[Funland] 22 tháng 6 năm 1941, Đức "bất ngờ" tấn công Liên Xô

[Ngao5]

Sau vài giờ bức điện mật từ Moscow nằm trên bàn trên bàn Dekanozov. Tuy nhiên thực hiện chúng chẳng đơn giản chút nào. Bộ ngoại giao Đức thông báo ngài Ribbentrop đi vắng. Vắng mặt cả thư ký nhà nước Bộ ngoại giao Baron Waiszker. Sau một loạt cuộc gọi, khoảng 12 giờ thì tìm được Verman, chủ nhiệm chính trị Bộ ngoại giao. Nhưng Verman lảng tránh nói là mình không có trách nhiệm giải quyết.
Sau mười hai giờ Moscow gọi điện liên tục. Molotov giục:
- Bộ chính trị Stalin do đứng đầu, đang chờ tin tức từ Berlin.
Không có tin tức gì. Stalin sầm mặt: Theo sự vắng mặt của Ribbentrop, Waiszker, không thể liên lạc với họ suốt cả ngày, Kreml không hài lòng. Càng ngày càng rõ phía Đức chủ ý tránh gặp.

 

[Ngao5]

Lúc bảy giờ chiều Bộ ngoại giao nhận điện mật của đại sứ Maiski ở London. Điện được chuyển vào vào Kreml. Molotov đọc nội dung: Sanfford Krips, đại sứ Anh ở Moscow cùng gia đình nghỉ phép, sau khi nói với các đồng nghiệp rằng Đức tấn công vào ngày mai, 22 tháng sáu, chậm nhất 29 tháng sáu.
- Từ Berlin có tin gì không? - Stalin nói ngay khi Molotov đọc xong điện mật.
- Vẫn thế - Molotov trả lời nhỏ nhẹ.

 

[Ngao5]

Điện của Maiski, dù nhiều lần báo cáo về khả năng Đức tấn công, cũng như tính cách lạ lùng của Berlin buộc Stalin phải làm thêm một thăm dò:
- Cần mời đại sứ Đức Sulenburg.
Molotov chỉ thị cho Bộ ngoại giao. Cuộc gặp bắt đầu lúc 21 giờ 30. Đúng giờ Graf Sulenburg có mặt tại ở văn phòng Molotov tại Kreml.
Bộ trưởng nêu vấn đề Dekanozov muốn gặp Ribbentrop.
- L.ãnh đạo Liên Xô không thể hiểu sự không thiện chí của Đức, - Molotov nói - Xin cho biết tại sao.
Sulenburg trong bức điện khẩn gửi về Berlin lúc 1 giờ 15 phút đêm chủ nhật viết: “Tôi nói rằng tôi không thể trả lời câu hỏi này bởi vì tôi không có thông tin”.
Đây là bức điện cuối cùng của sứ quán Đức ở Moscow.

 

[Ngao5]

Cuộc nói chuyện chẳng đem lại kết quả gì. Quay về văn phòng Stalin, Molotov báo cáo rằng có hỏi vì sao vợ con nhân viên sứ quán Đức rút khỏi Moscow, Sulenburg trả lời: họ về nghỉ hè, do khí hậu ở Moscow không tốt. Molotov nói thêm rằng ông biết Sulenburg là người trung thực và có kỷ luật trong thời gian khối Xô-Đức quan hệ còn tốt nhất. Hôm nay Sulenburg có một cái gì đó lúng túng. Trực giác của Molotov không thấy rằng ngài đại sứ biết trước cuộc tấn công và theo một số nguồn tin, dường như thậm chí còn rỉ tai Molotov điều này.

