Cách hàn quốc kéo chênh lệch vàng trong nước sát giá thế giới :
Một trong những nguyên nhân chính gây chênh lệch giá vàng nội địa so với thế giới là thuế. Trước đây, Hàn Quốc áp dụng thuế tương đối cao đối với vàng, đặc biệt là thuế giá trị gia tăng (VAT) 10% trên vàng miếng và vàng trang sức. Điều này khiến vàng nhập khẩu chính thức chịu giá cao hơn khoảng 10% so với giá quốc tế, tạo động lực cho hoạt động buôn lậu và giao dịch “ngầm” để tránh thuế. Thực tế, ước tính khoảng 60–70% lượng vàng giao dịch mỗi năm tại Hàn Quốc từng diễn ra dưới dạng phi pháp nhằm trốn thuế . Vàng lậu tránh được thuế nhập khẩu và VAT nên thường được bán rẻ hơn vàng hợp pháp khoảng 9%, tạo lợi thế cạnh tranh cho thị trường “chợ đen” .
Để khắc phục vấn đề này và kéo giá trong nước về sát giá quốc tế, chính phủ Hàn Quốc đã thực hiện cải cách mạnh mẽ về thuế:
• Miễn/giảm thuế cho giao dịch vàng trên sàn chính thức: Năm 2014, Hàn Quốc mở sàn giao dịch vàng (Gold Exchange) đầu tiên, cho phép các nhà kinh doanh vàng được giao dịch tập trung. Các giao dịch vàng thông qua sàn này được hưởng ưu đãi thuế đặc biệt. Cụ thể, trong giai đoạn đầu triển khai, vàng nhập khẩu bởi thành viên sàn được miễn thuế nhập khẩu, và giao dịch vàng trên sàn không nhận vàng vật chất được miễn VAT 10% . Điều này có nghĩa là nếu nhà đầu tư chỉ mua bán vàng “trên giấy” qua sàn (không rút vàng vật chất khỏi hệ thống), họ sẽ không phải chịu VAT, giúp loại bỏ khoản thuế từng làm giá vàng nội địa cao hơn giá thế giới . Chính sách này khuyến khích các nhà kinh doanh chuyển sang kênh chính thức, vì giao dịch hợp pháp sẽ không bị thiệt do thuế so với giao dịch chợ đen.
• Cải cách cơ chế thu VAT (đặc biệt cho vàng): Ngoài ưu đãi trên sàn giao dịch, Hàn Quốc còn điều chỉnh cách thu VAT đối với vàng để ngăn chặn tình trạng trốn thuế. Một cơ chế được áp dụng là “VAT do người mua nộp” (매입자납부특례제도) trong chuỗi cung ứng vàng. Theo đó, nghĩa vụ nộp VAT được chuyển sang cho đơn vị mua (thường là công ty chế tác hoặc bán lẻ) thay vì người bán buôn, kèm theo cơ chế khấu trừ/hoàn thuế hợp lý. Điều này ngăn chặn hiện tượng người bán thu 10% VAT từ người mua rồi trốn tránh không nộp (các “công ty ma” như báo chí gọi là “폭탄업체”) . Cơ chế đặc thù này giúp giảm hiệu quả mức thuế VAT thực tế trong lưu thông vàng xuống thấp hơn nhiều so với 10%, qua đó giảm chênh lệch giá. Có tài liệu cho biết nhà nước hoàn thuế một phần lớn (tới ~70%) cho các giao dịch vàng nguyên liệu , nhờ đó thuế suất thực tế rất thấp, tước đi động cơ trốn thuế của thị trường ngầm.
• Thuế lợi tức từ đầu tư vàng: Về lâu dài, khi thị trường vàng đã đi vào quy củ, chính phủ Hàn Quốc có cân nhắc đánh thuế lợi nhuận đầu tư vàng tương tự thuế thặng dư vốn từ chứng khoán. Vào thời chính quyền trước, từng có kế hoạch áp dụng “thuế đầu tư vàng” từ năm 2023, với mức thuế dự kiến 25% trên lợi nhuận từ vàng (cộng 2,5% thuế địa phương, tổng 27,5%) với khoản lãi trên 300 triệu won . Tuy nhiên, chính sách này gặp nhiều tranh luận vì lo ngại làm giảm động lực đầu tư hợp pháp. Tính đến 2024–2025, kế hoạch thuế này vẫn đang được xem xét lại và có khả năng hủy bỏ để tránh ảnh hưởng tiêu cực tới thị trường  . Điều quan trọng là Hàn Quốc không áp dụng các loại thuế bất thường nào khác khiến giá vàng trong nước đội lên so với thế giới – các sắc thuế trực tiếp lên vàng hầu như chỉ còn giới hạn ở mức tối thiểu cần thiết (VD: VAT hiệu dụng thấp). Nhờ vậy, chi phí thuế không còn là yếu tố tạo chênh lệch lớn về giá.
Tóm lại, chính sách thuế linh hoạt và ưu đãi đã giúp Hàn Quốc xóa bỏ phần lớn “độ vênh” do thuế trong giá vàng. Khi thuế nhập khẩu và VAT được miễn hoặc giảm trên kênh chính thức, giá vàng nội địa chỉ còn chênh lệch rất ít so với giá thế giới (chủ yếu bằng với chi phí vận chuyển, bảo hiểm hoặc phí giao dịch nhỏ), thay vì chênh 10% như trước đây .
Việt Nam muốn kéo chênh lệch giá vàng thì khả năng cũng phải lập sàn vàng ? liệu có khả thi ?
