[Funland] Giỏi ngoại ngữ là một năng khiếu

[Aug3]

Hôm qua con gái hỏi mẹ 3 từ: "bảo tồn", "tu bổ", và "phục dựng" có nghĩa là gì vì cô nàng thấy quá là khó, không thể nào nhớ được. - Đúng, thực sự nó là những từ khó, và đúng là trẻ con chưa thể hiểu được vì sao phải học những thứ khó như vậy, sao không thay nó bằng những từ khác dễ hơn, ví dụ: tu bổ thay vì từ sửa chữa.

Lại nhớ đến những ngày vật vã với món từ vựng học (lexicology), với các khái niệm hình thái học (morphology), morphemes, free morphemes & bound morphemes, inflectional morphemes hay là derivational morphemes, rồi synonymy, antonymy (lại còn gradable vs non-gradable antonymy, derivational antonym,...), polysemy, rồi là homonymy, euphemism (uyển ngữ), denotation/connotation, rồi metaphor (ẩn dụ) vs metonymy (hoán dụ), phraseological units... mới ngẫm ra một điều là vì sao ngày xưa mình học ngữ pháp tiếng Việt cũng thấy sao khó đến vậy, bởi vì thực ra khi đó còn quá nhỏ để mà hiểu được là học nó để làm gì.

 

[coolpix8700]

Ngay xưa ở cấp III em chưa bao giờ viết sai chính tả, đến lúc đi học nước ngoài nhiều lần bài kiểm tra của em được các thầy lấy làm mẫu, không phải vì làm đúng các câu hỏi, mà vì không có 1 lỗi ngữ pháp (em vẫn nói với tụi mũi lõ cùng lớp, tụi tao học từ nào biết mỗi từ ấy nên viết vào bài cũng chỉ nguyên xi cái từ đã được học nên không sai). Nhưng khi xem mấy quyển giáo trình của tụi tổng hợp văn (ĐH TH HN thời ấy) thì như nhìn bức vách, chẳng hiểu được nửa chữ nào!
Những từ mợ viết ở trên em chỉ biết 1 từ derivative của morpho là metamorphoses với nghĩa tiếng việt là sự biến hình, biến hóa, chữ hôm nay mới biết nó có nghĩa là thái công!

 

[Isu_zu]

Việc gì để giỏi đều cần có năng khiếu hết, hình như không có ngoại lệ.
Nhưng để sử dụng được ngoại ngữ thì không bắt buộc phải có năng khiếu. Bác để ý sẽ thấy chỉ trừ những đứa trẻ bị dị tật tư nhiên, còn chúng đều nói được, dù đứa nói chậm, đứa nói nhanh và cũng có đứa hơi lắp bắp đến cả lúc trưởng thành.
Chắc chỉ do cách học của bác chưa hợp lý và bác không có điều kiện thực hành thôi!

Hoàn toàn đồng ý với cụ. Ko có khiếu thì bù lại = sự chăm chỉ, cũng sống tốt, em là ví dụ

 

[Isu_zu]

Như em đây tiếng anh là công cụ làm việc, do cv em làm vs tây, châu âu, ấn, đức, séc nên em phải biết chứ nghề cốt lõi vẫn là quản lý, các thứ chứ mỗi tiếng ko thì ngồi chơi xơi nc có ra đc tiền đâu

Vì tiếng Anh của cụ chưa giỏi đến mức kiếm ra tiền thôi, giống như em

 

[linh 7]

Vì tiếng Anh của cụ chưa giỏi đến mức kiếm ra tiền thôi, giống như em

hợ hợ hợ, đúng quá ah

 

[coolpix8700]

Mấy ông hướng dẫn viên du lịch (cho các đoàn mũi lõ tiếng Anh) cũng chưa chắc đã giỏi tiếng Anh, dù do công việc các ông ấy phải chém tiếng Anh như gió.
Ngược lại rất nhiều người được cho là "giỏi tiếng Anh" chưa chắc đã đi chém được như các ông ấy.
Ngày xưa ở Đức tụi em có 1 cửa hàng, bà xã trực tiếp bán. Hè các cô sinh viên (toàn các năm cao, chứ không phải mới học 2 -3 năm đầu) ra làm giúp việc, nhiều khi khách hàng Đức phải gọi bà xã ra. Ở nhà bà xã mà nói tiếng Đức đứa đầu nhà em nó bịt tai lại, vì chỉ biết nói giọng bồi (cũng học 1 năm tiếng Đức ở thanh Xuân).
Cô giáo dậy ở ĐH NN Thanh Xuân theo chồng là phó trưởng khoa tiếng Đức ra bán báo. Khách quen đi qua họ chào, 1 lúc mới ớ ra "Ơ! họ vừa chào mình!" mà không đáp lại!

