[Funland] Miền Trung đang oằn mình gánh lũ!

[Cụ Kéo]

Vấn đề ở chỗ cụ hứng vào chậu đầy rồi, nhưng còn mưa nhiều quá cụ sợ vỡ chậu cụ dội ào cho 1 cái thì lênh láng cái sân chứ sao.

Ào hay không ào nó vẫn từng ấy nước tràn ra ngoài chứ chả thêm bớt được. Dân quê quanh làng em ko thấy ai chửi thủy điện cả , toàn nơi khô ráo chửi khỏe

 

[phuongldotf]

Đang ví von chậu hứng nước mưa mà cụ. Còn thủy điện dội ào thì nó kiểu "xả lũ kỷ lục"

Rất tiếc, "xả lũ kỷ lục" này nó giống như cái chậu đầy thì nước nó tràn ra ấy cụ. Chả liên quan gì đến dội ào cả.

 

[formula_one]

Thôi em cũng stop tại đây, hết rảnh rồi mà nói nữa thì mất vui

Chúc các cụ bữa trưa vui vẻ

 

[TorienT]

Ngôn ngữ không phù hợp
Điểm cảnh cáo (Hết hạn 1/12/25)

 

[7vienngocrong]

Năm ngoái thành phố Lào Cai dính quả lũ lịch sử, lần đầu tiên ngập các loại ngập, mà mưa chỉ là 1 phần tác động thôi. Ai cũng hiểu là mưa bên TQ quá lớn, bên nó xả các cửa thủy điện làm nước sông Hồng dâng với tốc độ khủng khiếp. Hạ lưu ko thoát kịp nên nước dâng ngập tp lào Cai. Nếu ko có lượng nước xả bất thường, mà chỉ là mưa tự nhiên, chảy từ rừng xuống thì ko thể xảy ra tình trạng đó đc. Sau đó các thủy điện ở Lào Cai cũng phải xả nước, và hậu quả là Yên Bái, rồi Phú THọ, và dần dần nước sông Hồng ở HN cũng dâng cao. Các phường ngoài để ngập hết cả.

Mình ở cuối sông thì mưa trên nguồn nước chảy về xuôi mà cụ. Bên TQ mưa lớn mà sông chảy về hướng VN thì mình hứng lũ thôi. Nên thấy người ta bị thiên tai mình k nên mừng vì mình ghét họ mà nên chuẩn bị nước sông chảy về ngập hạ du.

Tấc cả tại trời làm mưa, liên lụy khắp nơi. Nước cứ chảy từ cao xuống thấp len lõi chỗ trũng. Mưa lớn nước nhiều thì ngập lụt là chuyện hiển nhiên của trời đất từ xưa. Núi rừng mà ngậm nước no đất nhão sẽ sạc lỡ, triệu năm nay vẫn thế. Lỡ chỗ này bồi chỗ khác.

Có lẽ tương lai phải thay đổi để thích ứng. Các vùng trũng rốn lũ nước thường chảy về gây ngập, người ta nên xây chung cư cao tầng ở. Nhà mặt đất thấp thấp bị ngập hư hại riết mất hết tài sản.

Mong rằng sắp tới cả xã hội phải quy hoạch lại thay đổi để thích ứng với biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt.

 

[datlui]

Tôi chỉ có nhu cầu lịch sự với người

Điều gì khiến cụ tự tin nghĩ rằng mình là người, trong khi lại hiểu tiếng lợn???

 

[AGAD]

Vạn lời kêu cứu xuyên màn đêm ám ảnh trong lũ dữ

Suốt đêm 18, 19 và 20-11, những lời kêu cứu của người dân các tỉnh Nam Trung Bộ từ Gia Lai (Bình Định cũ), Đắk Lắk (Phú Yên cũ) đến Khánh Hòa vang khắp cõi mạng, làm tắc nghẽn các đường dây nóng.

tuoitre.vn

 

[qddt]

Rất tiếc, "xả lũ kỷ lục" này nó giống như cái chậu đầy thì nước nó tràn ra ấy cụ. Chả liên quan gì đến dội ào cả.