 

[Ngao5]

Lúc 1 giờ đêm có tin tức của Dekanozov. Theo tiến trình sự kiện, cuộc hội đàm của Đại sứ và thứ ký nhà nước tiến hành lúc 21.30 - giờ Moscow. Cũng có một sự trùng hợp, số phận của hai vị đại sứ Đức ở Moscow và Nga, ở Berlin. Cả hai đều bị chính quyền kết án tử hình. Sulenburg - trước đó do mưu sát Hitler không thành. Dekanozov - năm 1953 cùng với Beria. Hình như định cướp chính quyền.
Dekanozov báo cáo lại cuộc hội đàm: Waiszker nói rằng sẽ chuyển nội dung “công hàm miệng” cho chính phủ. Phía Liên Xô phản đối việc máy bay Đức xâm phạm không phận Liên Xô, thì người ta cũng cho ông biết máy bay Liên Xô xâm phạm trên một diện rộng bên giới. Như thế thì Đức có lý do không hài lòng hơn là Liên Xô.
Như thế, sự kiện này diễn ra trước khi Sulenburg gọi về nhà nghỉ cho Molotov. Còn nếu như tính đến việc chuẩn bị quân sự được thảo luận tại Bộ chính trị 21 tháng sáu, thì rõ ràng là vì sao Molotov lập tức hiểu ngay nội dung thư Hitler mà Đại sứ Đức định trao, mà 4 giờ trước đó ngài đại sứ từ Kreml ra về sau cuộc hội đàm thăm dò.

 

[Ngao5]

Bây giờ đến điểm yếu thứ hai: Ai gọi ai: Zhukov gọi Stalin hay ngược lại?
Ở đây bí ẩn hóc búa hơn.
Trở lại tình hình. Thiếu tướng - chỉ huy sư đoàn và Trung tá - Tham mưu trưởng sư đoàn ngồi trực. Trong sư đoàn, chỉ có tư lệnh, đó là Thượng tướng được nghe thông báo tình hình đặc biệt. Ai phải nhấc máy điện thoại? Đúng quy tắc: người có chức vụ cao hơn. Điều lệnh quân đội, quy định mối quan hệ trên dưới một cách nghiêm ngặt và nhất quán. Và chỉ huy sư đoàn ra lệnh cho Tham mưu trưởng: anh báo cáo cho chỉ huy đi.
Không như thế, những người am hiểu quân kỷ phản đối. Trung tá nhấc ống nghe chỉ trong trường hợp: nếu tại thời điểm đó ông là chỉ huy cao nhất. Hồi ký Zhukov chỉ ra người thông báo cho Stalin về chiến tranh chính là ông, tướng quân đội, Tổng Tham mưu trưởng, nhưng bên cạnh ông là Timoshenko, Nguyên soái Liên Xô, Bộ trưởng quốc phòng lại ngồi thừa!

 

[Ngao5]

Zhukov quên chăng? Chẳng còn ai xác nhận lại? Timoshenko mất năm 1970, còn cuốn “Nhớ lại và suy nghĩ” xuất bản lần đầu tiên bốn năm sau đó. Những nhân chứng khác cũng không còn…
Các chuyên gia cũng có những ý kiến khác nhau. Đây là sự phán đoán có nhiều khả năng nhất:
- Đãng trí, hoặc trí nhớ kém.
(Bằng chứng tương tự về nguyên soái Grechko, lúc ấy chỉ trung tướng Grechko, người được Timoshenko lấy về, được bổ nhiệm 30-6-1941 làm tư lệnh mặt trận miền Tây. Trong thư trả lời nhà văn Stadnyuk, về vấn đề ông đi bằng phương tiện gì từ từ Moscow đến Smolensk, nguyên soái Grechko trả lời: tàu hoả. Còn trong bản thảo cuốn “Chiến tranh”, tất cả những những người thân cận viết: “Chúng tôi bay đến Smolensk trên máy bay “IL-2” có bốn máy bay tiêm kích hộ tống”. Lúc cuốn sách ra đời, thì người hầu cận hầu cận Timoshenko nói khác: “Chúng tôi không đi máy bay, đi bằng ô tô”. Rồi dẫn ra một bức tranh khác với những chi tiết - uống trà trong một nhà gỗ bên đường, chuyện trò với một cụ già).

