[CCCĐ] Hành trình vòng quanh thế giới: Mexico: Sắc màu, sống động, huyền bí và thiện lành.

07:20 02/11/2025
hieutcnd

hieutcnd

Xe container
Người OF
Biển số
OF-304539
Ngày cấp bằng
10/1/14
Số km
9,859
Động cơ
584,519 Mã lực
07:26 02/11/2025
hieutcnd

hieutcnd

Xe container
Người OF
Biển số
OF-304539
Ngày cấp bằng
10/1/14
Số km
9,859
Động cơ
584,519 Mã lực
08:01 02/11/2025
hieutcnd

hieutcnd

Xe container
Người OF
Biển số
OF-304539
Ngày cấp bằng
10/1/14
Số km
9,859
Động cơ
584,519 Mã lực
Ngày thứ 15: Bảo tàng Nhân chủng học Quốc gia, Công viên Chapultepec, Bảo tàng lịch sử quốc gia

Nhà mình bắt đầu ngày thứ 15 cũng là ngày cuối cùng trong hành trình chuyến đi bằng việc đi tour Bảo tàng Nhân chủng học Quốc gia. Tour này nhà mình mua ở Airbnb , giá là 40 đô/người. Em bé không mất tiền. Sở dĩ nhà mình chọn tour này bởi vì sau khi đọc review thì được rất nhiều người khen, review điểm rất ca. được 4.99/5 trong tổng số khoảng 2000 người review. Đi xong thì đúc kết là đáng đồng tiền bát bạo, bạn dẫn tour tên là Carlos, bạn đang là sinh viên học tiến sỹ đúng chuyên ngành lịch sử Mexico nên rất hiểu biết và bạn dẫn chuyện cũng rất cuốn hút.

Bảo tàng nhân chủng học là bảo tàng được viếng thăm nhiều nhất Mexico với hơn 2 triệu lượt khách tham quan/năm. Bảo tàng được UNESCO và nhiều tổ chức quốc tế đánh giá là một trong những bảo tàng khảo cổ – nhân chủng học hàng đầu thế giới, ngang hàng với British Museum (Anh) và Louvre (Pháp).

Nhà mình đi ra khá sớm nhưng đã rất đông người xếp hàng chờ vào cổng

_DSF6411 by Hieu Tran, on Flickr

Do nhà mình đến khá sớm nên tranh thủ kiếm đồ ăn trước khi vào bảo tàng. Ngó bên kia đường đối diện có quán bánh mỳ, cả nhà ghé ăn tạm

_DSF6417 by Hieu Tran, on Flickr

Ăn xong rồi tranh thủ đọc kinh nghiệm tham quan bảo tàng, thấy có lời khuyên là đừng ăn ở các quán ăn vỉa hè gần bảo tàng vì sợ không đảm bảo vệ sinh, trong khi nhà em vừa mới ăn xong. Ăn rồi đọc thông tin cứ lo ngay ngáy, nhưng rất may cả nhà không bị sao cả. Có lẽ là bọn Tây họ ăn uống sạch sẽ quan chứ như nhà em, dân Alamit, ăn tạp quan rồi nên không vấn đề gì :)

Con phố de la reforma chạy phía trước bảo tàng rất đẹp

_DSF6420 by Hieu Tran, on Flickr
 
08:03 02/11/2025
hieutcnd

hieutcnd

Xe container
Người OF
Biển số
OF-304539
Ngày cấp bằng
10/1/14
Số km
9,859
Động cơ
584,519 Mã lực
Mọi người đi tour sẽ gặp nhau ở tượng thần Tlaloc phía trước bảo tàng. Tlaloc là vị thần mưa, nước, sấm chớp và nông nghiệp trong thần thoại Aztec — một trong những vị thần quan trọng bậc nhất của họ. Người Aztec tin rằng Tlaloc kiểm soát mùa màng, thời tiết và sự sinh sôi của đất đai.
Ông vừa được tôn kính vừa bị sợ hãi, vì có thể ban mưa giúp cây cối tốt tươi, nhưng cũng gây ra lũ lụt và bão tố. Trong các nghi lễ cổ xưa, người ta từng hiến tế trẻ em hoặc tù binh để cầu xin Tlaloc cho mưa thuận gió hòa.

