Vâng cụ, em chưa bàn đến chi phí. Ít nhất ta thống nhất rằng tồn tại business model(s) cho thị trường bán lẻ. Nhà nước cần cân nhắc áp dụng hay không.Có 2 cái cụ chưa hình dung ra:
- Mô hình ở Úc như cụ nói là của các nước phát triển, còn các nước đang phát triển không nước nào làm được, kể cả ngấp nghé phát triển như Malaysia. Cuối cùng đều kết thúc bằng "một nhà bán lẻ cung cấp 1 khu vực" tức là từ 1 độc quyền toàn quốc chuyển thành nhiều độc quyền địa phương.
- Về giá thành truyền tải điện thì chắc cụ không hình dung ra, nếu tính đủ thì không kém giá thành sản xuất điện là bao nhiêu. Như ở Mỹ, giá thành sản xuất điện trung bình năm 2020 là 4,6cent/kWh (1.100Đ/kWh) thì giá thành truyền tải trung bình là 4,3cent/kWh (1.000Đ/kWh).
US power transmission, distribution costs seen outpacing electricity production costs
US utility transmission and distribution costs have been rising faster than electricity production costs over the past decade, with utility spending on power delivery 65% higher in 2020 than in 2010,www.spglobal.com
EVN đang mua điện với giá trung bình khoảng 1.800Đ/kWh, nếu tính đủ giá thành truyền tải như Mỹ thì giá bán điện sẽ lên gần gấp đôi. Như Philippines tư nhân hóa lưới điện thì hiện tại giá bán lẻ điện của Phi đúng gấp đôi VN, và các vùng nông thôn miền núi phải chịu giá cao ngất ngưởng vì chi phí truyền tải. Hôm trước có cụ chụp hóa đơn điện của Phi ở vùng hơi xa, giá là 5.800Đ/kWh.
Em nghĩ để bình ổn giá, nhà nước cần giữ lưới truyền tải và phân phối, đồng thời các công ty điện lực sẽ tách phần bán lẻ, cho phép tư nhân tham gia.