[Funland] Những ngôi đền cổ xưa tích cũ theo dặm dài Tổ quốc

[comiki]

Chữ này Tết lên Văn Miếu ngồi một gian cũng đủ tiền đi xuyên Việt.
Còn bàn về sắc không thì tiếng Nho quá hàm súc mà tiếng ta lại chất phác thành thử dịch ra tiếng ta nó cứ như thể uống bia mà say như uống nước vối vậy.

Chắc chưa đủ xiền

 

[XPQ]

Chắc chưa đủ xiền

Cao lâu thường ăn chịu
Thổ sản vẫn chơi lường
Thiếu xiền không phải ngại
Cứ bia là bia thôi

 

[Gừng83]

Khổng tử- Nho giáo, Lão tử- Lão giáo (Đạo giáo) cụ ạ. Nho giáo là nhập thế, xử thế, tềgia trị quốc, Lão giáo là xuất thế kiểu tu tiên.

Vâng, em nhầm ạ. Rõ là Khổng Tử sáng lập ra Nho giáo, có thời từng bị lên án vì tư tưởng trọng nam khinh nữ, đề cao nam quyền, VN mình tiếp thu cũng bị ảnh hưởng mà kia em gõ nhầm ra Lão Tử. Để lát em sửa lại.
Tks Cụ nhiều ạ!

 

[Đêm HG]

Đi dọc đê sông Đáy từ Quốc Oai xuôi theo dòng, sẽ qua 1 chuỗi di tích, từ chùa Thày, động Hoàng Xá, đình So, chùa Trăm gian và cụm chùa Trầm chùa Vô Vi sát nhau.
Núi Trạo là núi đá khá nhỏ, chùa Vô Vi trên đỉnh cũng nhỏ, cỡ 20m2. Mấy năm trước em chui tít vào khu dưới bệ tượng, còn mấy chân cột nhỏ có hoạ tiết đao lửa thời hậu Lê. Cạnh chùa có Nghênh lương đình cỡ hơn chục m2, đỉnh có hoạ tiết bát quái, có 1 phiến đá đẽo gọt phẳng như sập, trưa hè ngủ đây mát lẹm, có căn còn mơ gặp tiên!
Chỗ này em đi lần đầu khoảng 1993, sau xem “Đêm hội Long Trì” có 1 bối cảnh lúc loạn kiêu binh, e nhận ra là đóng ở đây.
Em đọc đâu đó lâu ko nhớ rõ, đại khái đây là nơi qui ẩn của 1 vị trong 12 sứ quân, sau khi vua Đinh lên ngôi; cũng là nơi mà thấy dấu vết của tam giáo đồng nguyên, ngoài chùa, đình với hoạ tiết bát quái thì vách động có thơ chữ Nôm của cụ Trần Văn Tăng người làng Từ Ôi, huyện Thanh Miện xưa.

Vắt vẻo sườn non Trạo
Lơ thơ mấy ngọn chùa
Hỏi ai là chủ đó?
Nào bán tớ xin mua.
(Từ Ôi - Trần Văn Tăng đề)

Cụ bà trông coi chùa đang thỉnh chuông, chụp từ đình lên:

Bát quái mái đình:

Cạnh chỗ treo chuông có 1 lỗ nhỏ, người dưới 80kg là chui lọt, dẫn lên đỉnh, view rất đẹp!

Em mê cái mái ngói kia quá cụ ạ.

 

[chuot08]

Tiến sĩ Từ Ô hạnh hữu tu nhi đắc thoát

Từ Ô, not Từ Ôi

Thanks mợ, thế quái nào em lại nhầm. Ôi quá!

Cao lâu thường ăn chịu
Thổ sản vẫn chơi lường
Thiếu xiền không phải ngại
Cứ bia là bia thôi

Lại bia! Hehe!

Em mê cái mái ngói kia quá cụ ạ.

Cổng chùa có mấy chữ “Vô vi tự” đây mợ; nghe nửa như Phật, nửa như Lão, nửa lại như đời! (Mua vé cũng được, ko mua cũng được )

 

[chuot08]

Còn bàn về sắc không thì tiếng Nho quá hàm súc mà tiếng ta lại chất phác thành thử dịch ra tiếng ta nó cứ như thể uống bia mà say như uống nước vối vậy.

