[CCCĐ] Vân Nam - dưới những góc nhìn khác

[ZHZ]

Món cá nồi đá thực ra có nguồn gốc từ Hồ Nam. Ăn ngon hay không thì tùy khẩu vị từng người, nhưng có lẽ hấp dẫn chủ yếu vì lạ mắt và thú vị thôi. Bởi vì cũng chả cần kỹ thuật nấu nướng gì cao siêu, chỉ là thay nồi bình thường bằng nồi đá. Tuy nhiên theo ý kiến của cá đoàn thì là rất ngon.

Đầu tiên là quy trình vệ sinh nồi. Ông chủ nhà hàng để hơi nước ở nhiệt độ cao bốc hơi lên rồi dùng khăn cọ rửa nhiều lần bên trong.

Sau khi nồi được rửa sạch thì thả cá vào, kêu xèo một cái, khói bốc nghi ngút, tiếp theo là cho các loại toping, đổ nước dùng, đậy mũ rơm lại, chờ chín là thưởng thức thôi.

 

[ZHZ]

Ngày 4 (20/10/2019): HỒ LUGU - LỆ GIANG

Tối qua trong lúc ăn lẩu cá nồi đá thì anh chàng Mễ Chính Thanh thông báo là sáng nay không thể cho xe chạy một vòng quanh hồ như kế hoạch vì người ta chặn hết mọi nẻo đường để tổ chức Giải Tour of Lugu Lake Cycling Open Championship 2019 (2019 - 环泸沽湖国际自行车公开赛), mọi loại xe cộ đều phải nằm im tại chỗ, không được lưu thông. Buổi chiều trên đường về Lệ Giang tụi em có thấy băng rôn treo hai bên đường thật.

Một ngày mới ở Lugu.

Khu vực bãi đất trống phía sau khách sạn đi thẳng ra bến thuyền.

 

[ZHZ]

Hôm trước nhìn quanh là một màn đêm đen kịt, nhưng sáng ra nhìn xung quanh thì phong cảnh thật là tuyệt vời.

Hai cô bé đau răng và đau bụng hôm qua sáng nay nhìn thấy em cười hớn hở: "Chị ơi đúng là thần kỳ", một cô thì bảo: "em uống thuốc xong tối qua xả sạch sành sanh, nhẹ cả người, em không ngờ nó hiệu nghiệm nhanh thế, giờ thì em cảm thấy có thể ăn cả thế giới". Cô còn lại thì: "chị ơi má em hết sưng rồi, em cũng hết hẳn đau rồi, giờ thì em cảm thấy phải ăn thật nhiều để bù vào mấy hôm không ăn được gì chị ạ!".

Cả nhóm bảo nhau quyết định đi Hồ Lugu thật là sáng suốt. Không khí vừa trong lành vừa tươi mát.

 

[ZHZ]

Mấy người đàn ông dân tộc ngồi quanh đống củi nhỏ trên bờ, vừa chuyện trò rôm rả bằng ngôn ngữ mà em chả hiểu gì của họ vừa bán vé thuê thuyền. Dân tộc Musuo theo chế độ mẫu hệ, nên đàn ông thì ngồi rảnh rỗi trong khi việc chèo thuyền là việc của vợ con họ.

Cuộc thi xe đạp chỉ diễn ra trong buổi sáng nhưng buổi chiều tụi em phải quay về Lệ Giang, nên kế hoạch ghé thăm các điểm đặc sắc quanh hồ bị hủy bỏ vì lý do lãng xẹt này. May mà mặt hồ không nằm trong phạm vi “cấm vận” trên nên tụi em không dạo vòng quanh hồ nữa mà chuyển sang dạo trên mặt hồ vậy.
Có mấy tuyến có thể lựa chọn. Đây là giá vé cho 1 người.

Tụi em có 16 người, vừa đủ để thuê 2 thuyền, chọn đi tuyến giá 120 tệ/người ra Đảo Vương Phi và Bãi cỏ lau. Thời gian chừng hai tiếng gì đó, em không nhớ lắm.

 

[ZHZ]

Người Musuo là một dân tộc khá là đặc biệt. Họ sống rải rác ở mấy tỉnh Vân Nam, Tứ Xuyên, Tây Tạng, ... nhưng tập trung đông nhất ở quanh Hồ Lugu, nhất là huyện Ninh Lãng. Người Musuo ở Hồ Lugu không giống với người Musuo ở các vùng khác.

Người Musuo ở đây hiện nay vẫn giữ chế độ mẫu hệ và phong tục đặc trưng của họ là “tẩu hôn”. Đây là một trong những lý do khiến du khách tò mò khi đến đây.

