Em hỏi chatGPT :
"Nguyên nhân nào để các cuộc chuyển ngôi của Đại Việt hầu hết đều thanh binh hơn so với hàng xóm?"

[14:35 LS2P - 26/09/2025]
Có nhiều nguyên nhân khiến các cuộc chuyển ngôi ở Đại Việt thường “thanh bình” hơn so với các nước láng giềng. Một số điểm then chốt:
1. Ảnh hưởng của văn hóa chính trị Nho giáo
Từ thời Lý – Trần – Lê, tư tưởng chính danh và thiện nhượng được đề cao: ngôi vua là “mệnh trời”, dòng chính thống được tôn trọng.
Vua thường truyền ngôi cho con trưởng hoặc con chính thất, hạn chế tranh chấp.
Ngay cả khi quyền lực chuyển sang họ khác (Lý → Trần, Trần → Hồ, Lê → Mạc), vẫn được hợp thức hóa bằng các nghi lễ “nhường ngôi”, tạo tính chính đáng.
2. Quy mô lãnh thổ và dân số vừa phải
Đại Việt không rộng lớn như Trung Quốc, nên khi xảy ra biến động, phạm vi ảnh hưởng nhanh chóng được kiểm soát.
Ít khi nội loạn kéo dài nhiều thập kỷ vì lực lượng phân tán khó cát cứ lâu bền.
3. Tính chất gắn kết của xã hội nông nghiệp làng xã
Làng xã Việt Nam rất bền chặt, ít bị lôi kéo hoàn toàn vào nội chiến triều đình.
Dân thường vẫn duy trì cuộc sống, ít bị biến thành quân phiến loạn quy mô lớn như ở Trung Hoa.
4. Truyền thống “đặt đại cục lên trên”
Các dòng họ lớn thường thỏa hiệp để bảo vệ quốc gia trước ngoại xâm.
Ví dụ: nhà Trần tiếp nhận ngôi từ nhà Lý mà không xảy ra đại chiến; sau đó Trần – Hồ cũng thực hiện dưới hình thức “nhường ngôi” dù còn bất bình.
5. Ngoại xâm là mối đe dọa thường trực
Đại Việt luôn phải đối diện với phương Bắc và phương Nam. Do đó, triều đình nào lên ngôi cũng cố gắng giữ ổn định để tập trung chống giặc, thay vì sa vào nội chiến triền miên.

Tóm lại, nhờ sự pha trộn giữa Nho giáo – làng xã – thực tiễn chống ngoại xâm, Đại Việt hình thành một truyền thống chính trị coi trọng chính danh và ổn định, khiến các cuộc chuyển ngôi thường mang tính “hợp thức hóa” nhiều hơn là “soán đoạt đẫm máu”.