Chắc cụ ấy chỉ dẩu mỏ chửi thủy điện thôi chứ ko biết nhìn bản đồ bao giờ. Thủy điện SBH hồ bé nhưng đập lại rất to. Vì sao người ta lại làm thế, vì SBH là điểm cuối của nhánh phụ lưu phía bắc sông Ba. Cái nhánh phụ lưu này có lưu vực cực lớn, lớn gấp 4-5 lần lưu vực sông Hương của Huế, cho dễ tưởng tượng. Vì lưu vực quá lớn, nên nếu xảy ra trường hợp mưa lớn trên toàn lưu vực như vừa rồi, thì lượng nước đổ về tđ SBH là cực lớn, đấy là lý do người ta mới phải xây đập to thế và có năng lực xả được khủng khiếp như vậy (nhưng cũng chỉ bằng lượng nước vào hồ).

Đọc cũng đếch đọc, ko thèm tìm hiểu cái thủy điện nó hoạt động thế nào, bản đồ cũng ko thèm nhìn, chi chửi là giỏi.

 

[Kimquy]

Một bài viết rất hay. Dễ hiểu.

Nguyễn Hoàng Ngân

BÀI TOÁN NƯỚC VÀO HỒ BẰNG NƯỚC RA HỒ Lập luận này có đúng không: Nước vào hồ thủy điện bao nhiêu thì họ xả ra bằng đúng bấy nhiêu. Do vậy, dù có thủy điện hay không có thủy điện thì lưu lượng lũ...

