superman901
Xe buýt
- Biển số
- OF-811039
- Ngày cấp bằng
- 18/4/22
- Số km
- 904
- Động cơ
- 21,712 Mã lực
Ukraine dồn toàn lực cho cuộc chiến tên lửa quyết định
VOV.VN - Ukraine bước vào canh bạc sống còn: từ di sản Liên Xô, sự trợ giúp phương Tây cho đến các dự án nội địa dang dở, tất cả đều dồn vào hy vọng thay đổi cục diện trên chiến trường bằng tên lửa.
Cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đang trở thành một trong những cuộc đối đầu dữ dội nhất thế kỷ XXI, đồng thời cũng là cuộc giao tranh lớn nhất tại châu Âu kể từ sau Thế chiến II. Trong bối cảnh chiến sự toàn diện, cả hai bên đều phải dựa nhiều vào công nghệ tên lửa để tấn công sâu vào hậu phương đối phương, phá vỡ hậu cần và thể hiện sức mạnh.
Hiện tại, kho tên lửa của Ukraine là sự chắp vá giữa những thiết kế trong nước, tàn dư thời Liên Xô và sự hỗ trợ từ phương Tây. Ở tầm chiến thuật, các hệ thống Grad cũ kỹ được bổ sung bằng phiên bản sao chép từ Đông Âu. Nhưng xương sống cho các đòn tấn công tầm xa lại đến từ các hệ thống HIMARS do Mỹ cung cấp cùng biến thể ATACMS, với tầm bắn tối đa khoảng 300 km. Ukraine còn sở hữu một số ít tên lửa hành trình Storm Shadow của châu Âu, song số lượng dường như rất hạn chế. Xa hơn tầm đó, Kiev buộc phải dựa vào các dự án nội địa và phần di sản kỹ thuật còn sót lại từ Liên Xô.
Ukraine phát triển kho vũ khí tên lửa nhằm thay đổi cục diện trên chiến trường. Ảnh: RT
Trong khi Nga sở hữu kho tên lửa đồ sộ và đa dạng được tích lũy qua nhiều thập kỷ, thì câu chuyện của Ukraine lại hoàn toàn khác. Từng là nơi đặt những viện thiết kế tên lửa hàng đầu của Liên Xô, quốc gia này nay phải chật vật để giữ gìn tri thức và cố gắng chế tạo hệ thống mới trong điều kiện khắc nghiệt của chiến tranh. Vậy công nghiệp tên lửa của Ukraine hiện nay đang như thế nào? Liệu Kiev có đủ khả năng sản xuất loại vũ khí có thể cạnh tranh trên chiến trường hiện đại hay không?
Tên lửa Grom-2: Tham vọng còn dang dở
Một trong những dự án tham vọng nhất là tên lửa đạn đạo Grom-2, từng được coi là câu trả lời của Ukraine trước hệ thống Iskander của Nga. Từ đầu những năm 1990, các kỹ sư Ukraine đã có kinh nghiệm trong các phiên bản ban đầu của Iskander. Song, việc phát triển Grom-2 phụ thuộc lớn vào nguồn vốn nước ngoài, đặc biệt là từ Saudi Arabia. Khi đối tác này rút lui, dự án bị đình trệ cho đến năm 2022, khi Kiev bất ngờ khởi động lại trong bối cảnh nổ ra xung đột.
Đến năm 2019, Ukraine đã chế tạo được hai bệ phóng cùng một số quả tên lửa thử nghiệm với tầm bắn dự kiến lên tới 500 km. Trên lý thuyết, hệ thống này có thể so sánh với tên lửa đạn đạo 9M723 thuộc Iskander-M của Nga. Tuy nhiên, năng lực sản xuất và độ tinh vi khó lòng so sánh được với hàng chục năm nghiên cứu của Nga.
Năm 2023, Nga tuyên bố đã đánh chặn một quả Grom-2, cho thấy ít nhất một số nguyên mẫu đã được đem ra thử nghiệm chiến đấu. Nhưng đến giữa năm 2025, cơ sở sản xuất và thử nghiệm Grom-2 đã bị phá hủy bởi đòn tấn công của Nga.
Nếu thành công, Grom-2 có thể trở thành một trong những hệ thống tên lửa hiện đại, thậm chí vượt trội hơn ATACMS của Mỹ và đủ sức thu hút nhà đầu tư vùng Vịnh. Thế nhưng, từ nguyên mẫu đến sản xuất hàng loạt là một khoảng cách mà trong hoàn cảnh hiện nay, Ukraine khó có thể vượt qua.
Tên lửa tầm xa Neptune: Từ di sản Liên Xô đến biểu tượng chính trị
Dự án nổi tiếng nhất của Ukraine là tên lửa tầm xa Neptune, dựa trên tên lửa chống hạm R-360, được chính thức đưa vào biên chế năm 2020. Đây thực chất là phiên bản cải tiến từ mẫu Kh-35 của Nga. Viện thiết kế Luch của Ukraine từng tiếp cận mẫu gốc trong thập niên 1990 và từ đó phát triển nên Neptune.