Đúng vậy! Bàn về những cái hàm súc chả khác gì 1 đám ngồi suông mồm mà tả vị bia, chi bằng gọi dăm ca ra uống mà tự cảm nhận!
Sắc không là tư tưởng lớn của đạo Phật. Cùng thời Ỷ Lan có cụ Từ Đạo Hạnh, người rất nổi tiếng về dòng phái Mật Tông mà còn có bài kệ “Hữu không”, em copi:

Hữu không:
Tác hữu trần sa hữu
Vi không nhất thiết không
Hữu, không như thuỷ nguyệt
Vật trước hữu không không.

Dịch nghĩa:
Bảo là “có”, thì nhỏ nhoi như hạt bụi cũng có
Bảo là “không”, thì tất cả (thế gian) đều không
“Có” và “không” như ánh trăng dưới nước
Đừng có bám hẳn vào cái “có” cũng đừng cho cái “không” là không.

“Có, thì cát bụi cũng là
Không, thì hết thảy ta bà hoá không.
Kìa như đáy nước trăng lồng
Thôi đừng bám mãi có không hỡi người!”

Cụ Từ tu chính ở chùa Thày, là ông tổ nghề rối nước và cuộc sống đầy màu giai thoại. Cụ nào rảnh có thể đọc tiểu thuyết “Giàn thiêu” của Võ thị Hảo về cụ Từ, Ỷ Lan, Tế Điên... khá hay; pdf có trên mạng.
Nói về Tứ bất tử, thì cụ Từ xuất hiện trước mẫu Liễu Hạnh; vì lý do nào đó mà sau này thay đổi.
Thường nhiều người biết chùa Thày, chùa Láng, chùa Nền gắn với cụ Từ, mà ít biết là cụ sinh ra và lớn lên ở quê mẹ là Đồng Bụt, cách chùa Thày khoảng 5km, nơi đây cũng có chùa Đồng Bụt phối thờ, và địa danh Vườn Nở là nơi mẹ cụ trở dạ sinh ra cụ. Đồng Bụt hay còn gọi là Đồng Phật (cánh đồng nơi sinh ra bậc phật thánh) cũng mang ý này.
Chùa đồng Bụt có tượng hoạ tiết rất đẹp, tiếc là lâu em mất hết ảnh.
Mời các cụ thăm chùa Thày, hội 7/3 âm nào cũng múa rối nước ở thuỷ đình.
“ Bao giờ trở lại đồng Bương Cấn
Về núi Sài Sơn ngó lúa vàng
Sông Đáy chậm nguồn qua Phủ Quốc
Sáo diều khuya khoắt thổi đêm trăng”

Lan nhà e nở trắng đỉnh núi

 

[comiki]

Đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam (nay là xã Trần Thương, Ninh Bình), là một ngôi đền lớn, thờ Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn cùng các tướng có công trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ hai vào thế kỷ XIII.

Trần Thương - 陳 倉, tức kho lương của nhà Trần, tương truyền nơi đây 6 dòng sông nhỏ chụm đầu gọi là “lục đầu khê”, do đó, Trần Hưng Đạo chọn khu vực này là một trong 6 địa điểm cất giữ kho lương vào năm 1285.

Đền được khởi dựng vào niên hiệu Vĩnh Hựu (1735-1740) đời Lê Ý Tông. Ngôi đền hiện nay được xây dựng lại vào đầu thế kỷ 20, tọa lạc trên một gò cao, theo thế “hình nhân bái tướng”, tức thế đất của một người con gái đang lễ lạy. Đền gồm nghi môn ngoại, nghi môn nội, năm tòa, 15 gian, chia thành ba cung: Đệ nhất, Đệ nhị, Đệ tam và hai giải vũ, năm giếng,… tạo nên những nét độc đáo ít nơi nào giống được.

Nghi môn chính của đền, bên trên ghi "Trần đại linh từ" (Đền thiêng triều Trần), đôi câu đối: "Thiên địa cao thâm, Trần triều thần công thiên niên tại - Sơn hà quảng đại, Nam Việt thánh đức vạn cổ truyền".