_DSF6413 by Hieu Tran, on Flickr

Bức tượng được phát hiện năm 1963 tại thị trấn Coatlinchán, gần Texcoco, cách Mexico City khoảng 50 km về phía đông. Ban đầu, người dân địa phương rất gắn bó với bức tượng, coi đây là biểu tượng bảo vệ làng. Khi chính phủ quyết định đưa tượng về Mexico City để đặt trước bảo tàng mới khánh thành, dân làng phản đối mạnh mẽ. Ngày 16 tháng 4 năm 1964, bức tượng được chuyển đi bằng xe tải đặc biệt – đây là một trong những cuộc vận chuyển nặng nhất trong lịch sử Mexico, có sự hỗ trợ của quân đội và cảnh sát. Khi đoàn xe rời Coatlinchán, một cơn mưa lớn bất ngờ đổ xuống, khiến nhiều người tin rằng Tlaloc đã “biểu lộ quyền năng” – điều này càng củng cố vị thế linh thiêng của tượng.

_DSF6425 by Hieu Tran, on Flickr

PXL_20241231_153358502.MP by Hieu Tran, on Flickr

PXL_20241231_164644691.MP by Hieu Tran, on Flickr
 
08:21 02/11/2025
hieutcnd

hieutcnd

Xe container
Người OF
Biển số
OF-304539
Ngày cấp bằng
10/1/14
Số km
9,859
Động cơ
584,519 Mã lực
Trung tâm của bảo tàng là sân trung tâm rộng lớn (Patio Central) có mái che khổng lồ hình ô được chống bằng một trụ đá duy nhất — hay còn gọi là El Paraguas, nghĩa là “Chiếc ô” biểu tượng của bảo tàng. Đây là công trình kiến trúc trung tâm và mang tính biểu tượng cao nhất của bảo tàng, tượng trưng cho sự bảo vệ và đoàn kết của các nền văn minh Mexico.

Từ giữa trụ, một thác nước nhân tạo chảy xuống liên tục, tượng trưng cho sự sống và nguồn gốc các nền văn minh.

Toàn bộ thân trụ được điêu khắc tỉ mỉ với các hình tượng văn hóa tiền Colombo (pre-Columbian):
  • Biểu tượng Aztec, Maya, Toltec, Zapotec, thể hiện các khía cạnh về thần thoại, con người, mặt trời, nước, cây cối và sinh vật thiêng.
  • Những họa tiết xoắn ốc và hình học mô phỏng mưa, sấm, đất và gió – bốn yếu tố cơ bản trong vũ trụ quan Mexico cổ.
  • Ở một số góc nhìn, bạn có thể nhận ra hình các vị thần cổ đại như Quetzalcóatl (rắn lông chim) hay Tlaloc (thần mưa).
  • Các đường chạm mạnh mẽ, dứt khoát, gợi liên tưởng đến điêu khắc đá Aztec – biểu hiện cho sức mạnh, bền vững và gốc rễ văn hóa của dân tộc Mexico.

