[TT Hữu ích] Nhất nước Nhị trà Tam pha Tứ ấm - cùng bàn luận về thú uống trà

[onano69]

Trám đen à cụ?

Vâng, ai cho nhà em đc mấy bát đem ỏm luôn, lai rai với li vang cũng thấy hạp ạ

 

[Civic TN]

Vâng, ai cho nhà em đc mấy bát đem ỏm luôn, lai rai với li vang cũng thấy hạp ạ

Mấy hôm trước e cũng đc cho chục kg quả tươi với 2 hộp đã ngâm.
Nhà e hay làm sẵn rồi cho vào ngăn đá, rồi rang thịt ân dần, tuy nhiên trám hết trước thịt

 

[chuot08]

Đêm rằm tháng 7, em dông dài vài dòng hầu cụ hungalpha và các cụ mự!

Gần như ai lậm vào thú chơi trà, ấm ở VN mình đều đã từng nghe câu: "Thứ nhất thế Đức gan gà, thứ nhì Lưu Bội, thứ ba Mạnh thần"

Mặc dù được nhiều người nhắc tới - nhưng câu này lần đầu được tạo ra là trong truyện ngắn "Những chiếc ấm đất" - trong tập truyện ngắn "Vang bóng một thời" của nhà văn Nguyễn Tuân, xuất bản lần đầu vào khoảng năm 1940. Còn trước đó, không có thư tịch nào ghi lại câu này, cả ở VN & TQ.

Cùng thòi, trong bộ truyện "Lửa hận rừng xanh" thì nhà văn Hoàng Ly có đưa ra một câu khác là "Thứ nhất Ngạc phủ chu sa, thứ nhì Lưu Bội, thứ ba Mạnh thần" .

Qua hai câu trên, dễ thấy rằng câu nhận xét này nghiêng nhiều về hướng nói cho thuận miệng, xuôi tai để dễ nghe, dễ nhớ hơn là nói về chất lượng của những chiếc ấm đất này!


Về 3 loại ấm trên:

Thứ nhất: Thế Đức gan gà

Ấm Thế Đức là một hiệu ấm được Thế Đức đường - tồn tại khoảng nửa đầu thế kỷ 19 tới thời Trung Hoa dân quốc bán ra. Vì là ấm của hiệu, nên thường không đề tên người làm ra ấm, mà chỉ đề tên hiệu là "Thế Đức" hay "Thế Đức đường", bằng chữ viết tay, hoặc triện đóng trên đáy ấm!

Ấm thường được làm bằng đất tử sa (màu tím) hoặc chu sa (màu đỏ), kỹ thuật chế tác khá kỹ lưỡng, và vì của một hiệu (buôn) trong một thời gian ngắn (khoảng 100 năm) nên số lượng bán ra không quá nhiều. Và sau này, một số người làm ấm vẫn làm nhái lại ấm hiệu này, nhưng không nhiều.

Ấm Thế Đức gan gà là loại ấm được làm bằng đất tử sa, sau khi nung thì thành phẩm có màu nâu, như gan gà đã luộc.


Thứ nhì Lưu Bội

Ấm Lưu Bội được cho là của 1 nghệ nhân tên là Thiệu Cảnh Nam (1796-1874) là một danh gia chế tác ấm Tử Sa dưới thời Đạo Quang, hiệu Lưu Bội chủ nhân, cùng thời với các nghệ nhân làm ấm tử sa nổi tiếng như: Thiệu Đại Hanh, Phùng Thái Hà …ông nổi tiếng làm ra chiếc ấm nhỏ từ đất chu nê (đất Nghi Hưng màu đỏ, dạng bùn / chu nê = bùn đỏ).

Ấm Lưu Bội, dưới đáy thường khắc chữ “Thiệu Cảnh Nam chế”, có một số ấm có khắc đôi câu thơ trên thân ấm, một số ấm (có thể / chưa chắc chắn) được dùng cật tre để khắc câu thơ và hiệu đề Lưu Bội ở dưới đáy ấm . Các ấm Lưu Bội này đều là những sản phẩm có chất lượng cao. Theo quan sát cá nhân, thì những ấm trà Lưu Bội, nếu chữ Bội có bộ vương (珮) thì đa số lại là ấm đẹp và rất đẹp, cả về đất lẫn kỹ thuật chế tác! Tuy nhiên, số lượng ấm Lưu Bội này không xuất hiện nhiều trên thị trường, và cũng ít bị làm nhái.