Từ bên trong nhìn ra

Phương đình với hoành phi Phong vân trường hộ - Gió mây che chở mãi

Gian tiền tế, đại tự Hệ xuất thần minh

Dưới cửa võng là đại tự Đông A lệnh trụ

Giếng khẩu giữa nhà tiền đường và cung đệ nhị, là trung tâm của đền, nước ở đây luôn giữ ở chừng mực, không đầy hơn cũng không cạn đi.

Các bức đại tự tôn xưng Thượng phụ Quốc công, cầu mong "thực túc binh cường", "quốc thái dân an".

Voi đá

Phần chuôi vồ

Phần hậu điện và cung thờ Phật hoàng Trần Nhân Tông

Hào nước bao quanh đền

Quảng trường và hồ nước phía trước đền

Cùng với giá trị lịch sử, đền Trần Thương còn mang giá trị văn hoá thông qua lễ hội. Đền hàng năm mở 2 lễ hội lớn: lễ phát lương Đức Thánh Trần tổ chức vào đêm 14 rạng sáng ngày 15 tháng Giêng hàng năm; lễ giỗ từ 18 đến 20 tháng 8 âm lịch thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương.

 

[comiki]

Cao lâu thường ăn chịu
Thổ sản vẫn chơi lường
Thiếu xiền không phải ngại
Cứ bia là bia thôi

Cứ "thiên bôi thiểu" thì các thầy lại đi uống mất ô thôi.

 

[chuot08]

Mỗi khi sắp xếp được thời gian em cũng hay ghé Đình Chèm để lễ và vãn cảnh. Sau lễ trong Đình em thường đứng ngắm thuyền xà lan khai thác cát chạy trên sông. Bãi lau trắng xóa xa xa...

Ngồi uống chén trà với các cụ già tại Đình, được nghe kể về bà Bạch Tĩnh Cung Công chúa, lý giải vì sao đây là ngôi Đình duy nhất hướng về phía Bắc. Em ko giỏi viết nên em dẫn link dưới cho cả nhà tìm hiểu thêm.

Cổng thông tin điện tử Quận Bắc Từ Liêm

bactuliem.hanoi.gov.vn

Đình Chèm vị trí khá đặc biệt, sát bờ sông và là mũi nhọn nhất về phía bắc của vùng đất học linh kiệt Kẻ Vẽ; nếu ko có gì thì ngàn năm dòng chảy xói vào thì cũng lở cả rồi. Nên xét về địa chất thì cũng là đất tốt, huyền học thì bảo có linh. Vị trí đình ở V đỏ:

Ảnh em chụp khoảng chục năm trước. Chỗ này chiều mùa hè có dãy hàng quán bán nước mía, ko nằm võng vườn tre thì ngồi ghế nhựa, ngắm hoàng hôn sông Hồng càng thấy đỏ nặng phù sa.

Trụ biểu tam quan, chim lại cứ đòi hoá rồng

Sân vườn phía trong nhiều cây và khá u tĩnh, cũng phần do e vào lúc chiều muộn.

Máng xối lý ngư

Khu đĩ (nhồn nghèo)

 

[chuot08]

Đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam (nay là xã Trần Thương, Ninh Bình), là một ngôi đền lớn, thờ Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn cùng các tướng có công trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ hai vào thế kỷ XIII.

View attachment 9259497

Trần Thương - 陳 倉, tức kho lương của nhà Trần, tương truyền nơi đây 6 dòng sông nhỏ chụm đầu gọi là “lục đầu khê”, do đó, Trần Hưng Đạo chọn khu vực này là một trong 6 địa điểm cất giữ kho lương vào năm 1285.

Đền được khởi dựng vào niên hiệu Vĩnh Hựu (1735-1740) đời Lê Ý Tông. Ngôi đền hiện nay được xây dựng lại vào đầu thế kỷ 20, tọa lạc trên một gò cao, theo thế “hình nhân bái tướng”, tức thế đất của một người con gái đang lễ lạy. Đền gồm nghi môn ngoại, nghi môn nội, năm tòa, 15 gian, chia thành ba cung: Đệ nhất, Đệ nhị, Đệ tam và hai giải vũ, năm giếng,… tạo nên những nét độc đáo ít nơi nào giống được.

