Trump sẽ phản ứng thế nào với cam kết 0% thuế quan của VN
-------------------------------
VN đã thể hiện ý định sẵn sàng đàm phán để đưa mức thuế nhập khẩu hàng hóa Mỹ vào Việt Nam về 0%, đồng thời đề nghị Mỹ áp dụng mức thuế tương tự cho hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ. Phản ứng của Tổng thống Donald Trump có thể sẽ phụ thuộc vào mục tiêu chiến lược của ông trong chính sách thương mại.
Trump đã công khai bày tỏ sự hài lòng về cuộc điện đàm với VN trên Truth Social, gọi đó là "một cuộc gọi rất hiệu quả" và mong muốn gặp trực tiếp trong tương lai gần. Điều này cho thấy ông đánh giá cao động thái của Việt Nam như một tín hiệu tích cực để đàm phán. Tuy nhiên, với phong cách "America First" và cách tiếp cận thương mại mang tính giao dịch (transactional approach), và là bậc thầy về đàm phán, Trump có thể sẽ không dễ dàng chấp nhận giảm thuế ngay lập tức mà không kèm theo các điều kiện cụ thể.
Ông có thể yêu cầu Việt Nam cam kết mạnh mẽ hơn trong việc giảm thâm hụt thương mại song phương (ước tính xuất siêu của Việt Nam sang Mỹ năm 2024 là 120 tỷ USD) hoặc hạn chế việc hàng hóa Trung Quốc "đội lốt" Việt Nam để vào Mỹ.
------------------------------------------------------------------
Mục tiêu của Trump: Chặn cánh tay nối dài của Trung Quốc hay chỉ nhắm vào xuất siêu của Việt Nam?
---------------------
Mục tiêu của Trump dường như là sự kết hợp của cả hai yếu tố, nhưng ưu tiên hàng đầu có thể là ngăn chặn Trung Quốc tận dụng Việt Nam như một "cánh tay nối dài" để né thuế và tiếp cận thị trường Mỹ. Trong nhiệm kỳ đầu, Trump đã cáo buộc Việt Nam hỗ trợ Trung Quốc xuất khẩu hàng hóa qua Việt Nam bằng cách gắn nhãn "Made in Vietnam".
Điều này được củng cố bởi chính sách áp thuế cao (46%) lên hàng Việt Nam vào ngày 2/4/2025, một động thái được các chuyên gia như Stephen Innes (SPI Asset Management) mô tả là "cuộc tấn công trực diện vào chuỗi cung ứng mở rộng của Bắc Kinh".
Tuy nhiên, xuất siêu lớn của Việt Nam sang Mỹ cũng là một vấn đề lớn đối với Trump. Với thâm hụt thương mại song phương tăng từ 38 tỷ USD (2017) lên 120 tỷ USD (2024), Việt Nam đã trở thành quốc gia có xuất siêu lớn thứ ba sang Mỹ, sau Trung Quốc và Mexico.
Trump coi đây là dấu hiệu của sự mất cân bằng thương mại mà ông muốn "điều chỉnh" thông qua thuế quan "có qua có lại". Vì vậy, mục tiêu của ông vừa mang tính chiến lược (kiềm chế Trung Quốc) vừa mang tính kinh tế (giảm thâm hụt thương mại với Việt Nam).
-------------------------------------------------
Nếu Tập Cận Bình yêu cầu Việt Nam áp dụng 0% thuế quan cho hàng Trung Quốc như hàng Mỹ, Việt Nam nên ứng phó thế nào?
--------------------------------------------
Nếu Tập Cận Bình đưa ra yêu cầu này, Việt Nam sẽ đối mặt với một tình huống ngoại giao và kinh tế nhạy cảm. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch thương mại hai chiều đạt hàng trăm tỷ USD mỗi năm, nhưng Việt Nam cũng phụ thuộc lớn vào nhập khẩu nguyên liệu và linh kiện từ Trung Quốc cho sản xuất hàng xuất khẩu. Việc áp dụng 0% thuế quan cho hàng Trung Quốc sẽ đặt Việt Nam vào thế khó, vì điều này có thể:
Làm gia tăng nhập siêu từ Trung Quốc: Hiện tại, Việt Nam đã nhập siêu từ Trung Quốc (khoảng 30-40 tỷ USD mỗi năm). Nếu giảm thuế về 0%, dòng hàng tiêu dùng giá rẻ từ Trung Quốc sẽ tràn vào, gây áp lực lớn lên sản xuất nội địa và làm mất cân bằng thương mại hơn nữa.
Gây nghi ngờ từ Mỹ: Trump có thể coi đây là bằng chứng Việt Nam đang "hỗ trợ" Trung Quốc, dẫn đến các biện pháp trừng phạt thương mại khắc nghiệt hơn, như tăng thuế hoặc điều tra chống lẩn tránh thuế.
Tác động đến quan hệ địa chính trị: Đồng ý với Trung Quốc có thể làm suy yếu vị thế trung lập của Việt Nam trong cạnh tranh Mỹ-Trung, khiến Việt Nam bị phụ thuộc nhiều hơn vào Bắc Kinh.
Việt Nam nên ứng phó ra sao?
-------------------------------------------------
Việt Nam không nên vội vàng đồng ý với yêu cầu của Trung Quốc mà cần áp dụng chiến lược ngoại giao khôn khéo:
Đàm phán có điều kiện: Đề nghị Trung Quốc giảm thuế cho hàng Việt Nam xuất sang nước này với mức tương đương (hiện thuế nhập khẩu trung bình của Trung Quốc với Việt Nam khá cao, đặc biệt với nông sản). Điều này giúp cân bằng lợi ích đôi bên.