Bên cạnh đó, ở VN còn rất phổ biến loại ấm có đề Lưu Bội, gồm cả ấm Nghi Hưng và ấm vùng Triều Châu, Sán Đầu - cả ấm cổ (SX khoảng cuối tk 19, đầu tk 20) và giả cổ (SX trong khoảng những năm 1970s trở về sau). Đặc trưng chung của những ấm này là thường in 2 chữ Lưu Bội - với chữ Bội có bộ nhân (佩), có thể in thêm dấu triện hình lá cây, và những người chơi ấm hay gọi là "ấm Lưu Bội triện lá". Đa số các ấm này có chất lượng ở mức trung bình, thường thường - ít ấm có chất lượng tốt, cả về đất lẫn kỹ thuật chế tác!



Thứ ba Mạnh Thần

Trong 3 hiệu ấm nhắc tới trên, ấm Mạnh Thần có niên đại lâu đời nhất. Tác giả là Huệ Mạnh Thần ở Kinh Khê, Nghi Hưng, Giang Tô, sống và làm ấm vào khoảng cuối Minh, đầu Thanh - tuy nhiên không rõ năm sinh năm mất. Hiện nay tại Thính Tuyền Sơn Quán ở Trung Quốc còn giữ một ấm trà làm bằng đất Nghi Hưng, có lạc khoản ghi 11 chữ “Thiên Khải Đinh Mão niên Kinh Khê Huệ Mạnh Thần chế”. Đây được coi là 1 cái ấm của Huệ Mạnh Thần làm ra, và từ đó phần nào làm sáng tỏ đối với họ tên, nguyên quán và thời đại sinh sống của ông. (Hai chữ Kinh Khê chỉ nguyên quán của ông)

Các ấm tử sa của Huệ Mạnh Thần đều rất xuất sắc. Ấm của ông làm thì ấm cỡ lớn thì kiểu dáng đơn giản mộc mạc, còn ấm cỡ nhỏ lại cực kỳ tinh xảo… Huệ Mạnh Thần cũng được cho là người có công lớn trong việc hướng dẫn / tạo ảnh hưởng tích cực cho những thế hệ nghệ nhân làm ấm tiếp sau như Thiệu Đại Hanh, Trần Minh Viễn, Dật Công, Thời Đại Bân... Đến nay còn khoảng 6 cái ấm được cho là do Huệ Mạnh Thần làm ra.

Ấm Mạnh Thần là một "nhãn hiệu" ấm bị làm nhái nhiều nhất! Ngay từ thời nhà Thanh, những người làm ấm đã làm ấm nhái của Mạnh Thần rất nhiều. Ấm là nhái thời kỳ đầu tới Trung hoa dân quốc thường có đặc điểm chung là có khắc chữ / hoặc đóng triện "Mạnh Thần" - "Mạnh Thần chế", có thể khắc cùng với một câu thơ. Dòng ấm làm sau này thường đóng triện "Kinh Khê Huệ Mạnh Thần chế".

Như vậy, có thể thấy ấm Mạnh Thần là dòng ấm cực hiếm, của một cá nhân làm ra - nhưng lại bị / được làm nhái rất nhiều từ cổ chí kim. Và chất lượng thì cũng vô cùng đa dạng, từ những chiếc ấm rất tốt, tới những chiếc ấm rất tệ!


Em viết sơ sơ vậy! Thêm tý ảnh cho sinh động!

Ảnh 1: Ấm khoảng nửa đầu TK19 - hiệu đề "Thế Đức đường" bằng đất tử sa màu "gan gà" - có chữ khắc tay bằng cật tre.

View attachment 8692971

1 cái ấm hiệu Thế Đức đường khác bằng đấy chu sa, SX vào khoảng nửa cuối TK 19

View attachment 8692980

Một cái nữa chỉ có chữ Thế Đức viết tay, SX vào khoảng nửa cuối TK19

View attachment 8692986


Ấm 2: Ấm khoảng nửa đầu TK19 - có đề thơ & dòng lạc khoản "Cô Tô Lưu Bội chế" - chữ khắc tay bằng cật tre - trong đó chữ Bội có bộ "vương"