Với tầm bắn 280 km, hệ thống dẫn đường kết hợp GPS và radar chủ động, Neptune tỏ ra linh hoạt trong chiến đấu. Năm 2022, chính loại tên lửa này được cho là đã đánh chìm tuần dương hạm Moscow – soái hạm của Hạm đội Biển Đen Nga. Những năm tiếp theo, các biến thể của Neptune tiếp tục được sử dụng để tấn công hệ thống S-400 tại Crimea hay tàu chiến Nga ở Biển Đen.
Dù ban đầu được thiết kế để chống hạm nhưng sau đó tên lửa Neptune đã nhanh chóng được cải tiến thành phiên bản tấn công đa nhiệm. Các kỹ sư Ukraine còn thử nghiệm bản nâng cấp với tầm bắn 700 – 1.000 km. Song do hạn chế về năng lực sản xuất nên mỗi tháng chỉ có thể chế tạo được số lượng rất ít và khó tạo ra khác biệt chiến lược.
Về công nghệ, Neptune có thể so sánh với nhiều loại tên lửa hành trình tầm trung hiện nay, thậm chí có tiềm năng xuất khẩu trong tương lai. Tuy nhiên, trong điều kiện chiến tranh, việc sản xuất hàng loạt gần như bất khả thi.
Tên lửa tầm xa Neptune. Ảnh: RTFire Point: Cái tên mới và những giải pháp “thời chiến”
Một nhân tố mới xuất hiện trong ngành công nghiệp tên lửa của Ukraine là công ty Fire Point. Ban đầu công ty này được cho là liên doanh Anh – UAE nhưng thực chất là một dự án của Ukraine, nhằm tập trung phát triển UAV, tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo. Các dự án của Fire Point thu hút sự chú ý, đặc biệt là tên lửa hành trình FP-5 “Flamingo” và UAV cảm tử tầm xa FP-1 hiện đang được lực lượng Ukraine sử dụng rộng rãi trên chiến trường.
Ngày 24/8/2025, cảng Ust-Luga ở vùng Leningrad đã bị UAV cánh cố định FP-1 tập kích. Trước đó, hãng AP công bố hình ảnh dây chuyền tại cơ sở Fire Point ở Ukraine – trong đó ghi lại quá trình lắp ráp UAV này và cả tên lửa hành trình mới FP-5 “Flamingo”.
Flamingo được quảng cáo có tầm bắn tới 3.000 km, tốc độ 900 km/h và mang đầu đạn 1.000 kg. Dù vậy, giới chuyên gia nhận định đây là “phiên bản giá rẻ” dựa trên động cơ cũ, được thiết kế để sản xuất nhanh, sử dụng trong bối cảnh chiến tranh hơn là đạt chuẩn vũ khí tối tân. Fire Point cũng giới thiệu ý tưởng tên lửa đạn đạo FP-7 và FP-9, nhưng hiện vẫn chỉ dừng ở bản vẽ.
Các sản phẩm của Fire Point có điểm yếu là dễ bị phát hiện và chất lượng không đồng đều. Nhưng nếu sản xuất được với số lượng lớn, chúng vẫn có thể gây sức ép lên hệ thống phòng không Nga. Đây là hướng đi mang tính “tận dụng” hơn là bước nhảy vọt về công nghệ.
Ukraine và canh bạc tên lửa
Ukraine kế thừa một phần di sản khổng lồ của ngành công nghiệp tên lửa Liên Xô, với các viện thiết kế, dây chuyền và kỹ sư từng đứng trong hàng ngũ tiên phong của thế giới. Song, tham vọng không đồng nghĩa với năng lực. Kiev có thể chế tạo nguyên mẫu, thậm chí đạt tầm công nghệ khá hiện đại nhưng lại không thể sản xuất hàng loạt. Các cơ sở công nghiệp dễ bị tập kích, chuỗi cung ứng gián đoạn và nguồn vốn nước ngoài thường quyết định sự sống còn của mỗi dự án.
Tên lửa đối với Ukraine không chỉ là vũ khí, mà còn là công cụ chính trị. Chúng chứng minh với công chúng trong nước rằng quốc gia này vẫn có thể chống trả, đồng thời gửi thông điệp đến phương Tây rằng Kiev đang nỗ lực bắt kịp công nghệ Nga.
Tuy nhiên, khả năng thay đổi cục diện trên chiến trường nhờ các dự án này vẫn còn xa vời. Nga sở hữu năng lực công nghiệp vượt trội và hệ thống phòng thủ đa tầng. Ngược lại, Ukraine lại chỉ có thể triển khai từng quả tên lửa đơn lẻ, như những “tuyên ngôn sống còn” hơn là vũ khí quyết định.