 

[Ngao5]

- Có hai cuộc gọi: Zhukov gọi về nhà nghỉ cho Stalin, nhưng Stalin vẫn ở Kreml. Nhưng người trực ban đã báo cáo cuộc gọi của Tổng Tham mưu trưởng vào Kreml, và Stalin lập tức gọi lại mà không nói ông ở đâu. Còn Zhukov do không xác định được hoàn cảnh của hai cuộc gọi nên cho đó là một.
- Chỉ có một cuộc gọi: viên tướng trực nhật đội bảo vệ chuyển cuộc gọi vào máy Stalin ở Kreml, còn Zhukov nói chuyện với lãnh tụ lại nghĩ rằng đây là nhà nghỉ.
Giả thuyết sau có lẽ thuyết phục và hoàn toàn có thể, nếu, tất nhiên, khả năng kỹ thuật liên lạc thời ấy cho phép tiến hành việc chuyển cuộc gọi.
Anh nghĩ cái gì? Té ra là thời ấy có một Cơ quan phục vụ đặc biệt, thậm chí không chịu sự điều khiển của Beria đầy sức mạnh. Cuộc nói chuyện bí mật giữa các nhân vật quan trọng của nhà nước, được “ghi” vào BCHTƯ *** LX và nằm dưới sự kiểm tra trực tiếp của Stalin. Thậm chí Tổng Tham mưu trưởng Zhukov cũng không biết gì về sự tồn tại của nó!

 

[Ngao5]

“Đồng chí Stalin!”
Lúc ấy Molotov, sau khi gặp Sulenburg, quay về nói lại vấn đề các Uỷ viên Bộ chính trị đang quây quần ở Stalin rằng đây là chiến tranh, và trong phòng lơ lửng sự im lặng nặng nề, rồi Molotov đặt vấn đề thông báo cho nhân dân như thế nào. Các chiến hữu của Stalin, đương nhiên, nhìn lãnh tụ của mình, chờ đợi ông nhận về mình sứ mệnh này.
Tuy nhiên, ngược với mong đợi, Stalin thẳng thừng từ chối, trao công việc này cho Molotov, phát biểu trên đài phát thanh lúc 12 giờ trưa.

 

[Ngao5]

Trong các truyện lịch sử có hai quan điểm giải thích nguyên nhân Stalin từ chối phát biểu với nhân dân khi Đức tấn công. Từ cuối thập niên 50 đến giữa thập niên 70 có một quan điểm chiếm ưu thế, phản ánh sự đặt hàng của giới chóp bu. Quan điểm của những chiến hữu thân cận, trong đó là Khrusev - một chính khách và tướng - đã trình bày sự việc dường như Stalin quá sợ hãi và mất hết tự chủ.

 

[Ngao5]

A. I. Mikoyan kể: “Stalin không biết nói cái gì với nhân dân, chính người ta đã nuôi trong đầu nhân dân rằng sẽ không có chiến tranh, mà nếu bắt đầu chiến tranh, thì quân thù sẽ bị bẻ gẫy ngay trên lãnh thổ của họ, còn bây giờ lại phải thú nhận rằng ngay trong những giờ đầu tiên chiến tranh, chúng ta thất bại”
Từ giữa thập niên 70, đặc biệt gần dịp 30 năm chiến thắng, bắt đầu nguôi đi lời buộc tội Stalin sợ hãi. Việc Khrusev dời khỏi diễn đàn chính trị gây ra sự rung chuyển ở giới l.ãnh đạo Kreml, và những ngày đầu tiên chiến tranh bắt đầu mang màu sắc khác nhau. Kỷ nguyên Brezhnev đã thay thế, sự kiện ngày 22 tháng sáu cũng được nhìn nhận lại, và những nhà sử học thế hệ mới cố gắng vượt khỏi sự công kích gay gắt của Khrusev và sự nhu nhược Brezhnev.

 

[Ngao5]

Volkogonov khẳng định: “Vấn đề thông báo cho nhân dân được quyết định từ sáng sớm, lúc ấy chưa có ai ở Moscow biết rằng chúng ta trong những giờ đầu tiên chiến tranh bị thất bại”. Người ta thường nói đến sự đe doạ của chiến tranh. Chuẩn bị chiến tranh. Thế mà cuộc chiến tranh lại đến bất ngờ. Stalin nhiều lần không nhận thấy các sự kiện phát triển ở biên giới. Có khả năng nhất là ông không muốn nói gì với nhân dân, khi chính ông cũng không rõ tình hình. Stalin chẳng khi nào làm những bước đi lớn như thập niên 30, đã không tin rằng chúng được nói trên cương vị của ông. Ông luôn luôn gạt bỏ liều lĩnh có thể làm suy chuyển uy tín của ông, uy tín lãnh tụ