_DSF6435 by Hieu Tran, on Flickr

_DSF6439 by Hieu Tran, on Flickr

_DSF6440 by Hieu Tran, on Flickr

_DSF6441 by Hieu Tran, on Flickr

_DSF6442 by Hieu Tran, on Flickr
 
08:49 02/11/2025
hieutcnd

hieutcnd

Xe container
Người OF
Biển số
OF-304539
Ngày cấp bằng
10/1/14
Số km
9,859
Động cơ
584,519 Mã lực
Bảo tàng có 23 phòng trưng bày, chia thành hai khu chính:
1. Khu Tiền Colombo (Pre-Columbian Hall)
Trưng bày các nền văn minh vĩ đại của Mexico cổ đại trước khi người Tây Ban Nha đến.
Các phòng chính:
  • Phòng Maya.
  • Phòng Mexica (Aztec).
  • Phòng Teotihuacán.
  • Phòng Oaxaca và Monte Albán.
  • Phòng Gulf Coast (Vịnh Mexico)
  • Phòng Tây Mexico
2. Khu Dân tộc học Hiện đại (Ethnographic Hall)
Giới thiệu đời sống của các cộng đồng bản địa Mexico hiện nay, cho thấy sự tiếp nối văn hóa cổ đại trong đời sống hiện đại.

Để đi hết mọi khu có lẽ phải dành nguyên ngày, tour nhà em đi chỉ đi được 2 khu vực chính và nổi bật là khu Maya và Aztec

Đến khu Maya, nghe bạn tour guide giải thích về ý nghĩa của cây sự sống.
“The Tree of Life” (Cây Sự Sống) hay “Ceiba” (cây bông gòn) là một trong những biểu tượng tôn giáo – vũ trụ học thiêng liêng nhất của người Maya và nhiều nền văn minh Trung Mỹ cổ đại.
Cây Ceiba được coi là “Cây Sự Sống” (World Tree) – trục kết nối giữa ba thế giới trong vũ trụ quan Maya. Nó được mô tả là cầu nối giữa trời, đất và thế giới ngầm, hay nói cách khác, là cột trụ trung tâm của vũ trụ (axis mundi).
Ba tầng thế giới Maya:
  1. Xibalba – Thế giới ngầm
    • Là nơi cư trú của các linh hồn, tổ tiên và các vị thần của sự chết, nước và tái sinh.
    • Rễ của Ceiba vươn xuống Xibalba, kết nối con người với tổ tiên và chu kỳ tái sinh.
  2. Kab – Trần thế (Mặt đất)
    • Là nơi con người sinh sống, làm nông, cúng tế.
    • Thân cây Ceiba tượng trưng cho sự sống, sức mạnh và sự bền vững.
  3. Kan – Trời (Thiên giới)
    • Là nơi ngự trị của các vị thần, mặt trời, sao và linh hồn thiêng.
    • Cành và tán cây Ceiba vươn lên bầu trời, nâng đỡ các thiên thể và thần linh.
PXL_20241231_171848393 by Hieu Tran, on Flickr

71643112_2566115713444819_434921187395502080_n.jpg


Trong các bức chạm khắc và bản thảo cổ, người Maya mô tả Ceiba là:
  • Một cây khổng lồ mọc từ miệng của một con cá sấu hoặc quái thú đất, biểu trưng cho mặt đất và nước.
  • Thân cây thẳng đứng chia thành bốn hướng chính – Bắc, Nam, Đông, Tây – tương ứng với bốn thế giới và bốn vị thần.
  • Cành cây đỡ con chim thần Itzam-Yeh (biểu tượng của bầu trời và ánh sáng), còn rễ cây được bao quanh bởi rắn thần, tượng trưng cho dòng chảy năng lượng và sự tái sinh.
PXL_20241231_171132174 by Hieu Tran, on Flickr
 
10:26 03/11/2025
hieutcnd

hieutcnd

Xe container
Người OF
Biển số
OF-304539
Ngày cấp bằng
10/1/14
Số km
9,859
Động cơ
584,519 Mã lực
10:39 03/11/2025
hieutcnd

hieutcnd

Xe container
Người OF
Biển số
OF-304539
Ngày cấp bằng
10/1/14
Số km
9,859
Động cơ
584,519 Mã lực
PXL_20241231_172853920 by Hieu Tran, on Flickr