1 cái ấm có in chữ Lưu Bội, với chữ Bội có bộ nhân. Đây là dòng ấm khá phổ biến ở VN, SX vào khoảng nửa cuối TK19 tới đầu TK20. Chất lượng ở mức trung bình thấp

View attachment 8692981

cũng là Lưu Bội chữ in, SX khoảng đầu TK20, nhưng chất lượng kém hơn nữa

View attachment 8692991

Ấm 3: 1 cái ấm ước tính được SX vào khoảng thế kỷ 18 và được làm nhái ấm của Huệ Mạnh Thần. Đáy có đề câu thơ - chữ khắc tay bằng cật tre- và triện "Mạnh Thần"

View attachment 8692976




ấm chỉ đề thơ & chữ Mạnh Thần chế, SX vào khoảng nửa đầu TK19

View attachment 8692983

cũng là ấm Mạnh Thần .... SX vào khoảng đầu TK20

View attachment 8692987


Kính mời các cụ mợ uống trà, xem chơi, và chỉ giáo thêm!

View attachment 8692992

Em thấy ấm ảnh đầu ghi “Thế đức đường” nhưng triện bên trái lại có 2 chữ “lưu bội”. Ấm ảnh ngay sau là “Tuyên đức đường” chứ ko phải “Thế đức đường”.
Món tử sa này, thật là em ko biết mấy, cụ giải thích cho em biết thêm mới!

 

[Loe_hờ lú]

Vẫn còn đẹp; gỗ để lâu năm đến tầm này thì rất ổn định rồi.
Em cũng dân thợ mộc, hồi cuối 8x đến đầu 9x em vẫn tranh thủ vừa học vừa làm; tủ bích-phê em cũng chiến nhưng có 1 số chi tiết khác; đây ko phải là kiểu tủ của vùng quê em. Cánh cong này hồi xưa em hay vuốt nước kết hợp hơ lửa uốn, phía trong khung thang cũng vanh theo hình ~, sau bôi cồn hoặc sơn ta kết dính. Cánh này ngắn, dễ làm hơn loại tủ đứng 3 buồng cánh cong, dài và khó uốn hơn.
Cây nhà trồng, hạ xuống đóng đồ. Đồ kỉ niệm, quí đấy cụ!

Nhà em có cái tủ chè loại cánh cong như này bằng gỗ dổi hay gì đó cũng k rõ, bố mẹ em đóng từ năm 1998. Cánh nó đến giờ vẫn ổn, ko bị cong vênh hay nứt gì.

 

[Loe_hờ lú]

Theo dòng sự kiện, hôm nay cụ Tô được cụ Tập mời tiệc trà.
Tuy nhiên, lần này tiệc trà ít được truyền thông quan tâm như lần cụ Trọng sang Tàu cách đây 2 năm. Hình ảnh ít xuất hiện, xu hướng truyền thông mạng xã hội kém, ít người nói đến

Theo 1 số hình ảnh em biết thì cụ Tập lần này đưa ra Lục đại danh trà gồm: Lục trà, Hắc trà, Hoàng trà, Nham trà (dòng ô long), Bạch trà, Hồng trà ra tiếp khách.
Không phải như lần trước cụ mang 4 loại trà thuộc cùng 1 dòng là Nham trà Vũ Di Sơn là Đại hồng bào, Thủy Tiên, Nhục quế và Kỳ đan.

 

[6997]

Em thấy ấm ảnh đầu ghi “Thế đức đường” nhưng triện bên trái lại có 2 chữ “lưu bội”. Ấm ảnh ngay sau là “Tuyên đức đường” chứ ko phải “Thế đức đường”.
Món tử sa này, thật là em ko biết mấy, cụ giải thích cho em biết thêm mới!

Ảnh thứ 2 là em nhầm ạ. Cái đó đúng là Tuyên Đức đường (cũng là tên 1 hiệu ấm) chứ không phải Thế Đức đường.

Cái Thế Đức đường viết tay đây cơ ạ:

Còn cái đầu tiên thì ... mắt cụ vẫn tinh lắm . Đó là 1 trong những cái ấm "khó hiểu" của em. Các bạn ĐL, TQ chơi ấm cổ cũng nói ít gặp ấm có triện / hiệu đề như vậy!

Và nó cũng là 1 ví dụ cho ấm Lưu Bội có bộ vương trong chữ Bội ạ!