 

[Ngao5]

Theo ý kiến của một người am hiểu nhất bản chất chế độ Stalin và là tác giả cuốn tiểu sử chính trị đầu tiên của Stalin, thì sáng 22-6, Stalin lo sốt vó, thậm chí hoang mang, ông tự tin rằng chỉ một số ngày gân đây thôi, sẽ cho thấy: sau hai, ba tuần lễ ông sẽ trừng phạt Hitler vì tội bội ước và khi ấy “xuất hiện” trước nhân dân. Cơn sốc song song làm hại Stalin chỉ sau 4-5 ngày, lúc ấy ông hiểu rằng cuộc xâm lược không chỉ đe doạ cái chết của tổ quốc, mà còn chính bản thân ông, một “lãnh tụ sáng suốt và bách chiến bách thắng”.

 

[Ngao5]

Nhà sử học Anh Anna Bulloc, tác giả quyển sách 2 tập “Hitler và Stalin”, bây giờ vẫn đang sống ở Moscow vì sụp đổ của cuốn sách, sự đe doạ này xuất phát không phải từ việc quân đội Đức tiến sát Moscow một cách thắng lợi, mà là từ… vị lãnh tụ đầy quyền lực sau ngày 22-6 biến mất khỏi Kreml. Không ai - kể cả các Uỷ viên Bộ chính trị, Bộ trưởng quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu… biết Stalin ở đâu, vì sao ông lặng tiếng thời gian này.
Bulloc dẫn lời của chính Stalin, nói ra trong bữa tiệc chiến thắng 24-5-1945 theo lý giải của nhà sử học này, Stalin lộ vẻ sợ hãi người ta phế truất ông khi đó: “Nhân dân có thể nói với Chính phủ: “Anh không đúng sự mong chờ của chúng tôi. Hãy từ chức đi. Chúng tôi sẽ tìm Chính phủ mới, và họ sẽ ký kết hoà bình với Đức”.

 

[Ngao5]

Liệu có bằng chứng nào đó rằng Bộ chính trị dự tính phòng ngừa chiến tranh bằng cách loại bỏ Stalin trong những ngày tháng sáu nặng nề năm 1941? Hãy nhớ lại âm mưu của các sĩ quan chống Hitler năm 1944 - họ đã đi đến bước đi tuyệt vọng, nhìn thấy thảm hoạ không thể tránh khỏi và muốn cứu dân tộc. Theo một số tài liệu, quân đội chúng ta suýt nữa cả gan làm một cái việc tương tự vào đêm 30-6-1941.

 

[Ngao5]

Chúng ta quay về, tuy nhiên, phía dân sự. Lúc ấy Stalin các Uỷ viên Bộ chính trị lo ngại về sự im lặng khá lâu của Stalin, bèn kéo đến nhà nghỉ của ông ở Kunsevo, còn ông thì nghĩ rằng không vô cớ họ đến và bây giờ thì họ sẽ bắt ông. Mikoyan, người có mặt khi đó nhớ lại:
- Chúng tôi tìm thấy ông tại phòng làm việc nhỏ, ngồi ở ghế bành. Ông cất đầu và nói: “Vì sao các ông đến đây?” Mặt ông biểu lộ vẻ lo sợ, lời nói của ông tương đối khác thường. Mãi rồi ông mới có thể mời chúng tôi…
Lúc ấy, thay cho vì bắt Stalin theo mong đợi, Molotov đề nghị ông thành lập Hội đồng quốc phòng quốc gia mà Stalin làm chủ tịch, ông rất ngạc nhiên, những không phản đối và nói: “Đồng ý”.