www.facebook.com

BÀI TOÁN NƯỚC VÀO HỒ BẰNG NƯỚC RA HỒ
Lập luận này có đúng không: Nước vào hồ thủy điện bao nhiêu thì họ xả ra bằng đúng bấy nhiêu. Do vậy, dù có thủy điện hay không có thủy điện thì lưu lượng lũ chảy về hạ lưu là như nhau. Dẫn tới kết luận: thủy điện chỉ làm giảm lũ chứ không làm tăng lũ. ???
Chúng ta cùng nhau giải bài toán này.
Để tính toán chính xác thì phải dùng đạo hàm, tích phân, vi phân cùng các mô hình tính toán trên máy tính.
Ở đây, tôi đưa về bài toán lớp 5 cho dễ hiểu, nó không định lượng chính xác kết quả, nhưng nó định tính cho ta thấy nguy hiểm nằm ở đâu.
Tôi lấy bản đồ hồ thủy điện Thác Bà để minh họa. Lưu ý rằng tôi chọn hồ to để dễ làm rõ ý, chứ không phải thủy điện Thác Bà thiết kế hay vận hành sai nghen. Nó được thiết kế và vận hành rất chuẩn để giảm lũ hạ du.
Các thông số giả định mà tôi đưa ra không phải là thông số thực của thủy điện Thác Bà. Tôi chỉ mượn cái hình hồ thủy điện để làm mẫu cho bài toán.
Các bạn xem hình: Phần tô đỏ là vị trí đập thủy điện xả nước. Các mũi tên màu tím là các sông suối đổ vào lòng hồ.
- Chiều dài của hồ là 50km. Giả định có 5 suối chảy vào hồ với khoảng cách từ suối đến vị trí đập thủy điện lần lượt là 10km, 20km, 30km, 40km, 50 km
- Giả định cả lưu vực hồ xuất hiện mưa lớn 100mm/h kéo dài 5 giờ liên tục, làm cho lưu lượng mỗi suối tăng thêm 300 m3/s
- Giả định vận tốc nước chảy gần bằng vận tốc xe đạp, là 10 km/h.
1. XÉT KHI KHÔNG CÓ ĐẬP
- Trước mưa lớn, lưu lượng tại vị trí đập là Q
- Sau 1h, nước mưa tăng thêm từ suối cách 10km về tới nơi, lưu lượng qua vị trí đập là Q+300 (m3/s)
- Sau 2h, nước mưa tăng thêm từ suối cách 10km và 20km về tới nơi, lưu lượng qua vị trí đập là Q+600 (m3/s)
- Sau 3h, nước mưa tăng thêm từ suối cách 10km, 20km, 30km về tới nơi, lưu lượng qua vị trí đập là Q+900 (m3/s)
- Sau 4h, nước mưa tăng thêm từ suối cách 10km, 20km, 30km, 40km về tới nơi, lưu lượng qua vị trí đập là Q+1200 (m3/s)
- Sau 5h, nước mưa tăng thêm từ suối cách 10km, 20km, 30km, 40km, 50km về tới nơi, lưu lượng qua vị trí đập là Q+1500 (m3/s)
Do vậy, nước sau vị trí dự định làm đập nó tăng lưu lượng một cách từ từ kéo dài trong 5 giờ.
2. XÉT KHI CÓ ĐẬP THỦY ĐIỆN
Ngay giờ đầu tiên, lưu lượng nước vào hồ tăng thêm 1.500m3/s và buộc phải xả ra ngay với lưu lượng Q+1.500 m3/s
Thấy rõ ràng chưa, đùng một phát lưu lượng xả tăng thêm 1500m3/s nó khác xa với nhích dần từ 300m3/s lên 1.500 m3/s trong 5h.
Ngoài ra, khi tích nước lên cao rồi xả thì nước có vận tốc ban đầu rất lớn, làm cho dòng chảy mạnh thêm.
Nước dâng lên từ từ trong 5h thì đủ thời gian dọn đồ bỏ nhảy. Nước lên ngay trong giờ đầu thì không kịp bỏ chạy.
Trong ví dụ này, nếu mưa chỉ kéo dài 3h thì lưu lượng không thể lên mức Q+1500m3/s khi không có đập, vì nước từ suối cách 40km, 50km chưa về tới nơi thì trời đã tạnh.
Nếu mưa kéo dài trên 5h, chẳng hạn mưa 10h liên tục thì quang cảnh ngập lũ hạ du với mực nước gần như nhau khi có đập và không có đập. Mực nước như nhau, đều ngập tới mái nhưng khác nhau ở chỗ một cảnh trên mái có người (không chạy kịp) và một cảnh trên mái không có người (đã chạy thoát lên chỗ cao).
3. NÂNG CẤP BÀI TOÁN LÊN CHUỖI HỒ BẬC THANG TRÊN CÙNG DÒNG SÔNG
Qua bài toán ở trên, ta thấy nếu trên cùng dòng sông có nhiều thủy điện nối tiếp nhau, mực nước đều nằm ở mực nước dâng bình thường (MNDBT), khi có mưa diện rộng thì cùng xả Q vào hồ = Q ra hồ thì hạ lưu nước lũ tăng nhanh hơn khi không có đập.
4. ĐIỀU CHỈNH GIẢM XẢ ĐỘT NGỘT BẰNG QUY TRÌNH VẬN HÀNH
Các thủy điện lớn ở miền Bắc được thiết kế và vận hành rất chuẩn để mục tiêu hàng đầu là giảm lũ cho Thủ đô.
Năm 1971 lũ lụt kinh hoàng ở miền Bắc, trận lũ với tần suất 250 năm mới có 1 lần làm vỡ đê sông Hồng, người chết la liệt. Lãnh đạo Liên Xô lập tức qua thị sát và vô cùng đau xót, quyết định giúp VN trị thủy con sông Đà để vĩnh viễn không bao giờ Hà Nội bị đau thương như vậy.
Các chuyên gia LX đã mất 6 năm để khảo sát địa chất, nghiên cứu địa hình để đưa ra phương án làm thủy điện. Mục tiêu chính của thiết kế là cắt lũ cho Hà Nội, sau đó mới là phát điện. Bởi vậy, từ khi có thủy điện Hòa Bình thì Hà Nội không còn vỡ đê sông Hồng.
Khi có mưa lớn, cho dù mực nước hồ ở MNDBT thì vẫn có thể đưa lên mực nước dâng thiết kế mà hồ vẫn đảm bảo an toàn gần như tuyệt đối. Điều đó giúp phân phối lượng xả tăng dần dần dù mưa lớn đột ngột.
Thiết kế chuẩn mực và quy trình vận hành nghiêm ngặt. Anh nào sơ sẩy gây nguy hiểm cho Thủ đô là các cụ bóp mũi liền

Những năm sau này, nhiều thủy điện nhỏ phát triển rầm rộ ở miền Trung, trong thiết kế chỉ chú trọng tích nước phát điện, không thiết kế thêm dung tích chứa nước cắt lũ, là hiểm họa.
Trên dòng sông Ba và các hợp lưu của nó có 12 thủy điện:
(1) Hồ Sông Ba Hạ
(2) Hồ Sông Hinh
(3) Hồ Krông H’Năng:
(4) Hồ Ayun Hạ:
(5) Hồ An Khê:
(6) Hồ Ka Nak
(7) Hồ Ia M’lá:
(

