Chúng ta nói quá nhiều về đại học mà ít nói đến cao đẳng trung cấp. Nói quá nhiều về học mà ít nói về hành. Cái đó là cái lệch nên điều chỉnh; nên giảm bớt nói về đại học đi (trong quan hệ tương đối giữa các loại hình đào tạo). Tạo ra tâm lý xã hội 50% tốt nghiệp cấp 3 phấn đấu đại học rõ ràng là vơ bèo vạt tép mà không phù hợp cơ cấu nhu cầu lao động 1-3-5
Cũng từng là người sử dụng lao động lớn hiểu khá rõ nhu cầu lao động của các cty lớn. Kể cả trong doanh nghiệp công nghệ khá cao thì nhu cầu "kỹ thuật viên" (cao đẳng) rất cao; thực sự "nghiên cứu" hoặc có tính hệ thống chiếm 1 tỷ lệ nhỏ.
Một sai lầm trong tuyển dụng là tuyển đại học về làm "thợ". Nhưng biết làm sao được, do quá thiếu thợ giỏi nên đôi khi vẫn phải tuyển đại học về rồi đào tạo lại cho họ giỏi thợ thôi (hơi khó, học quá nhiều người ta cũng chán)
VN ko mạnh về chiến lược, quy hoạch và truyền thông. Với tính hình công nghệ mới nhất là AI và Robotic cái tháp cũ của cụ hình dung nó sẽ có nguy cơ sụp đổ trong vài năm tới (có thể thành hình kim cương hoặc tháp ngược trong nhiều ngành nghề), khi chi phí AI và Robotic rẻ hơn ng và đạt đến mức độ tốt hơn người ở nhiều lĩnh vực, các việc lặp đi lặp lại, ko cần tư duy sáng tạo túm lại là việc của thợ (những ng làm việc theo work order ít tính sáng tạo) sẽ ít đi rất nhiều. Những kiến thức cụ thể (đặc biệt là ko phải chuyên sâu hay cao cấp) trong một lĩnh vực hẹp sẽ đc thay thế bởi máy móc với rất ít giám sát từ người.
Vì vậy việc đào tạo có lẽ sẽ phải tập trung vào:
- Liên ngành, liên lĩnh vực với background rộng.
- Khả năng sáng tạo, tạo ra những thứ mới, phát hiện ra các rules mang tính quy luật để điều khiển máy móc.
- Các lĩnh vực dịch vụ cần có "cảm xúc"
- Những ng tạo ra, validate dữ liệu cho những ngành cần tính chính xác cao.
- Các nghề thủ công, dịch vụ đạt tới mức độ tinh xảo và mang tính cá nhân hóa.
Một khả năng cốt lõi là tính thích nghi, tự học, mà để làm đc điều này thì cần nền tảng rộng, và khả năng tư duy trìu tượng, linh hoạt, điều này khó có thể đạt đc nếu chỉ đc học nghề trong 1-2 năm.
Bây giờ các cụ cứ dè bỉu các cty FDI chỉ mang những việc cấp thấp tới VN, nhưng nhìn lại tình hình nguồn nhân lực (11% trình độ ĐH thượng vàng hạ cám, 20-30% đc đào tạo sau phổ thông) thì điều đáng lo là nếu ko có chiến lược đào tạo tốt từ bây giờ, thế hệ con cháu chúng ta tới làm công nhân cũng ko có việc mà làm.