Thành thực mà nói một bài báo vô thưởng vô phạt với những từ ngữ nặng tính câu view như “vệ binh“ với “ngăn chặn” rồi “biểu tình”, nhưng lại không phản ánh toàn diện tình trạng, nguyên nhân cội rễ sâu xa và hệ luỵ xã hội của vấn đề dân lưu trú bất hợp pháp ở Mỹ. Đã thế các cụ lại còn cài thêm dân vô gia cư bản địa vào nữa. Đây là 2 nhóm cư dân có xuất phát điểm khác nhau, có quyền lợi và lối sống khác nhau.
Xã hội nào cũng vậy, tình trạng di dân từ những vùng, những quốc gia có điều kiện sống, việc làm thấp để tới những nơi có mức sống, công việc, an ninh xã hội tốt hơn, môi trường an toàn hơn là điều tất yếu. Cụ Chủ tịch đã nói “Ai cũng có quyền mưu cầu hạnh phúc”… Tình trạng di dân này xảy ra ở tất cả các nước trên thế giới kể cả VN. Tuy nhiên không phải ai cũng biết, cũng có điều kiện và khả năng để chọn con đường di dân chính thức. Đây là vấn đề lớn không thể giải quyết ngay và nhanh. Cần vài thâp kỷ với những chính sách đúng đắn, hợp pháp, hợp thời mới có thể hy vọng tình trạng di cư bất hợp pháp được giải quyết. Việc ra lệnh trục xuất, trấn áp người di cư bất hợp pháp rất dễ. Nhưng có làm xáo trộn tình hình an ninh trật tự xã hội và ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân địa phương (những là công dân Mỹ hoặc cư trú hợp pháp) và giải quyết vấn đề tận gốc rễ hay không mới là vấn đề.
Vấn đề di dân bất hợp pháp ở Mỹ đã có từ rất lâu. Nói gì thì nói, đây là một vấn đề rất bình thường ở Mỹ. Dân Mỹ cũng đã và đang hưởng lợi từ nguồn lao động giá rẻ. Người di dân mới, bất hợp pháp hay không cũng đã và đang góp phần vào mọi khía cạnh trong xã hội ở Mỹ, tốt có, xấu có tất nhiên, nhưng tốt nhiều hơn. Cháu đã chứng kiến nhiều nơi cảnh người làm công gốc hispanic (bao gồm người Mexico và các nước Trung/Nam Mỹ) làm việc ở các nông trại bên California. Họ rất cần cù chịu khó, cam chịu. Năng xuất lao động khá cao nếu so với người gốc Á nhỏ con. Cũng như người Việt mình những thế hệ đầu tới Mỹ, họ chắt chiu giành giụm và bao bọc nhau. Họ sống khá kham khổ, ăn uống thanh đạm (chủ yếu là cơm và đậu hạt nấu có tý sốt chứ không có thịt mấy). Số tiền họ kiếm được phần lớn họ gửi về nhà cho gia đình. Tất nhiên nếu họ có điều kiện được lao động và cư trú hợp pháp ở Mỹ thì không thành vấn đề. Nhưng cuộc đời mấy khi được như mơ. Trong khi đó người Mỹ định cư lâu năm bất kể gốc Âu hay Á ít chịu làm những công việc đòi hỏi thể lực, mưa nắng dãi dầu. Những người dân di cư này ít lang thang ngoài đường hơn so với người vô gia cư da màu và da trắng ở các thành phố lớn như San Francisco vì cộng đồng hispanic họ bao bọc nhau nhiều hơn. Ở những khu dân cư giàu có ở Los Angeles và những vùng ven biển Nam California, nhà cửa vườn tược được chăm sóc rất tốt, một trong những lý do là do nguồn lao động nhập cư (có cả nhập cư trái phép) dồi dào, giá rẻ. Lên trên phía Bắc của Mỹ, những vùng gần biên giới với Canada, dân hispanic ít hơn, nhà cửa ở những vùng này không được chăm sóc tốt như ở California.
Tất nhiên cháu ủng hộ và mong tình trạng di dân bất hợp pháp ở Mỹ sẽ được giải quyết triệt để nhưng cần có thời gian và chính sách, chiến lược cụ thể. Ví dụ xây hàng rào biên giới với Mexico, ví dụ trục xuất những người di dân bất hợp pháp phạm tội. Còn đi lùng sục khắp nơi kể cả ở tiệm nail như đã có bài đăng để tìm và trục xuất người di cư bất hợp pháp, dùng ”vệ binh” từ trung ương tới California để “trấn áp” người biểu tình là không cần thiết và càng làm tình trạng bất ổn xã hội thêm nghiêm trọng. Thống đốc bang California chắc chắn phải hiểu tình hình bang này hơn những người có thói quen phán xét hồ đồ, phiến diện và điều hành theo kiểu võ đoán từ bên ngoài California.
Nhưng từ xưa tới giờ Chăm “voi” vẫn vậy mà, luôn làm theo ý mình mà không theo định hướng nhất quán, rồi lại lọ mọ đi sửa hoặc mặc kệ sự việc, sẽ có người fix cho. Đầu voi đuôi chuột. Chăm có thể có ý tốt nhưng xã hội Mỹ đa dạng không thể cứ ra cái nghị quyết rồi bộ sậu hô hào trên mạng True là vấn đề được giải quyết.
Còn về vấn đề người vô gia cư. Gần như tất cả những người vô gia cư ở Mỹ là người mang quốc tịch Mỹ. Vì dân di cư bất hợp pháp rất ít người “dám” lang thang bờ bụi do sợ bị…tóm. San Francisco là một ví dụ điển hình về tình trạng vô gia cư tồi tệ. Người vô gia cư ngủ, đi vs trên phố, gây sự, chửi bới và hành hung người qua đường. Phố xá nặng mùi, nhếch nhác. Không cứ ở California bên bờ Tây mà ở New York bên bờ Đông người vô gia cư cũng nhiều. Đường phố New York (địa bàn hoạt động của Chăm) rác chất cao như núi! Còi xe cảnh sát rú phút một, người dân đi lại giật đùng đùng như chạy loạn, so với Eo-lầy (Los Angeles) bên California thì New York của Chăm khác gì bãi chiến trường.
Tóm lại cháu nghĩ vụ đàn áp biểu tình ở LA bên California hay các vụ té me khác gần đây do Chăm voi đầu têu cũng sẽ không giải quyết được gì nhiều tình trạng bất ổn vốn có từ rất lâu trong xã hội Mỹ. Tuy nhiên cháu cũng đánh giá cao ý tưởng của ổng. Dù sao cũng cố làm một cái gì đó tuy có thể gây tranh cãi cũng còn hơn không làm gì trong suốt nhiệm kỳ tổng thống. Rồi mọi chuyện cũng sẽ lại đâu vẫn vào đấy thôi, như xưa nay vẫn vậy.
vnexpress.net
vnexpress.net