Hồ ĐăkSrông
(9) Hồ ĐăkSrông 2
(10) Hồ ĐăkSrông 2A:
(11) Hồ ĐăkSrông 3A
(12) Hồ ĐăkSrông 3B:
Hồ Sông Ba Hạ ở bậc thang cuối cùng, chỉ cách biển khoảng 40km, từ sau đập 5km trở đi là nhiều khu dân cư đông đúc trải dài tới biển.
Loại đập là đập đất.
Mực nước cao nhất trước lũ 103m
Mực nước thấp nhất trước lũ 102m
Mực nước dâng bình thường 105m
Mực nước chết 101m
Dung tích hữu ích từ mực nước chết đến mực nước dâng bình thường là 166 triệu m3.
Dung tích từ mực nước thấp nhất trước lũ (102m) đến MNDBT (105m) khoảng 130 triệu m3.
Với lưu lượng nước về hồ ngày 19/11 là 16.000 m3/s thì:
+ Sau 2 giờ tổng nước về hồ là
16.000 m3/s x 3600 s/h x 2h = 115 triệu m3
+ Sau 3 giờ tổng nước về hồ là
16.000 m3/s x 3600 s/h x 3h = 173 triệu m3
Tính toán ở trên cho thấy rằng nếu để mực nước ở mức thấp nhất trước lũ thì chỉ sau 2 giờ thì hồ đầy, buộc vào bao nhiêu xả ra bấy nhiêu. Thậm chí, để hồ ở mực nước chết thì hồ cũng đầy sau 3 giờ và xả với lưu lượng bằng nước vào hồ.
Do vậy, cần xem xét lại toàn bộ quy trình vận hành liên hồ, quy trình dự báo thủy văn, công khai mực nước hồ và lượng xả theo từng giờ lên website như cách Đà Nẵng làm.
Không thể cho rằng khi có hay không có thủy điện thì mức lũ cũng như nhau, để rồi không chỉnh sửa quy trình cho tốt lên.
Phải thay đổi quy trình theo hướng thủy điện tham gia cắt lũ cho hạ du nhiều hơn nữa.

Tác hại của thuỷ điện thì quốc tế đều công nhận, chỉ có VN là ko. Có 1 thuật ngữ mà các cụ trong ngành thuỷ lợi đều biết (nhưng ko nói ra) là hệ số runoff của các bề mặt. Cái này các cụ có thể google thêm nhưng e chỉ lưu ý là hệ số runoff của mặt hồ là = 1 (tức là nước mưa xuống thượng lưu 1 giọt thì hạ lưu cũng ngay lập tức nhận đc 1 giọt), trong khi nếu ko làm hồ chứa thì với bề mặt là thảm thực vật hoặc rừng thì hệ số runoff chỉ là 0.1 - tức là 90% nước mưa sẽ được giữ lại (cho đến khi bão hoà). Ngoài ra hồ chứa thuỷ điện còn làm cho nền đất khu vực xung quanh bão hoà nước từ trước khi có mưa nên cũng làm giảm khả năng hấp thụ nước của nền đất.

 

[phuongldotf]

Chắc cụ ấy chỉ dẩu mỏ chửi thủy điện thôi chứ ko biết nhìn bản đồ bao giờ. Thủy điện SBH hồ bé nhưng đập lại rất to. Vì sao người ta lại làm thế, vì SBH là điểm cuối của nhánh phụ lưu phía bắc sông Ba. Cái nhánh phụ lưu này có lưu vực cực lớn, lớn gấp 4-5 lần lưu vực sông Hương của Huế, cho dễ tưởng tượng. Vì lưu vực quá lớn, nên nếu xảy ra trường hợp mưa lớn trên toàn lưu vực như vừa rồi, thì lượng nước đổ về tđ SBH là cực lớn, đấy là lý do người ta mới phải xây đập to thế và có năng lực xả được khủng khiếp như vậy (nhưng cũng chỉ bằng lượng nước vào hồ).

Đọc cũng đếch đọc, ko thèm tìm hiểu cái thủy điện nó hoạt động thế nào, bản đồ cũng ko thèm nhìn, chi chửi là giỏi.

