Dường như rất nhiều người đều đang có cảm giác rằng Mỹ đang "hy sinh" nền công nghiệp, đang bỏ rơi nền công nghiệp vào tay TQ, đi outsource hết sản xuất công nghiệp ra nước khác. Thực tế không phải như vậy.
Sản lượng sản xuất công nghiệp Mỹ (tính bằng đô la có bù lạm phát) vẫn
tăng đều qua thời gian và đang đạt ở mức cao nhất trong lịch sử, bất chấp lực lượng lao động ngành giảm dần. Nó chỉ có những cú hụt ngắn do khủng hoảng kinh tế, còn xu hướng dài hạn là tăng dần đều.
Thế nên, ngành sản xuất công nghiệp ở Mỹ đâu có hy sinh thiệt thòi gì đâu, nó vẫn phát triển tốt. Vấn đề chỉ là số lượng lao động của ngành giảm dần đều, và Trump đổ riệt cho outsourcing, lấy đó làm một trong những cương lĩnh tranh cử chính.
Trên thực tế, ngoài outsourcing, còn có nhiều lý do khác khiến số lượng lao động sản xuất công nghiệp giảm (mà Trump lờ tịt đi không nói). Lý do đầu tiên là tự động hóa và tiến bộ về khoa học công nghệ, các nhà máy không cần nhiều người như trước nữa. Lý do thứ hai là lao động trẻ giờ bị các ngành nghề dịch vụ thu hút mạnh hơn.
Điều này cũng đã từng xảy ra ở ngành nông nghiệp Mỹ. Năm 1850, có đến hơn 60% lực lượng lao động Mỹ làm trong ngành nông ngư nghiệp. Con số đó giờ chỉ còn khoảng 1,5%, nhưng có ai kêu gào là cần phải cứu lấy nền nông nghiệp Mỹ không?
Việc dịch chuyển cơ cấu lao động từ ngành này sang ngành kia là việc rất bình thường, và nó phản ánh phần nào mức độ phát triển của một nền kinh tế. Lao động sẽ dịch chuyển một cách tự nhiên từ những ngành nghề sử dụng ít lao động, lương thấp sang các ngành nghề sử dụng nhiều lao động hơn, lương cao hơn.
Lợi ích quốc gia là quan trọng, nhưng nó không thể giải thích được việc Mỹ đánh thuế tùm lum khắp thế giới, kể cả các đồng minh quan trọng truyền thống. Mục đích của Trump chỉ là thu thêm tiền thuế, đồng thời có vị thế ép các nước đầu tư vào Mỹ, mua thêm hàng Mỹ. Xét về nguyên lý thị trường thì Trump đang tăng mức độ cạnh tranh của Mỹ và hàng hóa Mỹ một cách giả tạo, và chắc chắn điều này sẽ không bền vững.
Thị trường sẽ đào thải / vô hiệu hóa các tác động của chính sách Trump như thế nào? Thời gian sẽ cho câu trả lời. Nhưng tin rằng, nguyên lý thị trường mạnh mẽ hơn, bền bỉ hơn nhiều so với các quyết định của một tổng thống Mỹ.