 

[Aug3]

Ngay xưa ở cấp III em chưa bao giờ viết sai chính tả, đến lúc đi học nước ngoài nhiều lần bài kiểm tra của em được các thầy lấy làm mẫu, không phải vì làm đúng các câu hỏi, mà vì không có 1 lỗi ngữ pháp (em vẫn nói với tụi mũi lõ cùng lớp, tụi tao học từ nào biết mỗi từ ấy nên viết vào bài cũng chỉ nguyên xi cái từ đã được học nên không sai). Nhưng khi xem mấy quyển giáo trình của tụi tổng hợp văn (ĐH TH HN thời ấy) thì như nhìn bức vách, chẳng hiểu được nửa chữ nào!
Những từ mợ viết ở trên em chỉ biết 1 từ derivative của morpho là metamorphoses với nghĩa tiếng việt là sự biến hình, biến hóa, chữ hôm nay mới biết nó có nghĩa là thái công!

Derivational Morphemes tiếng Việt nghĩa là hình vị phái sinh (không dịch sang tiếng Việt có khi dễ nhớ hơn là dịch sang tiếng Việt)

 

[coolpix8700]

Derivational Morphemes tiếng Việt nghĩa là hình vị phái sinh (không dịch sang tiếng Việt có khi dễ nhớ hơn là dịch sang tiếng Việt)

Kể cả tiếng Việt thì em cũng không biết "hình vị phái sinh" là cái gì.
Nhưng nếu chỉ viết MORPH thì em sẽ biết là cái gì đó liên quan đến hình dáng!

 

[Aug3]

Kể cả tiếng Việt thì em cũng không biết "hình vị phái sinh" là cái gì.

Thực ra mình vẫn dùng hàng ngày, chỉ có điều là mình không biết thôi cụ ạ, không có gì là khó - đây là quá trình hình thành nên từ mới bởi một từ có sẵn, thường hay bằng cách thêm tiền tố hoặc hậu tố.

 

[Zero_TheDominator]

thì cũng đúng mà, cơ mà suy cho cùng là tiện cho việc giao tiếp này kia tốt hơn thôi, chỉ sợ các ông các bà thần thánh nó lên quá

 

[coolpix8700]

Kể cả tiếng Việt thì em cũng không biết "hình vị phái sinh" là cái gì.

Thực ra mình vẫn dùng hàng ngày, chỉ có điều là mình không biết thôi cụ ạ, không có gì là khó - đây là quá trình hình thành nên từ mới bởi một từ có sẵn, thường hay bằng cách thêm tiền tố hoặc hậu tố.

Dù là tiếng Việt, nhưng là những từ rất chuyên biệt mà người thường (như tụi em) không bao giờ dùng tới nên không hề biết.
Mà thực ra đó là những từ tiếng tầu, được mượn để mô tả những thứ rất ít khi người Việt bình thường dùng tới!

 

[Aug3]

Dù là tiếng Việt, nhưng là những từ rất chuyên biệt mà người thường (như tụi em) không bao giờ dùng tới nên không hề biết.
Mà thực ra đó là những từ tiếng tầu, được mượn để mô tả những thứ rất ít khi người Việt bình thường dùng tới!

Thỉnh thoảng em tự chơi trò nghĩ ra 1 từ mới tinh để tạo thành một nghĩa mới tinh, em thấy trò này cũng hay và cũng vui.
Giống như tiếng Việt mới những năm gần đây có từ Ahuhu, khi ai đó viết hoặc nói ahuhu thì mọi người đều có thể hiểu được người đó đang biểu đạt cảm xúc hoặc ý tứ gì. Phân tích từ ra thì đây là sự kết hợp của từ A và tiếng khóc huhu (A để diễn tả một sự bất ngờ, huhu là tiếng khóc như trẻ con, 2 từ này kết hợp lại còn mang thêm sắc thái đùa giỡn nữa). Tiếng Anh thì đây là cách tạo ra từ mới bằng phương pháp compound + sound imitation. Tất nhiên tiếng Anh không viết là ahuhu, chắc là oh boohoo, hoặc là Ohboohoo (oh + boohoo, boohoo là từ được tạo bằng phương pháp sound imitation).
Điều này một người bình thường vẫn sử dụng như một thói quen mà không cần hiểu.