Xã hội Maya cổ đại (khoảng từ năm 250–900 sau Công nguyên, còn gọi là Thời kỳ Cổ điển – Classic Period) là một trong những nền văn minh phát triển và có tổ chức xã hội phức tạp nhất ở châu Mỹ cổ đại. Hệ thống xã hội của người Maya được phân tầng rất rõ rệt, phản ánh quyền lực chính trị, tôn giáo, và kinh tế. Hệ thống xã hộ Maya được phân ra thành 5 giai tầng:

🏛 1. Vua (The King / The Divine Ruler)
🌟 Vị trí:
  • Là người đứng đầu tối cao của thành bang (city-state) Maya.
  • Được xem là “người được thần chọn”, là cầu nối giữa thế giới con người và thần linh.
  • Mỗi thành bang Maya (như Tikal, Palenque, Copán, Calakmul...) đều có một vị vua riêng.
👑 Vai trò:
  • Quyết định mọi vấn đề về chính trị, quân sự, tôn giáo và kinh tế.
  • Lãnh đạo các nghi lễ hiến tế và cầu nguyện để duy trì mối quan hệ thiêng liêng với các thần.
  • Đôi khi tham gia trực tiếp vào chiến tranh và ký kết liên minh giữa các thành bang.
💎 Đặc điểm:
  • Sống trong cung điện lớn bằng đá, được trang trí bằng chạm khắc và tranh tường tinh xảo.
  • Thường đội mũ lông chim Quetzal (biểu tượng của thần thánh và quyền uy).
  • Mộ của các vua Maya thường có mặt nạ ngọc bích tượng trưng cho sự bất tử
🧙‍♂️ 2. Priests & Nobles – Tầng lớp quý tộc và tăng lữ
🌞 Vị trí:
  • Đứng ngay sau nhà vua, gồm các tăng lữ (priests), quan lại (administrators), chiến binh cấp cao, và gia đình quý tộc.
  • Đây là những người giữ quyền lực tôn giáo, tri thức, và quản lý hành chính.
🔮 Vai trò:
  • Tăng lữ: Tổ chức nghi lễ, hiến tế, quan sát thiên văn, ghi chép lịch (Calendar Round và Long Count).
  • Quý tộc: Nắm quyền cai quản các vùng nhỏ, chỉ huy quân đội, thu thuế, và giám sát công trình công cộng.
  • Cả hai nhóm đều là người biết chữ và có học thức, đọc được chữ tượng hình Maya.
🏺 Đặc điểm:
  • Sống trong những ngôi nhà bằng đá gần trung tâm nghi lễ.
  • Mặc áo choàng thêu, đeo trang sức bằng ngọc, vỏ sò, đá quý.
  • Con cái của họ được giáo dục bài bản để nối nghiệp hoặc trở thành tư tế, nhà thiên văn học, hoặc nhà thư ký.
​
⚔ 3. Warriors – Chiến binh
🐆 Vị trí:
  • Chiến binh là lực lượng trung gian giữa quý tộc và dân thường.
  • Được tôn trọng vì vai trò trong mở rộng lãnh thổ và bảo vệ thành bang.
⚔ Vai trò:
  • Tham gia chiến tranh giữa các thành bang, chiếm tù binh dùng cho hiến tế thần linh.
  • Một số chiến binh dũng cảm có thể được thăng cấp lên hàng quý tộc nhờ chiến công.
  • Có đơn vị đặc biệt như Jaguar Warriors (chiến binh báo đốm) và Eagle Warriors, biểu trưng cho sức mạnh và lòng dũng cảm.
🪶 Đặc điểm:
  • Thường mặc áo giáp da hoặc gỗ, dùng vũ khí obsidian (đá núi lửa cực sắc) như dao, giáo, và cung.
  • Được xăm mình và đeo mặt nạ khi ra trận, tượng trưng cho sức mạnh linh thiêng.
​
🌾 4. Commoners – Dân thường
🌿 Vị trí:
  • Là tầng lớp đông đảo nhất, chiếm khoảng 90% dân số Maya.
  • Bao gồm nông dân, thợ thủ công, thương nhân nhỏ, và lao động công cộng.
🌽 Vai trò:
  • Là xương sống của nền kinh tế, chịu trách nhiệm sản xuất ngô, đậu, bí, cacao, và hàng hóa trao đổi.
  • Tham gia xây dựng đền đài, kim tự tháp, và kênh tưới tiêu.
  • Nhiều người nộp thuế hoặc cống phẩm (thực phẩm, vải, đồ gốm) cho giới quý tộc.
🏡 Đặc điểm:
  • Sống trong những ngôi nhà bằng tre, gỗ, mái lá, nằm ở ngoại ô trung tâm nghi lễ.
  • Mặc quần áo đơn giản, ít trang sức, và chịu sự quản lý trực tiếp từ quý tộc địa phương.
​
🧑‍🌾 5. Slaves – Nô lệ
⛓ Vị trí:
  • Là tầng lớp thấp nhất trong xã hội, không có quyền tự do.
  • Thường là tù binh chiến tranh, tội phạm, hoặc người mắc nợ.
🧱 Vai trò:
  • Làm lao động khổ sai: xây đền, gánh đá, phục vụ trong nhà quý tộc.
  • Một số được hiến tế trong nghi lễ tôn giáo để làm hài lòng thần linh.
  • Tuy nhiên, địa vị nô lệ của người Maya không hoàn toàn cố định: họ có thể được mua lại tự do hoặc được giải phóng sau khi phục vụ lâu dài.
⚖ Đặc điểm:
  • Không có tài sản riêng, nhưng được phép lập gia đình và có con, khác với nô lệ ở nhiều nền văn minh khác.
PXL_20241231_173355507 by Hieu Tran, on Flickr