Nghi môn chính của đền, bên trên ghi "Trần đại linh từ" (Đền thiêng triều Trần), đôi câu đối: "Thiên địa cao thâm, Trần triều thần công thiên niên tại - Sơn hà quảng đại, Nam Việt thánh đức vạn cổ truyền".

View attachment 9259442
View attachment 9259437
View attachment 9259438

Từ bên trong nhìn ra
View attachment 9259452

Phương đình với hoành phi Phong vân trường hộ - Gió mây che chở mãi
View attachment 9259454

Gian tiền tế, đại tự Hệ xuất thần minh
View attachment 9259460

Dưới cửa võng là đại tự Đông A lệnh trụ
View attachment 9259459

Giếng khẩu giữa nhà tiền đường và cung đệ nhị, là trung tâm của đền, nước ở đây luôn giữ ở chừng mực, không đầy hơn cũng không cạn đi.
View attachment 9259482
View attachment 9259483
View attachment 9259484
View attachment 9259485

Các bức đại tự tôn xưng Thượng phụ Quốc công, cầu mong "thực túc binh cường", "quốc thái dân an".
View attachment 9259487
View attachment 9259488

Voi đá
View attachment 9259493

Phần chuôi vồ
View attachment 9259494
View attachment 9259495

Phần hậu điện và cung thờ Phật hoàng Trần Nhân Tông

View attachment 9259500

View attachment 9259502

View attachment 9259503

Hào nước bao quanh đền
View attachment 9259504

Quảng trường và hồ nước phía trước đền
View attachment 9259505

Cùng với giá trị lịch sử, đền Trần Thương còn mang giá trị văn hoá thông qua lễ hội. Đền hàng năm mở 2 lễ hội lớn: lễ phát lương Đức Thánh Trần tổ chức vào đêm 14 rạng sáng ngày 15 tháng Giêng hàng năm; lễ giỗ từ 18 đến 20 tháng 8 âm lịch thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương.

Đền Trần Thương chính là nơi tích lương thảo, hậu cần cho cuộc chiến chống Nguyên Mông. Đền này có lối bố trí rất hay và đặc biệt, nhất là cái giếng ở giữa. Nghe đồn có thể là nơi an táng Cụ, có câu “sinh Kiếp Bạc, thác Trần Thương, quê hương Bảo Lộc”.

 

[chuot08]

Cứ "thiên bôi thiểu" thì các thầy lại đi uống mất ô thôi.

Mợ đoán như thần!

 

[Đêm HG]

Đình Chèm vị trí khá đặc biệt, sát bờ sông và là mũi nhọn nhất về phía bắc của vùng đất học linh kiệt Kẻ Vẽ; nếu ko có gì thì ngàn năm dòng chảy xói vào thì cũng lở cả rồi. Nên xét về địa chất thì cũng là đất tốt, huyền học thì bảo có linh. Vị trí đình ở V đỏ:

Ảnh em chụp khoảng chục năm trước. Chỗ này chiều mùa hè có dãy hàng quán bán nước mía, ko nằm võng vườn tre thì ngồi ghế nhựa, ngắm hoàng hôn sông Hồng càng thấy đỏ nặng phù sa.

Trụ biểu tam quan, chim lại cứ đòi hoá rồng

Sân vườn phía trong nhiều cây và khá u tĩnh, cũng phần do e vào lúc chiều muộn.

Máng xối lý ngư

Khu đĩ (nhồn nghèo)

Cụ lý giải thêm về "Khu đĩ ( nhồn nghèo) cho em mở mang với ạ.

 

[chuot08]

Cụ lý giải thêm về "Khu đĩ ( nhồn nghèo) cho em mở mang với ạ.

Kính thưa mợ, kính thưa các vị bô lão, câu này em ko giải thích được ạ!

 

[Đêm HG]

Kính thưa mợ, kính thưa các vị bô lão, câu này em ko giải thích được ạ!

Em đọc méo cả miệng, thưa cụ

 

[comiki]

Cụ lý giải thêm về "Khu đĩ ( nhồn nghèo) cho em mở mang với ạ.

Là cái từ chỉ đầu hồi tam giác trên mái đấy mợ.