 

[Ngao5]

Có nhiều chính khách, tướng lĩnh… viết về tuần lễ mà Stalin ở Kunsevo, cắt đứt hoàn toàn với bên ngoài. Tuy nhiên ít người nhìn thấy lãnh tụ trong thời gian ấy dám khẳng định liệu ông còn sống sót không, thậm chí thể xác ông thay đổi, và ông không thể nói gì về hoảng loạn và sợ hãi. Về khả năng làm việc, khả năng tập hợp và năng lực của Stalin được chứng minh trong các nhật ký in trong các tạp chí, bởi những người tiến hành cuộc gặp đã ghi nhận bộ mặt của ông.
Ngày 22 tháng sáu, ngày đầu tiên chiến tranh, ngày 29-6 ngày gặp, 23 tháng sáu - 21 gặp, 24, 20, 25, 29, 26, 28, 27, 30, 28, gặp. Tạp chí ghi rõ họ tên những người vào phòng làm việc của Stalin ở Kreml Stalin - Mikoyan, Voznesenski, người đứng đầu Quốc tế C.S Georgy Dmitrov, các nguyên soái, các bộ trưởng, các nhà tư tưởng. Còn nêu cả thời gian từng cuộc tiếp kiến - đến 12 giờ, đến 1 giờ 30 phút đêm. Tạp chí này thật ra được giải mật chưa lâu…

 

[Ngao5]

Lúc ấy Stalin, mất hết tự chủ thậm chí ngay những người bảo vệ cũng buộc phải thú nhận rằng Stalin bị nhầm. Những người chống Stalin không buông tha trường hợp Beria, người làm hỏng ý định loại bỏ Stalin.
Thời điểm đã xuất hiện bãi miễn. Buổi chiều 29-6, Stalin biết được tin tức từ cơ quan của Beria rằng Minsk rơi vào tay quân Đức và họ làm chủ thủ đô Belorus đã hai ngày. Tin tức này làm ông rơi vào trạng thái sợ hãi: các mũi xe tăng của Đức khép chặt Minsk, tạo ra một vòng vây sắt chủ lực quân đội mặt trận miền tây. Đường đến Moscow bị bỏ ngỏ!
Lãnh tụ gần như điên. Đây là thảm hoạ quá lớn. Vì sao Timoshenko và Zhukov im lặng? Họ đánh lừa? Than ôi, ngay cả trong những người đứng đầu tướng lĩnh thống lĩnh quy tắc vàng: Đoán, xử nhũn, giữ thân.

 

[Ngao5]

Cơn giận dữ của Stalin không có giới hạn. Bộ trưởng quốc phòng và Tổng Tham mưu trưởng đã không tự biết mình. Thiết bị liên lạc trực tiếp của Timoshenko, Zhukov im lặng. Quyết định phá vỡ một cách bất ngờ:
- Nếu họ không báo cáo, tôi đích thân đến họ, vì báo cáo.
Sau nửa giờ, chiếc Packard chở Stalin và chiếc limusin chở Molotov, Beria, và các Uỷ viên Bộ chính trị có xe bảo vệ đi kèm bất ngờ đến sân Bộ trưởng quốc phòng ở phố Frunzenskaya

 

[Ngao5]

Theo lời nhà văn Ivan Stadnyuk, người được Molotov kể tỷ mỷ cuộc thăm viếng này, được viết trong cuốn “Chiến tranh”, đây là thời điểm nguy hiểm nhất trong giới l.ãnh đạo quốc gia, một mặt, là các chỉ huy cao cấp quân đội Liên Xô - mặt khác, theo lời Ivan Stadnyuk, thú nhận năm 1991:
- Từ những câu chuyện của Molotov tôi hiểu đã thấy bờ vực có thể dẫn đến sự bùng nổ với hậu quả nghiêm trọng nhất. Cuộc xâu xé nhau rất nặng nề có cả sự doạ dẫm. Stalin chửi rủa Timoshenko, Zhukov và Vatutin, gán cho họ là bất tài, bọn phá hoại, dốt nát, lính quèn… Tình hình căng thẳng khó chịu cả trong giới quân nhân. Timoshenko và Zhukov cũng nóng nảy nặng lời thoá mạ lãnh tụ. Kết thúc như sau: Zhukov xua Stalin ra và đòi ông nhanh chóng rời khỏi chức vụ và không quấy nhiễu họ nghiên cứu tình hình và chấp nhận quyết định. Beria sửng sốt trước sự láo xược của cánh quân nhân cố gắng bảo vệ ông chủ, nhưng Stalin, chẳng cần yêu cầu ai cả, đi ra.