Tận dụng các hiệp định hiện có: Việt Nam có thể viện dẫn các cam kết trong Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), nơi cả Việt Nam và Trung Quốc là thành viên, để trì hoãn hoặc điều chỉnh yêu cầu này theo lộ trình đã thỏa thuận.
Duy trì lập trường trung lập: Khẳng định chính sách thương mại của Việt Nam là không phân biệt đối xử, nhưng ưu tiên dựa trên lợi ích kinh tế quốc gia và các cam kết song phương cụ thể (như với Mỹ).
---------------------------------------------------------------------------
Nếu Việt Nam phải đồng ý với 0% thuế quan cho cả Mỹ và Trung Quốc, viễn cảnh tái cấu trúc kinh tế sẽ như thế nào?
----------------------
Nếu Việt Nam buộc phải áp dụng 0% thuế quan cho hàng hóa từ cả Mỹ và Trung Quốc, nền kinh tế sẽ cần một cuộc tái cấu trúc sâu rộng để thích nghi:
Tăng cường sản xuất nội địa: Việt Nam sẽ phải giảm phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc bằng cách phát triển ngành công nghiệp phụ trợ (hiện chỉ đáp ứng khoảng 30-40% nhu cầu). Điều này đòi hỏi đầu tư lớn vào công nghệ và năng lực sản xuất trong nước.
Đa dạng hóa thị trường: Để tránh bị cuốn vào cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, Việt Nam cần đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường khác như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, và các nước ASEAN, tận dụng các FTA đã ký (EVFTA, CPTPP, RCEP).
Chuyển đổi cơ cấu xuất khẩu: Tập trung vào các sản phẩm giá trị gia tăng cao (điện tử, công nghệ) thay vì hàng gia công giá trị thấp (dệt may, da giày) để cạnh tranh với hàng Trung Quốc giá rẻ và đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của Mỹ.
----------------------------------------------
Ảnh hưởng ngắn hạn và dài hạn
---------------------------------------------------
Ngắn hạn:
Ảnh hưởng tiêu cực:
Thị trường nội địa bị cạnh tranh khốc liệt: Hàng tiêu dùng giá rẻ từ Trung Quốc và hàng chất lượng cao từ Mỹ sẽ gây áp lực lên doanh nghiệp nội địa, đặc biệt là các ngành như dệt may, điện tử tiêu dùng, và nông sản.
Biến động tỷ giá và lạm phát: Nhập khẩu tăng mạnh có thể làm suy yếu đồng VND, đẩy giá hàng hóa trong nước tăng, ảnh hưởng đến người tiêu dùng.
Mất lợi thế cạnh tranh xuất khẩu: Nếu Mỹ không giảm thuế tương ứng, hàng Việt Nam sang Mỹ vẫn chịu thuế cao (46%), làm giảm sức cạnh tranh so với các nước khác như Ấn Độ hay Mexico.
Ảnh hưởng tích cực:
Thu hút đầu tư từ Mỹ: Cam kết 0% thuế có thể khuyến khích các công ty Mỹ (như Apple, Nike) tăng đầu tư vào Việt Nam để tận dụng ưu đãi thuế và tránh thuế từ Trung Quốc.
Dài hạn:
Ảnh hưởng tiêu cực:
Phụ thuộc kinh tế gia tăng: Nếu không phát triển được ngành công nghiệp nội địa, Việt Nam có thể trở thành "sân sau" cho hàng hóa Mỹ và Trung Quốc, mất khả năng tự chủ kinh tế.
Rủi ro địa chính trị: Bị kẹt giữa Mỹ và Trung Quốc, Việt Nam có thể mất cân bằng trong quan hệ đối ngoại, ảnh hưởng đến vị thế chiến lược.
Ảnh hưởng tích cực:
Cơ hội tái cấu trúc: Nếu tận dụng tốt, Việt Nam có thể trở thành trung tâm sản xuất thay thế Trung Quốc, thu hút FDI từ cả Mỹ và các nước khác, đồng thời nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tăng trưởng kinh tế bền vững: Đa dạng hóa thị trường và sản phẩm sẽ giúp Việt Nam giảm phụ thuộc vào một đối tác duy nhất, tạo nền tảng cho tăng trưởng dài hạn.
---------------------------------
TÓM LẠI:
Trump có thể hoan nghênh cam kết của vn nhưng sẽ đặt điều kiện để đạt được mục tiêu kép: giảm thâm hụt thương mại và kiềm chế Trung Quốc. Nếu Trung Quốc yêu cầu tương tự, Việt Nam cần đàm phán khéo léo để bảo vệ lợi ích quốc gia, tránh đồng ý vội vàng. Việc áp dụng 0% thuế quan cho cả hai nước sẽ tạo áp lực lớn trong ngắn hạn nhưng cũng mở ra cơ hội tái cấu trúc kinh tế nếu Việt Nam chủ động cải cách và đa dạng hóa. Thành công phụ thuộc vào khả năng cân bằng giữa các siêu cường và nâng cao năng lực nội tại của nền kinh tế
.
Elon Musk bảo Tiến sỹ kinh tế đại học Havard ko phải hay mà dở. Sinh ra vấn đề: tự cao chia cho trí não lớn hơn 1