PXL_20241231_172929981.MP by Hieu Tran, on Flickr
 
10:44 03/11/2025
hieutcnd

hieutcnd

Xe container
Người OF
Biển số
OF-304539
Ngày cấp bằng
10/1/14
Số km
9,859
Động cơ
584,519 Mã lực
10:56 03/11/2025
hieutcnd

hieutcnd

Xe container
Người OF
Biển số
OF-304539
Ngày cấp bằng
10/1/14
Số km
9,859
Động cơ
584,519 Mã lực
PXL_20241231_174034508 by Hieu Tran, on Flickr

PXL_20241231_174105097.MP by Hieu Tran, on Flickr

Quan niệm của người Maya cổ đại về hình dạng hộp sọ là một trong những đặc điểm nhân học – văn hóa đặc trưng và gây ấn tượng mạnh nhất của nền văn minh này. Đối với họ, hình dạng hộp sọ không chỉ là đặc điểm sinh học, mà còn là biểu tượng của vẻ đẹp, địa vị, và sự gắn kết với thần linh.

Người Maya coi trán cao, đầu dài là chuẩn mực của cái đẹp, trái ngược hoàn toàn với tiêu chuẩn ngày nay. Trong nghệ thuật Maya, các vị thần, vua, và hoàng hậu đều được khắc họa với đầu kéo dài thanh mảnh – thể hiện vẻ thanh tú, quý tộc và thần thánh. Vì vậy, biến dạng hộp sọ là dấu hiệu của địa vị xã hội cao.

Người Maya cổ cố ý thay đổi hình dạng hộp sọ trẻ sơ sinh bằng cách nén, ép hoặc buộc đầu trong những tháng đầu đời — khi xương sọ còn mềm và dễ định hình.

Việc biến dạng hộp sọ thường bắt đầu khi đứa trẻ mới sinh (khoảng 1–2 tuần tuổi) và kéo dài trong vài tháng đầu đời. Mẹ hoặc người chăm sóc sẽ đặt hai tấm ván gỗ phẳng ở trước và sau đầu em bé, buộc chặt bằng dây vải hoặc sợi thực vật, điều chỉnh thường xuyên để tạo dáng mong muốn. Một số vùng không dùng ván, mà buộc vải quanh trán và sau gáy, tạo hiệu ứng đầu tròn hoặc đầu nhọn tùy phong tục địa phương.