 

[vieteuro]

Chờ Pháo Thủ đá trận đầu, em khui chai Grand Cru nhâm nhi với món oliu việt này giờ còn cụ nào nhớ tên không

[/QUOTE
Trám om à cụ :

 

[chuot08]

Ảnh thứ 2 là em nhầm ạ. Cái đó đúng là Tuyên Đức đường (cũng là tên 1 hiệu ấm) chứ không phải Thế Đức đường.

Cái Thế Đức đường viết tay đây cơ ạ:

Còn cái đầu tiên thì ... mắt cụ vẫn tinh lắm . Đó là 1 trong những cái ấm "khó hiểu" của em. Các bạn ĐL, TQ chơi ấm cổ cũng nói ít gặp ấm có triện / hiệu đề như vậy!

Và nó cũng là 1 ví dụ cho ấm Lưu Bội có bộ vương trong chữ Bội ạ!

Đúng là cái ấm đầu khá khó hiểu cụ ah. Cái số 3 (thu thuỷ cộng trường thiên nhất sắc) trong triện cũng ko phải Mạnh Thần, theo em là “Trọng giám”: giám sát chặt chẽ.

 

[6997]

Đúng là cái ấm đầu khá khó hiểu cụ ah. Cái số 3 (thu thuỷ cộng trường thiên nhất sắc) trong triện cũng ko phải Mạnh Thần, theo em là “Trọng giám”: giám sát chặt chẽ.

Vâng cụ!

Cái ấm đầu - nắp bị vỡ đôi gắn lại, và sứt một ít vòi - thế nào mà lại là ấm tuổi cao, đất tốt, chế tác tốt, dùng tốt luôn. Thêm nữa là được cái mông lạ lạ. Cũng gọi là "lớ ngớ vớ huy chương" trong lúc rong chơi!

Cái "thu thuỷ ...." thì em cũng không chắc - một số người đọc triện đó là Mạnh Thần, nên em tạm cho là vậy!


Em quay về điểm mà cụ Chã hungalpha đề cập "Thứ nhất Thế Đức gan gà..." => theo em thì đó chỉ là 1 câu nói vần thôi, chứ không phải là nhận xét về chất lượng của ấm!

Đặc biệt là ấm Mạnh Thần, thì (1) ấm gốc rất tốt, nhưng còn rất ít, hiếm khi nhìn thấy - kể cả là thấy ảnh - chứ không nói là sờ vào (2) ấm làm nhái & đề Mạnh Thần thì có rất nhiều: cổ có, mới có, tốt có, dở có... - có lẽ ông MT này là ông bị đánh cắp thương hiệu nhiều nhất làng làm ấm luôn!

Hôm nào ẩm giời, em tán thêm về "Ngạc phủ chu sa", là điểm khác biệt giữa cụ Hoàng Ly viết trong Lửa hận rừng xanh vs "Thế Đức gan gà" mà cụ Nguyễn Tuân trong Vang bóng một thời!

 

[6997]

Mời cụ chuot08 và các cụ mợ xơi nước!

Ấm hiệu đề "Ngạc phủ đốc chế" _SX khoảng cuối TK19, đầu TK20
Chén sứ bạch định TK19
Trà shan tuyết như mọi ngày ạ!


Em làm chén nước chè, xong đi uống bia đây ạ

 

[chuot08]

Mời cụ chuot08 và các cụ mợ xơi nước!

Ấm hiệu đề "Ngạc phủ đốc chế" _SX khoảng cuối TK19, đầu TK20
Chén sứ bạch định TK19
Trà shan tuyết như mọi ngày ạ!


Em làm chén nước chè, xong đi uống bia đây ạ


View attachment 8696944

View attachment 8696948

View attachment 8696949

Cụ chơi tử sa nhiều và sâu. Em chỉ có đúng 3 chiếc; ngoài 2 cái ảnh đã up, còn 1 chiếc “Báo xuân” Nghi Hưng có cành mai, nhưng là ấm mới, em mua độ 5-7 năm, có sổ sách nghệ nhân và vẫn cất tủ.

