Em sẽ bàn với cụ từng cái một nhé:
- Về năng lượng tái tạo: như nhiều dánh giá khách quan lâu nay, việc chuyển đổi là đúng nhưng Merkel thúc đẩy tốc độ quá nhanh khiến châu Âu trở tay không kịp khi bị Nga cắt nguồn cung khí đốt. Muốn dùng năng lượng tái tạo cần quá trình phát triển lâu dài bền vững trong đó vài chục năm đầu vẫn phải dựa vào nhiệt điện (khí và than) để đối ứng (lúc gió nhẹ và ban đêm thì điện tái tạo giảm mạnh công suất) cho đến khi giải pháp trữ điện bằng pin quy mô quốc gia trở nên khả thi. Việc bỏ điện hạt nhân ồ ạt là một sai lầm chiến lược. Cho nên, tình trạng giá khí đốt tăng mạnh, thiếu điện trầm trọng sẽ vẫn như hiện nay thôi.
- Merkel duy trì hợp tác với Nga NHƯNG Nga vẫn tìm cách thôn tính Ukraine. Vì sao? Vì như nhiều cụ nói tham vọng của Nga là khó tránh khỏi, Nga có quá nhiều lý do để làm việc này. Lúc đó Merkel sẽ làm gì? Duy trì đường ống Nord stream 2 trực tiếp từ Nga mặc kệ cả châu Âu và Mỹ tẩy chay, cấm vận Nga chăng? Hay lại đành ngậm ngùi cắt ống đẫn tinh à quên khí đốt? Vả lại, kể cả có duy trì đường ống khí đốt với Nga, Nord Stream 1 và 2 sẽ vẫn bị đánh bom thôi, ai đánh chắc các cụ đoán ra.
- Chính trị nên phân biệt hành động và lời nói. Thời đó Putin được đánh giá là nhẫn nhịn, mềm mỏng, lịch sự và có phần lãng tử. Nhưng cũng chính Putin cho sáp nhập Crime dưới thời Merkel mà cả châu Âu nín lặng. Ngay sau đó, Putin âm thầm tài trợ tiền bạc, hậu cần, huấn luyện và vũ khí - cả vũ khí hạng nặng như xe tăng, pháo, hệ thống phòng không... cho lực lượng nổi dậy thân Nga ở Donetsk và Luhansk để chuẩn bị cho những bước tiến tiếp theo. Vũ khí và trang bị được chuyển đến 2 tỉnh trên núp bóng các đoàn xe cứu trợ nhân đạo. Quân lính Nga đội lốt người nổi dậy vào vận hành hệ thống phòng không, và chính hệ thống Buk này bắn nhầm MH17 của Malaysia. Tất cả những việc này diễn ra ngay dưới thời Merkel, khi Merkel đang có uy tín cao nhất, được cả châu Âu tin cậy giao phó vận mệnh. Tuyệt đối không được nhầm sự mềm mỏng lịch sự của chính trị gia là đại diện cho những gì họ làm.
Khi Merkel xuống, tất cả những gì tiếp theo Châu Âu gặp phải đều không có nhiều sự lựa chọn, dù Merkel có hay không ngồi đó. Bà đã đặt nền móng cho tất cả những gì tiếp theo. Bà đã không nhìn ra, hoặc cố tình không muốn nhìn, những toan tính của Putin. Câu chuyện hôm nay là "thành quả" của hàng chục năm nỗ lực không ngừng của Putin mà phần lớn công tác chuẩn bị được thực hiện dưới thời Merkel một cách công khai. Bà Merkel không chỉ lờ đi trước những toan tính và hành động rõ ràng của Putin mà còn gây suy yếu cho EU khiến nó dễ bị tổn thương trước Nga.
Merkel cũng là "thủ phạm" khiến châu Âu tràn ngập dân nhập cư bất hợp pháp, và không loại trừ chủ nghĩa phát xít hoặc chủ nghĩa dân tộc cực đoan sẽ trỗi dậy để giải quyết hậu quả của Merkel.
Nếu cụ nào còn nhớ năm 2018 Trump đã cảnh báo Đức và Nato về việc Đức nói riêng và châu Âu nói chung để cho nguồn năng lượng của họ quá lệ thuộc vào Nga. Nguy cơ mất an ninh năng lượng cực kỳ rõ ràng, và trong buổi họp có vài ông nhếch mép cười thằng hâm bốc phét. Thời điểm này Merkel vẫn còn tại vị.