Hôm nọ nói chuyện tâm linh liên quan đến con sông Tô Lịch, em tìm nhanh mấy cái bản đồ cũ, giờ mới có thời gian ngồi xem kỹ, có cái bản đồ này rất thú vị, vẽ chính xác theo chuẩn phương tây, là bản đồ Hà Nội năm 1873 của Phạm Đình Bách vẽ, và còn nguyên vẹn phần chú giải, dẫn tới ta có thể định vị theo những địa điểm ngày nay.
Nhân tiện các cụ xem thử phong thủy của Hà Nội từ thời đó tới giờ thế nào.
Bản đồ kích thước gốc:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hanoï,_1873._Plan_dessiné_par_Pham-Dinh-Bach.jpg
Chú giải:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hanoï,_1873_-_Plan_dessiné_par_Pham-Dinh-Bach..._-_btv1b531213085_(2_of_2).jpg
Vài điểm em suy ra được ngay:
- Bản đồ này vẽ chờm ra ngoài vành đai 1, nhưng chưa tới vành đai 2 hiện đại
- Sông Tô Lịch thời 1873 chạy theo vành đai 1, đường La Thành, đúng bao quanh thành phố, từ sông Hồng đi vào rồi lại đi ra. Cái nhánh đi theo vành đai 2 hiện tại vẫn có từ thời đó, nhưng chỉ xuất hiện 1 góc tí ở Ngã tư sở, góc dưới bên phải.
- Hà Nội thời đó đúng là toàn ao hô trừ khu hoàng thành và phố cổ/phố cũ, hồ Ba Mẫu, Bảy Mẫu, hồ luyện quân dọc đường Giảng Võ, ao đầm vũng chi chít ở khu Kim Liên, Đống Đa, Thái Hà
- Các đền chùa là còn tồn tại lâu, như đền Linh Lang (Voi Phục), đình Kim Liên, chùa Quán Sứ
- Sông Lừ nối từ hồ Xã Đàn thông hết với các hồ đó và sông Tô Lịch cũ
- Rất nhiều cửa ô có đánh số, nói chung chỗ nào có đánh số, tra chú giải là biết
- Đàn Xã Tắc được đánh dấu đúng ở ô Chợ Dừa, nên việc đào được nó hồi 2006 không phải ngẫu nhiên, mà chờ dịp làm đường để đào lên thôi.