 

[Drhoa]

Như bản thân cháu là do được đầu tư học hành từ bé nên thành ra tiếng anh kiến thức nó nhiều với cả duy trì môi trường tiếng Anh trong mình nữa ( xem ytb + đọc BBC ) nên nó cũng gần như tiếng mẹ đẻ của cháu vậy

 

[coolpix8700]

Như bản thân cháu là do được đầu tư học hành từ bé nên thành ra tiếng anh kiến thức nó nhiều với cả duy trì môi trường tiếng Anh trong mình nữa ( xem ytb + đọc BBC ) nên nó cũng gần như tiếng mẹ đẻ của cháu vậy

Nếu chỉ học với xem youtube, nghe BBC thì tiếng Anh chưa thể thành tiếng mẹ đẻ được.
Ngôn ngữ nào cũng có tiếng địa phương, tiếng lóng của các nhóm người khác nhau, ngôn ngữ truyền thông, ngôn ngữ chính thống và ngôn ngữ ngoài đường.
Chỉ khi thâm nhập thật sự vào một cộng đồng cụ thể mới biết và hiểu cách nói của họ (không phải đang sống ở chỗ họ đã được coi là thâm nhập). Khi nghe bất kỳ 1 cách nói nào khác sẽ thấy ngay "là lạ", lúc đó mới có thể coi là ngôn ngữ đó gần được như tiếng mẹ đẻ.
Nhưng chưa chắc người cảm thấy tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ đã nắm chắc được ngữ pháp tiếng Anh như những người học hành nghiêm chỉnh!

 

[Aug3]

Em lại lọ mọ kéo thớt lên. Em đang phải dịch một văn bản (sang tiếng Anh) liên quan đến quan hệ ngoại giao giữa hai nước thì không biết nên dịch theo phong cách (văn phong) của nước bạn hay nước mình trong tình huống này ạ? Tại vì các cụ biết đó, ngôn ngữ 2 nước là khác nhau, văn hóa khác nhau, văn hóa viết (hoặc văn hóa nói) cũng khác nhau, nhiều khi dịch một câu thuần Việt sang tiếng Anh mà phân tích câu nó mới khó làm sao, vì cách hành văn tiếng Việt khác lắm.
Có lẽ trong tình huống này liên quan đến ngoại giao thì nên giữ phong cách của bên mình các cụ nhỉ? Em bước chân sang lĩnh vực này như là tấm chiếu mới nên hỏi ngây ngô, các cụ mợ thông cảm.

 

[coolpix8700]

Em lại lọ mọ kéo thớt lên. Em đang phải dịch một văn bản (sang tiếng Anh) liên quan đến quan hệ ngoại giao giữa hai nước thì không biết nên dịch theo phong cách (văn phong) của nước bạn hay nước mình trong tình huống này ạ? Tại vì các cụ biết đó, ngôn ngữ 2 nước là khác nhau, văn hóa khác nhau, văn hóa viết (hoặc văn hóa nói) cũng khác nhau, nhiều khi dịch một câu thuần Việt sang tiếng Anh mà phân tích câu nó mới khó làm sao, vì cách hành văn tiếng Việt khác lắm.
Có lẽ trong tình huống này liên quan đến ngoại giao thì nên giữ phong cách của bên mình các cụ nhỉ? Em bước chân sang lĩnh vực này như là tấm chiếu mới nên hỏi ngây ngô, các cụ mợ thông cảm.

Dịch đơn giản nhất là dịch bằng Gú gơ, cao hơn 1 chút là dịch đối từ với từ và xa hơn chút nữa là mấy ông đi làm với tây dịch cho các đồng nghiệp người Việt chưa thạo tiếng Anh, đến phiên dịch không chuyên rồi chuyên nghiệp ở các hội thảo,...
Và thật sự nghiêm túc là hội dịch như mợ đang muốn thử cho các văn bản, các hợp đồng. Còn lên 1 tầng cao thực sự là dịch các tác phẩm văn học, thơ,...!

