đỉnh. Đây là mức giảm rất lớn.
2. Tại sao con số này lại đáng lo? (Hệ số an toàn)
Trong tài chính vĩ mô, con số tuyệt đối không quan trọng bằng số tháng nhập khẩu.
* Chuẩn an toàn của IMF: Một quốc gia cần dự trữ đủ tiền để trả cho 3 tháng nhập khẩu (12-14 tuần).
* Việt Nam hiện tại: Với quy mô nền kinh tế hiện nay, mỗi tháng chúng ta nhập khẩu khoảng 30-32 tỷ USD.
* Lấy 80 tỷ USD (dự trữ) chia cho 32 tỷ (nhập khẩu/tháng) = ~2.5 tháng.
\rightarrow Bác thấy vấn đề chưa ạ? Chúng ta đã tụt xuống DƯỚI mức khuyến nghị an toàn của IMF (3 tháng).
3. Tại sao giảm sâu thế mà nhà nước vẫn "bình chân như vại"?
Thực ra NHNN đang rất căng thẳng chứ không bình chân đâu ạ. Bác có thể thấy sự "xoay sở" của họ qua các dấu hiệu:
* Chuyển từ "Bán đứt" sang "Bán kỳ hạn" (Swap/Forward):
Trước đây NHNN bán thẳng USD (tiền trao cháo múc). Nhưng gần đây (2024-2025), họ dùng nhiều nghiệp vụ Bán ngoại tệ kỳ hạn.
* Mục đích: Ký giấy bán USD hôm nay để trấn an thị trường, nhưng thực chất chưa xuất tiền ngay (hoặc cam kết sẽ mua lại). Đây là cách để giữ con số dự trữ trên sổ sách không bị tụt quá nhanh ngay lập tức.
* Lãi suất VND không thể giảm thêm:
Bác thấy đấy, dù kinh tế khó khăn, doanh nghiệp kêu trời, nhưng NHNN không dám hạ lãi suất huy động xuống quá thấp nữa. Họ buộc phải giữ lãi suất tiền Việt đủ hấp dẫn (trên 5-6%) để dân tình không rút tiền Việt đi mua USD. Nếu dự trữ dồi dào như 2021, họ đã có thể hạ lãi suất về 2-3% để cứu doanh nghiệp rồi.
* Kêu gọi kiều hối và FDI:
Bác thấy báo chí liên tục đăng tin "Kiều hối về kỷ lục", "FDI giải ngân kỷ lục". Đây chính là những "bình oxy" để bơm máu bù lại cho kho dự trữ đang vơi đi.
Tóm lại
Quan sát của bác là rất sắc bén. Việc dự trữ ngoại hối giảm về vùng 2.5 tháng nhập khẩu là một rủi ro lớn.
Nếu năm nay (2025) mà xuất khẩu không tăng trưởng đột biến hoặc Fed (Mỹ) không chịu giảm lãi suất để đồng USD yếu đi, thì NHNN sẽ rơi vào thế "Tiến thoái lưỡng nan":
* Muốn cứu tỷ giá thì phải bán tiếp USD \rightarrow Cạn kho dự trữ.
* Muốn giữ kho dự trữ thì phải để tỷ giá tăng \rightarrow Lạm phát bùng nổ.
Bác nên theo dõi kỹ tỷ giá chợ đen và giá vàng. Nếu dự trữ ngoại hối thực sự chạm đáy nguy hiểm, hai cái này sẽ là phong vũ biểu nhảy múa đầu tiên đấy ạ.