Bối cảnh lịch sử mỗi giai đoạn một khác. Đúng là lịch sử có nhiều trường hợp sáng đúng, chiều sai, mai lại đúng. Nhưng không phải vì thế mà dùng cái hệ qui chiếu đó để đòi xét lại tất cả được. Ở đây chúng ta đều đồng ý Nguyễn Ánh là một vị quân chủ Việt Nam, vì là vua Việt Nam nên lợi ích của ông ấy và của quốc gia song hành với nhau và đúng là ông ấy cũng có những hành động bảo về đất nước khi làm vua.
Tuy nhiên việc ông Nguyễn Ánh rước quân Xiêm vào vì lợi ích của gia đình dòng họ mình, giết người Việt, cướp bóc của người Việt là có thật, ghi trong sử Nguyễn và trong sách của các giáo sĩ phương Tây. Những hành động như vậy bị lên án trong suốt chiều dài lịch sử Việt Nam.
Vấn đề là các cụ pro Ánh ở đây đang muốn cho rằng quân Xiêm vào Việt Nam trên tinh thần chí nguyện quốc tế, rằng là cụ Ánh không muốn nhưng vẫn phải rước quân Xiêm vào.
Ở đây ta chỉ bình những việc rõ ràng như vậy, em đã đặt câu hỏi từ đầu, rất đơn giản mà các cụ kia không trả lời: Có đúng quân Xiêm đốt nhà, giết người không? Kẻ rước ngoại bang vào phải xử tội gì? thì các cụ kia không chịu trả lời.
Có muốn xét lại thì cũng phải tranh luận cho ra nhẽ, phỏng ạ?
Em cũng cố nhẫn nại trả lời một cách ngắn gọn với cụ lần cuối :
- NA cầu viện Xiêm khi bị đẩy đến đường cùng (không còn lực lượng quân đội)
- NA cầu viện Xiêm dựa trên hiệp ước tương trợ quân sự giữa 2 bên.
- NA từng đưa quân sang Xiêm giúp Xiêm lật đổ chế độ cũng như đánh Miến Điện. Quận Nguyễn không làm những chuyện đồi bại.
- NA sai lầm khi nghĩ quân Xiêm cũng giống như mình.
- NA không thể ngăn cản được quân Xiêm vì không có lực lượng.
- NA dũng cảm tự nhận sai lầm và không để sự việc tái diễn lần 2.
- NA đã chấm dứt sự hiện diện của quân Xiêm tại những vùng đất Cà Mau, Hà Tiên, Sóc Trăng và cả Chân Lạp.
Em đứng trên lập trường của cụ để nhận định luôn :
- Tội nhân NP Ánh đã phạm tội "cõng rắn, cắn gà nhà" đã thành lập.
- Nhưng xét do hoàn cảnh bị dồn ép và đã biết nhận ra lỗi lầm của mình.
- Tội nhân đã biết lấy công chuộc tội khi thu hồi tất cả các vùng đất của tổ tiên để lại khỏi ảnh hưởng của Xiêm.
Nghị án : Tội nhân Ánh phải chịu bị người đời phỉ nhổ, khinh miệt.
Cụ thấy em xử tội nhân NA như thế có được không ?