Để dịch được đúng thì người dịch phải là chuyên gia của lĩnh vực đó chứ chỉ biết mỗi tiếng Anh thì còn rất xa để có thể làm được.
Ví dụ như dịch văn bản, hợp đồng, không phải chỉ rất hiểu biết tiếng Việt trong lĩnh vực để hiểu thực sự cặn kẽ cái văn bản muốn dịch, mà khi dịch cũng phải biết sử dụng những từ chính trong văn bản với nghĩa chặt chẽ nhất để người sử dụng tiếng Anh không thể có cách hiểu thứ 2 đối với từ tiếng Việt. Thường họ phải rất hiểu rõ luật pháp của nước nói tiếng Anh mà văn bản được dịch hướng tới. Thường để dịch 1 hợp đồng thì không phải chỉ 1 người, mà tham gia là 1 nhóm.
Còn văn, thơ thì người dịch phải là nhà văn, nhà thơ tiếng Anh, giống như các nhà thơ, nhà văn người Việt dịch các tác phẩm nước ngoài sang tiếng Việt.
Không chỉ văn hay thơ mà trong ngôn ngữ ngoại giao người cũng rất hay nói bóng gió, sử dụng các câu chân ngôn,... người dịch không thể chỉ dịch nghĩa mà còn phải tìm được các câu tương ứng trong tiếng Anh. Dịch cabin rất khó để làm việc này, đành phải sử dụng cách nói vòng để người nghe tạm hiểu, đến khi tổng kết, in kỷ yếu mới phải hỗ trợ nhau đi tìm câu tương ứng!

 

[Aug3]

Dịch đơn giản nhất là dịch bằng Gú gơ, cao hơn 1 chút là dịch đối từ với từ và xa hơn chút nữa là mấy ông đi làm với tây dịch cho các đồng nghiệp người Việt chưa thạo tiếng Anh, đến phiên dịch không chuyên rồi chuyên nghiệp ở các hội thảo,...
Và thật sự nghiêm túc là hội dịch như mợ đang muốn thử cho các văn bản, các hợp đồng. Còn lên 1 tầng cao thực sự là dịch các tác phẩm văn học, thơ,...!

Để dịch được đúng thì người dịch phải là chuyên gia của lĩnh vực đó chứ chỉ biết mỗi tiếng Anh thì còn rất xa để có thể làm được.
Ví dụ như dịch văn bản, hợp đồng, không phải chỉ rất hiểu biết tiếng Việt trong lĩnh vực để hiểu thực sự cặn kẽ cái văn bản muốn dịch, mà khi dịch cũng phải biết sử dụng những từ chính trong văn bản với nghĩa chặt chẽ nhất để người sử dụng tiếng Anh không thể có cách hiểu thứ 2 đối với từ tiếng Việt. Thường họ phải rất hiểu rõ luật pháp của nước nói tiếng Anh mà văn bản được dịch hướng tới. Thường để dịch 1 hợp đồng thì không phải chỉ 1 người, mà tham gia là 1 nhóm.
Còn văn, thơ thì người dịch phải là nhà văn, nhà thơ tiếng Anh, giống như các nhà thơ, nhà văn người Việt dịch các tác phẩm nước ngoài sang tiếng Việt.
Không chỉ văn hay thơ mà trong ngôn ngữ ngoại giao người cũng rất hay nói bóng gió, sử dụng các câu chân ngôn,... người dịch không thể chỉ dịch nghĩa mà còn phải tìm được các câu tương ứng trong tiếng Anh. Dịch cabin rất khó để làm việc này, đành phải sử dụng cách nói vòng để người nghe tạm hiểu, đến khi tổng kết, in kỷ yếu mới phải hỗ trợ nhau đi tìm câu tương ứng!

Cảm ơn cụ, chắc có mỗi cụ với em nói chuyện ở thớt này quá : )
Em đang cần sự chính xác và chuyên nghiệp, nhiều khi khó quá cứ lẩm cẩm nói chuyện một mình cho được giải toả, chứ thật ra toàn tự hỏi tự trả lời thôi, đó là những mảng mới hoàn toàn trong khối kiến thức em còn bị thiếu nên em đang bị nó thu hút.
Viết tới đây lại nhận ra câu trước sẽ cần được sửa lại vì diễn đạt 2 chữ bị (thể bị động) trong cùng một câu, như vậy là chưa đạt rồi.

 

[Kiên Khùng]

Hôm qua con gái hỏi mẹ 3 từ: "bảo tồn", "tu bổ", và "phục dựng" có nghĩa là gì vì cô nàng thấy quá là khó, không thể nào nhớ được. - Đúng, thực sự nó là những từ khó, và đúng là trẻ con chưa thể hiểu được vì sao phải học những thứ khó như vậy, sao không thay nó bằng những từ khác dễ hơn, ví dụ: tu bổ thay vì từ sửa chữa.