View attachment 9398562

Xem hình này của bác thì thấy là thủy điện đã làm hết những gì nó có thể làm để điều tiết lũ rồi, 14-16/11 xả đón lũ, 18-19/11 trì hoãn lũ để hạ du chạy, 19-20/11 giảm xả để nước ở hạ du rút nhanh.

 

[coolpix8700]

Mùa mưa mới tích chứ mùa khô nước đâu mà tích cụ ! Mùa khô vẫn phát điện => vẫn xả nước xuống đều nhờ nó mà dưới xuôi bớt hạn . Mùa lũ đến thì tích nước câu giờ cho phía dưới , hết tích nổi thì xả . Ngoài ra nó còn làm chậm dòng chảy nếu không bên dưới tai hại hơn nhiều y như lũ quét

Chắc bác chưa nhìn thấy những dòng sông trơ đáy do những trạm thủy điện phía trên bao giờ?
Khi làm DA, họ thường viết rất hay về công dụng điều tiết nước mùa cạn, mùa lũ, nhưng xây xong thì mùa ít mưa tích nước, mùa lũ thì "để bảo vệ công trình" xả cùng lũ!
Chỉ những công trình do Nhà nước trực tiếp quản lý mới điều hành để hạn chế hạn hán (các đợt xả để vùng dưới hạ lưu có đủ lượng nước bơm nước lên ruộng) và hạn chế lũ khi lũ về cao và cao trình nước trong hồ chứa vẫn đủ an toàn. Toàn bộ quá trình điều tiết này do cơ quan Nhà nước trực tiếp điều hành!

 

[hd-vt]

Nhà em nước đã rút , điện thì vẫn chưa có khả năng còn lâu lắm mới có điện . Cu em làm điện lực về nhà được chốc lát lại lên đường

Dự báo đầu năm là năm nay mưa bão khó lường, vậy là còn hơn dự báo hiccc. Ngập lụt có ảnh hưởng đến lưu thông đường bộ BN không ạ cụ.

 

[Cụ Kéo]

Chắc bác chưa nhìn thấy những dòng sông trơ đáy do những trạm thủy điện phía trên bao giờ?

Mùa hạn sông trơ đáy em thấy nhiều rồi , em ra sông đá banh suốt . À thời em ra sông đá banh từ 8x nên không rõ đã có thuỷ điện chưa nữa

 

[coolpix8700]

Mùa hạn sông trơ đáy em thấy nhiều rồi , em ra sông đá banh suốt . À thời em ra sông đá banh từ 8x nên không rõ đã có thuỷ điện chưa nữa

Chắc bác cũng ít xem thời sự về sông Mê Kông?
Rộ nhất là lúc Lào định làm thủy điện, rồi đến mùa lũ của con sông này (thủy điện từ thượng nguồn nên VN không thể can thiệp, nhưng cũng có lên tiếng)!

 

[XSim]

Tác hại của thuỷ điện thì quốc tế đều công nhận, chỉ có VN là ko. Có 1 thuật ngữ mà các cụ trong ngành thuỷ lợi đều biết (nhưng ko nói ra) là hệ số runoff của các bề mặt. Cái này các cụ có thể google thêm nhưng e chỉ lưu ý là hệ số runoff của mặt hồ là = 1 (tức là nước mưa xuống thượng lưu 1 giọt thì hạ lưu cũng ngay lập tức nhận đc 1 giọt), trong khi nếu ko làm hồ chứa thì với bề mặt là thảm thực vật hoặc rừng thì hệ số runoff chỉ là 0.1 - tức là 90% nước mưa sẽ được giữ lại (cho đến khi bão hoà). Ngoài ra hồ chứa thuỷ điện còn làm cho nền đất khu vực xung quanh bão hoà nước từ trước khi có mưa nên cũng làm giảm khả năng hấp thụ nước của nền đất.

Này là học chưa kỹ rồi.

Hệ số này áp dụng cho toàn lưu vực, diện tích mặt hồ chỉ là một phần rất nhỏ của lưu vực. Hồ thủy điện chỉ ảnh hưởng trong phạm vi hồ nước thôi, phần lưu vực ngoài hồ nước thì không bị tác động, dĩ nhiên runoff vẫn thế.