Năm 1950 trong tài liệu của Lệ Giang có ghi rõ sự tồn tại của người Musuo. Năm 1956, chính quyền huyện Ninh Lãng đã tuyên bố rằng có 12 nhóm dân tộc trong huyện, bao gồm cả Mosuo nhưng Trung Quốc lại nói rằng trong 56 dân tộc thiểu số của nước này không có Mosuo. Sau đó thì các cơ quan nhà nước có liên quan đã phân loại người Mosuo sống ở Ninh Lãng, Vân Nam là một nhánh của dân tộc Naxi và được xác định là người Naxi Mosuo trong khi ngoài đời người Musuo khác xa người Naxi. Còn người Musuo sống ở Tứ Xuyên thì được coi là một nhánh của người Mông Cổ và xếp họ vào nhóm người Mosuo Mông Cổ.

Tóm lại cho đến nay thì người Musuo vẫn bị coi là một nhánh của dân tộc khác chứ không có dân tộc thiểu số nào tên là Musuo cả.

Người Musuo có ngôn ngữ riêng nhưng không có chữ viết.

Trong "Tây Du Ký" chương 54 có mô tả bốn thầy trò Đường Tăng đi qua Tây Lương Nữ Quốc. Ngày nay du khách đến Hồ Lugu thường gọi nơi này là Tây Lương Nữ Quốc trong truyền thuyết, nhưng thật ra chỉ là một cách ví von bởi những điều được mô tả trong Tây Lương Nữ Quốc gần giống với phong tục “tẩu hôn” và chế độ mẫu hệ của người Mosuo.

Để bảo vệ môi trường và các loài thủy sinh, ở đây chỉ được chèo thuyền gỗ với mái chèo thủ công, không được chạy thuyền máy vì sẽ làm ô nhiễm nguồn nước trong hồ. Em nghĩ mấy cái thuyền máy ở trong rừng tràm Trà Sư hay Cà Mau hay Đồng Tháp Mười có lẽ nên học tập điều này.

 

[chung1012]

e rất thích theo dõi các chuyến đi của mợ

 

[ZHZ]

Chèo thuyền cho tụi em là một người phụ nữ Musuo.

Trước khi đến đây thì em cũng có nghe người Musuo ở đây có tục “Tẩu hôn” (走婚) rất độc đáo, nhưng chưa hiểu rõ lắm. Lúc dạo trên hồ, em mới thử hỏi người phụ nữ chèo thuyền. Tưởng rằng họ sẽ không sẵn sàng chia sẻ nhưng phong tục tế nhị đó, nào ngờ người phụ nữ chia sẻ với em rất thoải mái. Lát sau em mới ngẫm ra, với mình thì đấy là một phong tục kỳ lạ, nhưng với họ thì là “chuyện bình thường ở huyện” có gì xấu hổ đâu mà không dám kể.

Chỉ có người Mosuo ở thị trấn Vĩnh Ninh, huyện Ninh Lãng này mới “tẩu hôn” (tiếng Việt không thấy ai giải thích tẩu hôn là gì nên em tạm hiểu thế này: “tẩu” nghĩa là “đi”, “hôn“ là “hôn nhân”, “tẩu hôn” là một kiểu hôn nhân rời đi, không ở lại, nôm na là thế).

Nam giới và phụ nữ Musuo không kết hôn, trừ trong gia đình cần nữ giới kế tục hoặc cần sức lao động của nam giới thì mới lấy chồng hoặc lấy vợ.

Người Musuo 13 tuổi được coi là đã trưởng thành, 16 tuổi đủ điều kiện "tẩu hôn" nhưng thường là họ chờ cho đến khi đủ 20 tuổi mới bắt đầu. Người Musuo trẻ tuổi đa phần sinh hoạt tập thể, thông qua ca hát, nhảy múa họ sẽ bày tỏ tình cảm với đối phương, sau khi có nền móng tình cảm, hai người cùng đồng ý thì họ có thể tiến hành chuyện “tẩu hôn”.

Nửa đêm người nam sẽ đến nhà của người nữ và lẻn vào phòng người đó để xxx, trong quá trình đó thì phải treo mũ hay vật dụng khác ngoài cửa sổ để mọi người biết và tránh làm phiền. Xxx xong thì người nam phải rời đi trước khi bình minh đến, nếu rời đi sau khi trời sáng hoặc sau khi người lớn tuổi trong nhà thức dậy thì sẽ bị coi là không tôn trọng đối phương. Kiểu tẩu hôn này hoàn toàn phụ thuộc vào tình cảm, không hề có liên quan gì đến điều kiện kinh tế.

Con cái sinh ra trong cuộc hôn nhân này người nam không cần gánh vác, mà bên người nữ sẽ chịu trách nhiệm nuôi dưỡng nhưng hai cha con đều biết quan hệ của nhau. Người nam sau này vẫn có thể đến thăm con cái, ngủ lại nhưng với điều kiện luôn phải rời đi trước khi trời sáng.

Nếu hai người trong quan hệ “tẩu hôn” chia tay thì cả hai vẫn có quyền tự do kết hôn lại với người khác.

