Sự ra đời của Pháo đài Peter and Paul gắn liền với bối cảnh lịch sử đầy biến động của cuộc Đại chiến phương Bắc (1700-1721) giữa Đế quốc Nga và Đế quốc Thụy Điển. Sau khi quân đội Nga dưới sự chỉ huy của Peter Đại đế giành chiến thắng quan trọng, chiếm được pháo đài Nienchanz của Thụy Điển vào ngày 1/5/1703, nhu cầu về một công trình phòng thủ vững chắc để bảo vệ vùng đất châu thổ sông Neva vừa mới giành được trở nên cấp thiết. Pháo đài Nienchanz cũ kỹ và nhỏ bé không còn đủ khả năng đáp ứng yêu cầu chiến lược mới.
Peter Đại đế, với tầm nhìn chiến lược và mong muốn mở rộng ảnh hưởng của Nga ra biển Baltic, đã chọn đảo Enisaari (Đảo Thỏ) làm địa điểm lý tưởng để xây dựng pháo đài mới. Vị trí chiến lược này không chỉ giúp kiểm soát cửa sông Neva mà còn là điểm tựa vững chắc để bảo vệ thành phố mới sẽ được xây dựng sau này. Vào ngày 27/05/1703, viên đá đầu tiên của Pháo đài Peter and Paul được đặt, đánh dấu ngày khai sinh của cả pháo đài và thành phố Saint Petersburg. Chỉ vài ngày sau, ngôi nhà gỗ của Peter Đại đế cũng được hoàn thành, trở thành tư gia đầu tiên trên mảnh đất mới này.
Ban đầu, pháo đài được xây dựng bằng gỗ và đất, nhưng sau đó đã được củng cố và xây lại bằng đá kiên cố hơn dưới sự giám sát của kiến trúc sư Domenico Trezzini. Thiết kế hình ngôi sao sáu cánh độc đáo, được cho là có sự tham gia của kỹ sư người Pháp Zh.G. Lamber, đã tạo nên một công trình phòng thủ tối ưu cho thời bấy giờ, với sáu pháo đài nhỏ được kết nối bằng các bức tường thành kiên cố. Mặc dù được xây dựng với mục đích quân sự, Pháo đài Peter and Paul chưa bao giờ thực sự phải đối mặt với một cuộc tấn công trực diện nào. Thay vào đó, nó nhanh chóng trở thành một nhà tù chính trị khét tiếng vào thế kỷ 18 và 19, giam giữ nhiều nhân vật lịch sử quan trọng của Nga.
đao phủ
ầm quan trọng của Pháo đài Peter and Paul không chỉ nằm ở vai trò quân sự hay nhà tù, mà còn ở việc nó là nơi an nghỉ cuối cùng của các vị Sa hoàng Nga. Nhà thờ Thánh Phêrô và Phaolô, nằm ngay trung tâm pháo đài, trở thành lăng mộ hoàng gia từ Peter I đến Alexander III, ngoại trừ Pyotr II và Ioann VI. Điều này biến pháo đài thành một địa điểm linh thiêng, nơi lưu giữ một phần quan trọng của lịch sử hoàng gia Nga. Ngày nay, pháo đài đã được chuyển đổi thành một bảo tàng lịch sử quốc gia, mở cửa đón hàng triệu du khách mỗi năm, giúp họ khám phá sâu hơn về quá khứ hào hùng và bi tráng của nước Nga.