Người Maya có hai kiểu biến dạng phổ biến:

🌀 a. Tabular Erect (đầu dẹt đứng)
  • Hai tấm ván được ép thẳng từ trước ra sau, khiến trán phẳng và dựng đứng, đỉnh đầu cao và dốc về phía sau.
  • Đây là kiểu phổ biến nhất trong giới quý tộc Maya.
  • Hình dạng này làm trán cao, đầu kéo dài, được cho là giống đầu của thần ngô (Maize God).
🌀 b. Annular (đầu tròn hoặc hình nón)
  • Buộc dây quanh đầu theo hình xoắn vòng, khiến đầu có dạng hình trụ hoặc hình nón kéo dài về phía sau.
  • Kiểu này thường thấy ở vùng nông thôn hoặc tầng lớp dân thường, đôi khi có mục đích khác nhau (thẩm mỹ hoặc tôn giáo).
PXL_20241231_174835781 by Hieu Tran, on Flickr

PXL_20241231_174943298.MP by Hieu Tran, on Flickr
 
11:06 03/11/2025
hieutcnd

hieutcnd

Xe container
Người OF
Biển số
OF-304539
Ngày cấp bằng
10/1/14
Số km
9,859
Động cơ
584,519 Mã lực
PXL_20241231_174734886 by Hieu Tran, on Flickr

PXL_20241231_174729733 by Hieu Tran, on Flickr

Người Maya phát minh ra một hệ thống chữ tượng hình (glyphs) độc đáo — gồm khoảng 800 ký tự biểu thị âm tiết, từ, và ý nghĩa. Họ ghi chép trên: Bia đá, phù điêu, đền thờ, bình gốm, Sách giấy vỏ cây (codices) viết bằng mực tự nhiên. Chủ đề bao gồm lịch, thiên văn, nghi lễ, chiến thắng quân sự, và gia phả hoàng tộc. Đây là nền văn minh duy nhất ở châu Mỹ tiền Colombo có hệ thống chữ viết hoàn chỉnh như Ai Cập hay Lưỡng Hà.

Tuy nhiên do xã hội phân chia gia cấp nên chỉ số ít tầng lớp quý tộc là biết chữ, còn lại dân thường đa phần là không biết chữ. Hệ thống chữ này bị mai một nghiêm trọng sau khi người Tây Ban Nha đến.
Khi người Tây Ban Nha xâm chiếm vùng đất Maya (thế kỷ 16), họ mang theo giáo sĩ Thiên Chúa giáo với mục tiêu “cải đạo và xóa bỏ dị giáo”, họ ra lệnh thu gom và thiêu hủy toàn bộ sách vở, tài liệu, tượng, và nghi lễ Maya. Sau khi bị chinh phục, người Maya bị ép từ bỏ tôn giáo, ngôn ngữ và chữ viết cổ. Trường học chỉ dạy tiếng Tây Ban Nha và chữ Latin, trong khi chữ tượng hình Maya bị coi là “tà giáo”. Việc viết hoặc giữ lại các ký tự cổ bị cấm tuyệt đối, và những ai vi phạm có thể bị trừng phạt.

Bên cạnh đó người tây Ban Nha tìm cách tiêu diệt tầng lớp quý tộc của người Maya để dễ bề cai trị, mà hầu hết những người biết chữ đều là tầng lớp quý tộc bởi vậy theo thời gian chữ của người Maya bị mai một. Trong vài thế hệ kệ từ khi người Tây ban Nha đến, người dân mất khả năng đọc – viết chữ Maya, chỉ còn ký ức truyền miệng về các câu chuyện cổ và thần thoại.

PXL_20241231_174729733 by Hieu Tran, on Flickr
 
Bác vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để bình luận.
Thông tin thớt
Đang tải

Bài viết mới

Top