 

[Nghen loc]

Theo dòng sự kiện, hôm nay cụ Tô được cụ Tập mời tiệc trà.
Tuy nhiên, lần này tiệc trà ít được truyền thông quan tâm như lần cụ Trọng sang Tàu cách đây 2 năm. Hình ảnh ít xuất hiện, xu hướng truyền thông mạng xã hội kém, ít người nói đến

Theo 1 số hình ảnh em biết thì cụ Tập lần này đưa ra Lục đại danh trà gồm: Lục trà, Hắc trà, Hoàng trà, Nham trà (dòng ô long), Bạch trà, Hồng trà ra tiếp khách.
Không phải như lần trước cụ mang 4 loại trà thuộc cùng 1 dòng là Nham trà Vũ Di Sơn là Đại hồng bào, Thủy Tiên, Nhục quế và Kỳ đan.

E có xem thời sự. Ko biết có phải do góc quay của camera hay ko nhưng e thấy động tác rót nước pha trà của bạn nữ ko được khéo cho lắm cụ ạ.

 

[6997]

Mời các cụ mợ trà sáng

 

[Loe_hờ lú]

Sàng tiền minh Nguyệt Quang
Nghi thị địa thượng sương
Cử đầu vọng minh Nguyệt
Đê đầu tư cố hương

 

[minh0075]

Giá trà bên kia biên giới, cậu con đi chơi chụp cho xem. Rồi nó mua cho bánh phổ nhỹ đâu 60 tê. Bảo mua uống thử ko nên mua đắt.
Về pha thử uống chát sít, đằng nữa, chả ra làm sao. Cố găng pha thành trà đá cũng

ko nuốt nổi. Chả lẽ vứt đi.

 

[Loe_hờ lú]

Giá trà bên kia biên giới, cậu con đi chơi chụp cho xem. Rồi nó mua cho bánh phổ nhỹ đâu 60 tê. Bảo mua uống thử ko nên mua đắt.
Về pha thử uống chát sít, đằng nữa, chả ra làm sao. Cố găng pha thành trà đá cũng

ko nuốt nổi. Chả lẽ vứt đi.

Thật sự rẻ thật. Mấy bánh Nan Nựu Sơn kia thương nhân nhập về toàn bán hơn 1 triệu đến gần 2 triệu 1 bánh

 

[KoenigseggPigani]

Giá trà bên kia biên giới, cậu con đi chơi chụp cho xem. Rồi nó mua cho bánh phổ nhỹ đâu 60 tê. Bảo mua uống thử ko nên mua đắt.
Về pha thử uống chát sít, đằng nữa, chả ra làm sao. Cố găng pha thành trà đá cũng

ko nuốt nổi. Chả lẽ vứt đi.

Trà non cụ ơi
Trc e dc cho 1 bánh về uống cug chát xít
Chứ dc bánh Lão Ban Chương xịn lâu năm thì giá cũng bằng con xe máy đấy ah
Cứ lùng mấy bà con tộc Dao hái trên rừng Vn mình còn ngon chán

 

[hungalphaTài khoản đã xác minh]

Giá trà bên kia biên giới, cậu con đi chơi chụp cho xem. Rồi nó mua cho bánh phổ nhỹ đâu 60 tê. Bảo mua uống thử ko nên mua đắt.
Về pha thử uống chát sít, đằng nữa, chả ra làm sao. Cố găng pha thành trà đá cũng

ko nuốt nổi. Chả lẽ vứt đi.

Đừng pha ngay và cũng đừng vứt đi
Cụ bảo quản tốt, để vài năm nữa uống xem sao

 

[minh0075]

Đừng pha ngay và cũng đừng vứt đi
Cụ bảo quản tốt, để vài năm nữa uống xem sao

Không có đâu; nguyen liệu đâu vào kém thì có mà đợi 3 đời vẫn như hạch. Bánh mình mua cubgx gần chục tuổi.
Mìn hay nua phổ nhỹ hoặc bạch trà nhưng mua tử Nhật; uông thay đổi bới trà Sencha vì trà Nhật uốngv tầm 1-2 tuần là ngán.Có 1 cái chỗ nó bán trà lên men ra mùi quả vải; chỏ có ở cái lamgf đó ở Tàu mới lên men được như vậy; hay phết

 

[giaconngu]

Thật sự rẻ thật. Mấy bánh Nan Nựu Sơn kia thương nhân nhập về toàn bán hơn 1 triệu đến gần 2 triệu 1 bánh

南糯山 (Nan Nuo Shan) đọc là Nam Noạ Sơn hoặc Nam Nhu Sơn (phiên thiết theo Khang Hi tự điển đọc là noạ = nô thiết ngoạ). Núi này ở huyện Mãnh Hải, châu Tây Song Bản Nạp.