Sau cùng phụ nữ tiết lộ thêm người đàn ông chèo chiếc thuyền còn lại là người đàn ông "tẩu hôn" của chị ấy và cậu bé mười mấy tuổi có nước da ngăm đen, sống mũi thẳng tắp, khuôn mặt rất khôi ngô này chính là con chung của hai người.

 

[ZHZ]

e rất thích theo dõi các chuyến đi của mợ

Em cám ơn bác!

 

[ZHZ]

Ghé vào Đảo Quý Phi

 

[ZHZ]

"Biển lau" (草海) là khu vực mọc đầy lau sậy ở phía đông nam Hồ Lugu, rộng tới hơn 90.000m2. Thuyền tới đây là đã địa phận huyện Diêm Nguyên của tỉnh Tứ Xuyên.

Do khu vực này lòng hồ tương đối nông, bị bồi lắng lâu ngày nên lau sậy tha hồ mọc um tùm.

Nước trong vắt có thể nhìn thấu đáy luôn.

 

[ZHZ]

Thủy sinh ở Hồ Lugu có rất nhiều loại. Ngoài bãi lau sậy, Hồ Lugu còn có một loại thủy sinh đặc hữu thường được gọi là "Hoa dương nước" (水性杨花), còn tên khoa học của nó là "Water Poplar" (海菜花水生草).

Loài cây này hoa thường nở hoa từ tháng 5 đến tháng 10, nhưng rộ nhất vào tháng 5~6. Vào lúc nở rộ nghe chị chủ thuyền nói cả mặt hồ trắng xóa rất đẹp.

Thời điểm này cuối tháng 10 nên trên mặt hồ chỉ còn lác đác những đốm trắng đang nổi dập dềnh, nhưng nhìn cũng vẫn thấy rất đẹp.

Loài cây này chỉ sống ở môi trường nước cực kỳ sạch, không ô nhiễm, có lẽ vì thế mà người Musuo ở đây chỉ chèo thuyền gỗ để không làm ảnh hưởng đến môi trường sinh sống của chúng.

Cụm lá của loại thủy sinh này mọc dưới nước, thân dài và mảnh, sẽ sinh trưởng cho đến khi nổi lên mặt nước và nở ra những bông hoa nhỏ màu trắng.

Loài thủy sinh này có đặc điểm là nước sâu bao nhiêu thì chúng sẽ mọc dài ra bấy nhiêu, cho đến khi ngoi lên mặt nước nở hoa mới thôi.

Người Musuo lấy thân của cây hoa dương nước này chế biến món ăn, xào, nấu, làm salad, nghe nói rất ngon (em nghĩ chắc ăn giống như dọc mùng). Và nó còn là một loại dược liệu chữa ho sốt, hen suyễn, phù nề, ...

 

[Russie]

Hai cô bé đau răng và đau bụng hôm qua sáng nay nhìn thấy em cười hớn hở: "Chị ơi đúng là thần kỳ", một cô thì bảo: "em uống thuốc xong tối qua xả sạch sành sanh, nhẹ cả người, em không ngờ nó hiệu nghiệm nhanh thế, giờ thì em cảm thấy có thể ăn cả thế giới". Cô còn lại thì: "chị ơi má em hết sưng rồi, em cũng hết hẳn đau rồi, giờ thì em cảm thấy phải ăn thật nhiều để bù vào mấy hôm không ăn được gì chị ạ!".

Mợ funny thật.

 

[ZHZ]

11h trưa anh chàng Mễ Chính Thanh kêu tụi em lên xe để vào thị trấn ăn trưa.

Những ngôi nhà mái ngói màu xám đặc trưng của người dân tộc ven Hồ Lugu.

Đống củi này gợi một cảm giác rất bình yên và thôn dã.

 

[ZHZ]

Chạy được một đoạn, chị em nhìn thấy một nơi khung cảnh quá đẹp nên bắt anh chàng dừng xe lại để xuống chụp ảnh.

 

[ZHZ]

 

[ZHZ]

Đường vào thị trấn.

 

[ZHZ]

Tụi em ăn trưa ở nhà hàng này.

Cũng là lẩu nồi đá nhưng lần này là thịt gà chứ không phải cá.

 

[ZHZ]

Hai giờ chiều đoàn khởi hành quay về Lệ Giang.

 

[ZHZ]

Con đường chạy giữa hai hàng cây ngân hạnh cuối thu vàng rực. Ngân hạnh mọc rất nhiều ở Vân Nam. Nếu đến Vân Nam vào mùa thu, có thể nhìn thấy loại cây này ở khắp nơi.

Hôm qua khi chạy qua đây trời đã tối, may mà lúc này trời vẫn còn sáng để mọi người thỏa sức chiêm ngưỡng vẻ đẹp của loại cây này.

 

[ZHZ]

Còn cách Lệ Giang 120km và cách Đại Lý 326km.