Turbine máy phát Nga sản xuất được mà sao phải mua bằng Euro?
Chẳng có chuyện gì cả. Tuabin máy phát là nằm trong conventional island, không phải nằm trong công nghệ hạt nhân. Tuabin hơi thì đầy nhà cung cấp trên thế giới, có cái gì đâu mà lăn tăn. Vì thế lúc Nga xây ở nhà máy điện hạt nhân ở Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ thì Pháp vẫn cung cấp đầy đủ tuabin hơi Arabelle, chứ không hề rút lại bất chấp vụ Ukraine. Chỉ có Đức bày trò không chịu cấp một số thiết bị truyền tải điện, switchgear cho nhà máy Nga xây ở Thổ, rốt cuộc cũng chỉ để cho Trung Quốc có cơ hội nhảy vào, từ đây mở rộng thêm thị trường ở Thổ mà thôi.
Thiết kế và giải pháp nhà máy điện hạt nhân của Nga rất linh hoạt, cho phép có thể điều chỉnh nhanh để thích nghi với các thiết bị conventional island khác nhau từ nhiều nhà cung cấp.
Thường thì các nhà máy hạt nhân trong nước Nga (Novovoronezh-2, Leningrad-2, Kursk-2,…) vẫn dùng thiết bị nội địa cho conventional island (tuabin hơi, Switchgear & trạm GIS cao áp, etc. nội địa).
Khi xuất khẩu nhà máy điện hạt nhân thì Nga để cho khách hàng lựa chọn, ví dụ AI Cập và Thổ Nhĩ Kỳ thì hay dùng thiết bị phương Tây (lựa chọn 1) và Trung Quốc (lựa chọn 2) cho conventional island.
Khi Nga xây nhà máy hạt nhân Rooppur ở Bangladesh thì đều dùng thiết bị của chính mình trong conventional island (tuabin hơi, thiết bị truyền tải, etc.), gần giống với nhà máy hạt nhân ở nội địa Nga. Khi xây nhà máy hạt nhân ở Trung Quốc (tỉnh Giang Tô và Liêu Ninh) thì dùng thiết bị của Trung Quốc.
Không rõ nhà máy hạt nhân mà Nga xây ở Ấn Độ thì dùng thiết bị gì ở conventional island. Rosatom từng nói "các nhà máy ở Nga đang sản xuất thiết bị cho reactor island và turbine island" của Unit 5 của nhà máy Ấn Độ, như vậy nhiều khả năng nhà máy hạt nhân Nga xây ở Ấn Độ (Kudankulam NPP hay KNPP) cũng dùng thiết bị Nga cho conventional island.
World Nuclear News cũng ghi rõ: "The turbines for the first two Kudankulam units were made by Silmash in St Petersburg". Còn các tổ máy từ thứ 3 đến thứ 6 của nhà máy này thì division cơ khí của Rosatom là Atomenergomash (AEM), được nêu là "supplier of the main equipment for the reactor and turbine islands" cho Kudankulam (tức gồm cả thiết bị chính ở turbine hall: moisture separator reheaters, high-pressure heaters, bơm, heat-exchanger… ngoài reactor equipment).
Rosatom cũng từng nói: các nhà máy tại Nga sản xuất thiết bị cho cả reactor island và turbine island của Kudankulam 5–6.
Nếu Nga xây nhà máy điện hạt nhân ở Việt nam thì sẽ dùng thiết bị gì trong conventional island? Thiết bị của Nga, Nhật, Trung Quốc, Ấn Độ (cung cấp được một số đáng kể), Pháp, Đức, Hàn, Mỹ, Italy, Thụy Sĩ, Thụy Điển, Hà Lan, Tây Ban Nha, etc không thiếu nhà cung cấp.
Những thiết bị này thực ra không cần dùng Euros, USD. Đồ nội địa Nga và Trung Quốc dĩ nhiên không cần. Kể cả những nước này như Nhật, Hàn Quốc có hiệp định swap tiền tệ với Trung Quốc, có thể đàm phán với họ để dùng Nhân dân tệ (NDT) cũng mua của họ được. Nếu Hàn và Nhật sợ Mỹ, không dám dùng NDT, thì để khách hàng, ví dụ Việt Nam đứng ra mua cũng chẳng sao.
