Vào ngày 4 tháng 8 năm 2020, một vụ nổ cực lớn đã xảy ra tại cảng Beirut, Lebanon, do sự phát nổ của 2.750 tấn amoni nitrat – một loại hóa chất thường được sử dụng trong phân bón và
chất nổ ( 
). Đây được xem là một trong những vụ nổ phi hạt nhân lớn nhất trong lịch sử, gây ra hậu quả nghiêm trọng và để lại dấu ấn sâu đậm đối với Lebanon.
Nguyên nhân vụ nổ
- Nguồn gốc hóa chất: Amoni nitrat này bị tịch thu từ tàu chở hàng MV Rhosus vào năm 2014 và được lưu trữ tại một nhà kho ở cảng Beirut trong suốt 6 năm mà không có biện pháp an toàn đầy đủ.
- Sự bất cẩn: Mặc dù các quan chức hải quan đã nhiều lần cảnh báo về nguy cơ từ lượng hóa chất nguy hiểm này và yêu cầu di dời hoặc bảo quản an toàn, nhưng không có hành động nào được thực hiện. Vụ nổ được kích hoạt bởi một đám cháy ở nhà kho gần đó, dẫn đến thảm họa kinh hoàng.
Hậu quả
- Thiệt hại về người: Vụ nổ khiến ít nhất 218 người thiệt mạng, hơn 7.000 người bị thương và khoảng 300.000 người mất nhà cửa.
- Thiệt hại vật chất: Ước tính thiệt hại tài sản lên tới 15 tỷ USD, phá hủy nhiều khu vực của thành phố Beirut.
- Sóng địa chấn: Vụ nổ tạo ra một sự kiện địa chấn đo được 3.3 độ trên thang Richter và được cảm nhận ở tận Cyprus, cách Beirut hơn 250 km.
- Đám mây hình nấm: Một đám mây hình nấm khổng lồ xuất hiện sau vụ nổ, khiến nhiều người ban đầu lo ngại về một vụ nổ hạt nhân. Tuy nhiên, các chuyên gia xác nhận đây là hiện tượng có thể xảy ra trong các vụ nổ lớn thông thường, không liên quan đến hạt nhân.
Tác động kinh tế và xã hội
Cảng Beirut là trung tâm quan trọng cho hoạt động xuất nhập khẩu của Lebanon, bao gồm cả nguồn cung thực phẩm. Vụ nổ đã làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng kinh tế vốn đã nghiêm trọng của đất nước, gây ra tình trạng thiếu hụt lương thực và cản trở quá trình phục hồi.
Phản ứng và bài học
- Phản ứng của chính phủ: Chính phủ Lebanon tuyên bố tình trạng khẩn cấp kéo dài hai tuần và cam kết truy cứu trách nhiệm. Tuy nhiên, vụ việc phơi bày sự quản lý yếu kém và tham nhũng trong hệ thống chính trị của đất nước.
- Hỗ trợ quốc tế: Nhiều quốc gia và tổ chức đã gửi viện trợ tới Lebanon, nhưng quá trình tái thiết diễn ra chậm chạp do quy mô thiệt hại và tình hình chính trị bất ổn.
- Bài học: Thảm họa này là lời cảnh báo về tầm quan trọng của việc xử lý và lưu trữ đúng cách các vật liệu nguy hiểm, cũng như sự cần thiết của một hệ thống quản lý hiệu quả để ngăn chặn những thảm kịch tương tự.
Vụ nổ tại cảng Beirut không chỉ là một sự kiện bi thảm mà còn là biểu tượng cho những vấn đề sâu xa trong quản trị và an toàn tại Lebanon, để lại bài học đắt giá cho toàn thế giới.
