Ung thư di căn não thường được gọi là ung thư não thứ phát, xảy ra khi tế bào ung thư di căn tới não từ một khối u nguyên phát nào đó trong cơ thể con người và tạo thành một hay nhiều ổ u ở não. Độ phổ thông của ung thư não di căn nhiều gấp 10 lần so với ung thư não nguyên phát.
Tế bào ung thư di căn lên não như thế nào.
Tế bào ung thư có thể tách khỏi từ khối u nguyên phát và di chuyển theo mạch máu hoặc hệ bạch huyết cũng giống với cơ chế di căn sang các cơ quan khác.
Bộ não chứa phần lớn chất xám (grey matter) các tế bào thần kinh (neuron) làm nhiệm vụ thông tin. Ngoài ra còn có chất trắng (white matter) các sợi dây thần kinh giống như hệ thống dây cáp điện, gửi đi những thông điệp hóa học và chuyển tiếp thông tin giữa các tế bào. Tế bào ung thư thường xuất hiện tại điểm giao tiếp giữa chất xám và chất trắng nơi có nhiều mạch máu.
Một số các khu vực di căn não hay cư trú bao gồm:
- Đại não (cerebral cortex): Chiếm đa số thể tích của hộp sọ. Nhiệm vụ giải quyết mọi vấn đề có liên quan đến trí nhớ, suy tư và cảm xúc, đồng thời cũng điều khiển cả vận động. Chủ yếu di căn não sẽ thuộc khu vực này.
- Tiểu não (cerebellum): Nằm ở phía sau đầu, bên dưới đại não, nó điều khiển sự phối hợp và thăng bằng. Chiếm 15% các trường hợp.
- Cuống não (brain stem): Nằm dưới đại não ngay phía trước tiểu não. Nhiệm vụ nối não bộ với tủy sống và kiểm soát các chức năng tự động chẳng hạn như hô hấp, tiêu hóa, nhịp tim và huyết áp. Chiếm 5% các trường hợp.
Các triệu chứng di căn não
Đau đầu
Khoảng 50% bệnh nhân di căn não sẽ gặp phải vấn đề đau đầu. Đau đầu xuất hiện khi khối u tạo nên áp lực bên trong hộp xọ và chèn ép vào các tổ chức não xung quanh. Kiểu đau đầu này thường mạnh vào buổi sáng và có chiều hướng nhẹ dần trong ngày. Triệu chứng này thường kéo theo mệt mỏi và nôn mửa.
Co giật
Trường hợp này xảy ra khi khối u tác động một dòng xung điện bất thường lên não. Bệnh nhân có thể bị co giật cơ bắp một phần, khu trú; cảm giác bất thường về mùi và vị; gặp vấn đề về ngôn ngữ; tê và ngứa. Co giật nói chung có thể làm bệnh nhân mê mệt.
Các vấn đề chức năng
Những triệu chứng phát sinh khi một khối u ảnh hưởng đến các vùng não chi phối ngôn luận, nhận thức, hoặc kiểm soát cơ bắp, yếu hoặc tê ở một phần nào đó trong cơ thể. Các triệu chứng này xuất hiện khi khối u ảnh hưởng tới khu vực mà não điều khiển các chức năng như phát âm, nhận thức, điều khiển cơ.
Vấn đề điều khiển cơ
Triệu chứng này liên quan tới việc khối u tác động làm ngắt đường truyền tín hiệu bình thường của não tới các cơ.
Các phương pháp điều trị di căn não
Phần điều trị di căn não này thì em xin trích từ website của bệnh viện Bạch Mai như sau:
Trước đây, điều trị ung thư phổi di căn não gặp nhiều khó khăn do phần lớn các thuốc hoá chất không hoặc ít qua được hàng rào máu não. Di căn não là một trong những yếu tố tiên lượng xấu của ung thư phổi. Theo April F. Eichler, nếu bệnh nhân không được điều trị đặc hiệu (chỉ chăm sóc giảm nhẹ triệu chứng đơn thuần bằng các thuốc chống phù não, chống co giật,…) thì thời gian sống thêm trung bình là 1-2 tháng.
Phẫu thuật mở
Phẫu thuật mở chỉ định rất hạn chế cho các trường hợp
di căn não đơn độc một ổ, ở ngoại vi và thể trạng bệnh nhân tốt. Tuy nhiên phẫu thuật mở thường gây ra nhiều biến chứng, và thời gian nằm viện dài. Rất nhiều trường hợp không thể phẫu thuật được hoặc bệnh nhân không muốn phẫu thuật.
Xạ trị toàn não
Xạ trị toàn não là phương pháp được dụng nhiều để chống phù não, giải phóng chèn ép và có thể tiêu diệt khối u. Xạ trị toàn não thường áp dụng cho các tổn thương
di căn não nhiều ổ (>3 ổ), phù não nhiều hoặc kích thước lớn. Xạ trị toàn não giúp kéo dài thời gian sống thêm trung bình lên 7 tháng, cải thiện các triệu chứng, có thể được sử dụng đơn thuần hoặc bổ trợ cùng phẫu thuật, xạ phẫu.
Phẫu thuật dao Gamma quay
Gần đây, kỹ thuật xạ phẫu bằng dao gamma được sử dụng nhiều cho việc điều trị di căn não do ung thư phổi. Các kết quả nghiên cứu cho thấy phương pháp này an toàn và hiệu quả đối với các
u di căn não ít ổ (<3 ổ), đặc biệt là các vị trí sâu không thể phẫu thuật được cũng như thể trạng bệnh nhân hạn chế, giúp cải thiện triệu chứng, tăng chất lượng sống, kiểm soát khối u tại chỗ và kéo dài thời gian sống thêm.
Việc điều trị phẫu thuật mở, xạ trị gia tốc, xạ phẫu dao gamma quay cho các tổn thương tại não có thể giải quyết được di căn tại não trong UTPKTBN . Để điều trị các tổn thương ngoại sọ bao gồm u nguyên phát ở phổi và các tổn thương di căn khác ngoài phổi cần phải sử dụng kết hợp với phương pháp điều trị toàn thân đó là hoá trị liệu. Cho tới nay, đã có rất nhiều phác đồ với các tác nhân khác nhau được sử dụng trong điều trị UTPKTBN. Tuy nhiên, các thử nghiệm lâm sàng đã chỉ ra các phác đồ có chứa cisplatin hoặc carboplatin được xem là có tỉ lệ đáp ứng cao nhất. Đặc biệt, khi kết hợp chúng với các thuốc thế hệ mới như: paclitaxel, gemcitabin, vinorelbin, docetaxel,…
---///---
Như vậy trường hợp ở nhà mợ nếu được chẩn đoán là di căn não thì có thể khối u nó đã tác động như sau:
- Vùng vị giác: Gây cảm giác chán ăn, sợ mùi, thấy mùi vị bất thường
- Vùng cơ năng phát âm: Gây phát âm gặp khó khăn, nói lắp
- Tạo xung điện lên toàn não: Gây co giật mất kiểm soát; do tác động liên tục nên người mệt mỏi và dấu hiệu ngủ li bì (đây là cơ chế tương tự như của thuốc ngủ).
Trong các phương pháp hiện tại của BV Bạch Mai thì phương pháp Xạ trị gia tốc toàn não là phương án khả thi nhất hiện nay. Nếu trong quá trình chụp MRI, một số khối u ở vị
