2. Thực tế và những thách thức:
Tuy nhiên, thực tế hoạt động của Vinashin và Vinalines đã không đạt được những kỳ vọng ban đầu, thậm chí còn gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho nền kinh tế:
* Vinashin: Tập đoàn này đã trải qua giai đoạn "hoàng kim" với tốc độ tăng trưởng ấn tượng, mở rộng quy mô một cách chóng mặt (từ 23 đơn vị thành viên lên 170 đơn vị vào năm 2006). Tuy nhiên, việc đầu tư dàn trải, kém hiệu quả, quản lý yếu kém và tham nhũng đã đẩy Vinashin vào bờ vực phá sản với khoản lỗ khổng lồ, gây thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng cho nhà nước. Các dự án lớn như mua tàu Hoa Sen, nhà máy điện Cái Lân đều gây thua lỗ nặng nề. Sau đó, Vinashin phải trải qua quá trình tái cơ cấu đau đớn, "khai tử" mô hình tập đoàn và giải thể nhiều đơn vị.
* Vinalines: Mặc dù không đến mức "đổ vỡ" như Vinashin, Vinalines cũng đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt là gánh nặng nợ nần và áp lực từ thị trường vận tải biển suy thoái. Vinalines phải "cõng" thêm cả Vinashinlines (Công ty Vận tải biển Vinashin) khiến tình hình càng trở nên khó khăn. Vinalines cũng đã trải qua quá trình tái cơ cấu, cổ phần hóa và thoái vốn để thoát khỏi tình trạng thua lỗ.
3. Bài học và Kỳ vọng sau tái cơ cấu:
Những thất bại của Vinashin và những khó khăn của Vinalines đã mang lại nhiều bài học đắt giá về quản lý doanh nghiệp nhà nước, quản trị rủi ro, minh bạch tài chính và tuân thủ pháp luật.
Sau quá trình tái cơ cấu, đặc biệt là với Vinalines (nay là VIMC), mục tiêu và kỳ vọng đã thay đổi, tập trung vào:
* Ổn định và phát triển bền vững: Thay vì tăng trưởng nóng, VIMC tập trung vào sự ổn định, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cốt lõi (vận tải biển, khai thác cảng biển, dịch vụ hàng hải & logistics).
* Cân bằng tài chính: Giải quyết các khoản nợ tồn đọng, cải thiện tình hình tài chính, phấn đấu có lãi để có thể trả cổ tức cho cổ đông.
* Tăng cường năng lực cạnh tranh: Đầu tư vào tàu thuyền, công nghệ cảng biển, nâng cao chất lượng dịch vụ để cạnh tranh hiệu quả hơn trên thị trường.
* Quản trị hiệu quả: Nâng cao năng lực quản trị, minh bạch hóa hoạt động, phòng chống tham nhũng.
Nhìn chung, Vinashin và Vinalines là hai ví dụ điển hình cho những kỳ vọng lớn lao và những thách thức nghiêm trọng trong việc phát triển các tập đoàn kinh tế nhà nước tại Việt Nam. Quá trình tái cơ cấu đã và đang diễn ra, hướng tới sự phát triển bền vững và hiệu quả hơn cho ngành kinh tế biển Việt Nam.