Đợt lũ này là phần tiếp theo của đợt bão lũ hơn 1 tuần trước, tức là đất rừng đã trải qua lượng mưa lớn từ trước rồi, đã trữ đầy nước rồi và không còn khả năng trữ thêm nữa cho đợt mưa sau. Như thế thì runoff của rừng vẫn là gần 1 thôi.

Nói đi cũng phải nói lại, vì có hệ số đó nên hồ thủy điện sẽ giúp nước sẽ được giữ lại tốt hơn vào mùa khô. Không có hồ thì nước suối chảy trên núi xuống sẽ ngấm phần lớn xuống đất khô hạn và chỉ 10% về hạ lưu như cụ nói thôi.

 

[taplaioto]

Những đợt thiên tai như thế này sẽ làm lộ yếu điểm của các quy hoạch đã làm.
Khắc phục đc ko phải 1 sớm 1 chiều và cần rất nhiều nguồn lực.
Trong khi phải "sống chung" thì cần "nghe ngóng hóng hớt diễn biến" để lo an toàn cho gia đình, cộng đồng.
Các cụ có "cãi nhau" bằng chán thì lại mâu thuẫn rồi bị treo bằng thôi.

 

[PHUONG.]

Tác hại của thuỷ điện thì quốc tế đều công nhận, chỉ có VN là ko. Có 1 thuật ngữ mà các cụ trong ngành thuỷ lợi đều biết (nhưng ko nói ra) là hệ số runoff của các bề mặt. Cái này các cụ có thể google thêm nhưng e chỉ lưu ý là hệ số runoff của mặt hồ là = 1 (tức là nước mưa xuống thượng lưu 1 giọt thì hạ lưu cũng ngay lập tức nhận đc 1 giọt), trong khi nếu ko làm hồ chứa thì với bề mặt là thảm thực vật hoặc rừng thì hệ số runoff chỉ là 0.1 - tức là 90% nước mưa sẽ được giữ lại (cho đến khi bão hoà). Ngoài ra hồ chứa thuỷ điện còn làm cho nền đất khu vực xung quanh bão hoà nước từ trước khi có mưa nên cũng làm giảm khả năng hấp thụ nước của nền đất.

Em cũng nghe 1 cụ thủy lợi giải thích vậy. Cụ ấy nói thậm chí TĐ xây lên có lợi cho pt CN và dân sinh nhưng nó cũng đe dọa giảm thuỷ sản, tuyệt chủng 1 số loài thủy sinh . Và bạc màu 1 số đồng bằng hạ du.
Không nói TĐ. Nhiều nc còn đánh thuế vào diện tích lát sân vườn nếu bê tông hóa khiến nc mưa không hấp thụ đc vào đất , đe dọa môi trường sống của những côn trùng sống trong đất.
Em nghe 1 hồi mới ngộ ra. TĐ không hề ít tác động xấu lên MT như mình nghĩ.

 

[taplaioto]

Mưa đã ngớt hơn !
<iframe src="https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https://www.facebook.com/fanpagethoitietvietnam/posts/pfbid02CRotrCaV6JrGiYDvCiTHQVbFfQkjkG3yGJNc3ziMVpsBbJSEBBPwX3hrLKkoZBw7l&show_text=true&width=500" width="500" height="731" style="border:none;overflow:hidden" scrolling="no" frameborder="0" allowfullscreen="true" allow="autoplay; clipboard-write; encrypted-media; picture-in-picture; web-share"></iframe>

 

[thichlexus]

Như Nha Trang thành phố sát ven biển, đi dọc Trần Phú thấy bãi biển thấp hơn hẳn mặt đường mà sao nước không thoát ra biển được các cụ nhỉ

 

[Kimquy]

Này là học chưa kỹ rồi.

Hệ số này áp dụng cho toàn lưu vực, diện tích mặt hồ chỉ là một phần rất nhỏ của lưu vực. Hồ thủy điện chỉ ảnh hưởng trong phạm vi hồ nước thôi, phần lưu vực ngoài hồ nước thì không bị tác động, dĩ nhiên runoff vẫn thế.

Diện tích mặt hồ thủy điện mà cụ bảo là nhỏ??? Kể cả mấy cái thuỷ điện nhỏ thì diện tích mặt hồ nó cũng hàng chục km2 rồi.
Cụ học nhiều cũng có ích gì đâu!