Đến Pháp còn không ngăn cản cung cấp tuabin hơi Arabelle cho các nhà máy hạt nhân Nga xây ở nước ngoài cơ mà. Nếu chính quyền không ngăn cản thì mua nó không khó đâu. Còn nếu họ thích ngăn cản ư, thiếu gì nhà cung cấp khác.
Như đã nói ở bài trích trên, với các thiết bị như turbine hơi, máy phát nằm trong phần conventional island, không nằm trong công nghệ hạt nhân, khi Nga xuất khẩu xây nhà máy điện hạt nhân ở nước ngoài, thì họ thường để cho khách hàng lựa chọn nhà cung cấp.
Thường thì các nhà cung cấp như GE, Alstom, Mit đa phần có mạng lưới hỗ trợ, bảo trì, dịch vụ, kho phụ tùng ở khắp nơi trên thế giới, có trục trặc gì là sửa ngay tại chỗ, nên khi xuất khẩu nhà máy điện hạt nhân ra nước ngoài, nếu dùng thiết bị của họ sẽ có thuận lợi. Họ còn có các trung tâm huấn luyện kỹ sư/kỹ thuật viên địa phương để sửa chữa cho thiết bị của họ.
Nga thì không có nhiều mạng lưới như thế, nên khi xuất khẩu ra quốc tế, thì khách hàng của họ có thể chọn các thiết bị conventional island của mấy nhà cung cấp trên để tận dụng mạng lưới hỗ trợ và đào tạo trên. Nhưng không phải lúc nào cũng thế, ví dụ nhà máy điện hạt nhân Nga xây ở Ấn Độ và Bangladesh đều dùng thiết bị conventional island (tuabin hơi, thiết bị cao áp, truyền dẫn, etc.) của Nga, như bài trên đã post
Ngoài ra, như đã nói, dạng thiết bị conventional island này có nhiều nhà cung cấp. Ví dụ các nhà cung cấp Trung Quốc cũng có mạng lưới hỗ trợ, bảo trì, dịch vụ, kho phụ tùng khá dày đặc, dù chưa dày bằng các nhà cung cấp phương Tây/Nhật ở trên, nhưng ở Đông Nam Á thì vẫn có đủ dày đặc.
Nhiều nhà cung cấp Trung Quốc (ví dụ Dongfang Electric (DEC), Harbin Electric International (HEI), etc.) còn có mạng lưới chuỗi cung ứng, bảo trì, phụ tùng, hỗ trợ after-sales có mặt ở Việt Nam. Nói chung, ở Đông Nam Á, do lượng dự án dùng thiết bị Trung Quốc rất lớn (nhiệt điện, thuỷ điện, gió…), mạng lưới dịch vụ của TQ giờ khá dày, nhất là ở Indonesia, Việt Nam, một phần Lào, Campuchia, Myanmar, Malaysia (thuỷ điện, lưới điện, v.v.). Những thiết bị conventional island này chính là dùng cho nhiều dạng nhà máy điện chứ nó không phải là công nghệ hạt nhân và cũng không chỉ xuất hiện trong nhà máy điện hạt nhân.
Ngoài ra, chính Nga, khi cung cấp các thiết bị conventional island này cho nhà máy họ xây ở Ấn Độ, Bangladesh, thì cũng xây ở 2 nước đó các trung tâm hỗ trợ, bảo trì, kho phụ tùng. Ở cấp độ hệ thống, Rosatom Technical Academy là trung tâm đào tạo nhân lực hạt nhân hợp tác với IAEA, đào tạo cho nhân lực địa phương.
Nên nếu VN chọn các thiết bị conventional island này của Nga, thì chắc Nga cũng sẽ xây các trung tâm hỗ trợ, bảo trì, kho phụ tùng ở nước ta thôi. Cái này cũng có lợi nếu Rosatom định mở rộng thị trường sang Đông Nam Á