Lại nhớ đến những ngày vật vã với món từ vựng học (lexicology), với các khái niệm hình thái học (morphology), morphemes, free morphemes & bound morphemes, inflectional morphemes hay là derivational morphemes, rồi synonymy, antonymy (lại còn gradable vs non-gradable antonymy, derivational antonym,...), polysemy, rồi là homonymy, euphemism (uyển ngữ), denotation/connotation, rồi metaphor (ẩn dụ) vs metonymy (hoán dụ), phraseological units... mới ngẫm ra một điều là vì sao ngày xưa mình học ngữ pháp tiếng Việt cũng thấy sao khó đến vậy, bởi vì thực ra khi đó còn quá nhỏ để mà hiểu được là học nó để làm gì.

Vậy mợ rơi đúng game: vào thi chọn ngay bài khó nhất, làm hoài không xong, nản. Bỏ bài.
Cứ dễ trước khó sau, sai trước đúng sau, ngu đến đâu cày lâu cũng đặng.
Còn về 3 từ đó (bảo tồn, tu bổ, sửa chữa, hay trùng tu, phục hồi, phục dựng...) tôi có thể giúp.
Vì có 6 năm đo gạch đếm ngới, vẽ liên ba đố bản ở Đại Nội, cách đây 25 năm.

 

[Aug3]

Bữa trước lướt Facebook thấy một bạn hiện đang sinh sống tại Mỹ nào là MA TESOL, rồi PhD English, có than phiền rằng cô ấy được nhờ kèm cặp một học sinh người Việt môn tiếng Anh, từ lớp 9 vào 10, mà khi hỏi những từ đơn giản học sinh cũng không trả lời được. Cô bức xúc và trách cứ thầy cô người Việt sao vẫn cho lên lớp, vẫn được điểm trên trung bình.
Một loạt các mẹ vào bình phẩm và chê bai giáo dục VN, rằng cô giáo VN chỉ quen chữa đi chữa lại đề tủ và các cháu chỉ có học thuộc, rằng gặp riết rồi quen, bla bla.
Mình chỉ nghĩ: khoan hãy trách cứ, cần phải xem cô giáo đó hỏi học sinh của mình thế nào đã. Mình có phân tích ra trong comment rằng nếu bây giờ mình hỏi cô ấy từ "day" có nghĩa là gì (giống như cách mà cô ấy hỏi học sinh) thì cô ấy dầu có bằng cấp MA TESOL hay PhD English chăng nữa thì có khi câu trả lời cũng không vừa ý mình. Mình nhớ ngày trước mình được dạy rằng: Ngôn ngữ là một hệ thống mở, bởi đơn giản nó để truyền đạt ý của người nói. Vậy nên khi mình học, cả lớp được thoả sức sáng tạo và giáo viên không có bao giờ chấm sai hay càm ràm chuyện yếu kém, mà cùng lắm chỉ nói chưa được, hoặc hãy nghĩ thêm xem,...
Và một vấn đề khác nữa ở đây đó là khi chúng ta đối mặt với thử thách nào, thì hãy tìm cách giải quyết nó, thay vì chỉ trích nó, bởi lẽ đó là công việc mà chúng ta được mời để làm nó.
Mình xưa kia đứng lớp, và cả bây giờ cũng có những buổi giảng bài định kỳ (online và offline), chưa bao giờ mình phàn nàn một điều gì về những học viên mình dạy, hay cũng chưa từng có một câu hỏi hoặc câu trả lời nào của học viên đưa ra mà mình chỉ nhìn vào đó để đánh giá, vì điều đó không có nghĩa là họ kém, mà là họ chưa biết (chưa biết, thế nên họ mới cần ngồi đó để học), và nhiệm vụ của mình ở đây là cần giải thích để họ biết. Học viên có hỏi thì mình mới biết mình nên điều chỉnh phần bài giảng đến đâu, đang khó quá hay là đang dễ quá - đó là điều cần phải có ở một người đứng lớp - và một điều nữa là: hãy kiên trì.
Vậy đó, khi mình viết comment xong thì hồi sau quay lại mình không thấy còn bài đó trên Facebook nữa. Dạy ngoại ngữ là một điều khó, vì nó cần một người giáo viên thấu hiểu nó, chấp nhận nó, và thông cảm với nó, đừng tuyệt đối hoá nó như một cái tiêu chuẩn bắt buộc phải thế, vì đơn giản nó là một hệ thống mở, vậy cứ thoải mái tự do đi, biết đâu rằng mình lại là người sáng tạo ra một "thứ gì đó mới mẻ".
Thỉnh thoảng mình đọc một vài câu nhạc Trịnh, có một vài chữ mình không hiểu gì, kệ nó, hãy cứ để mỗi người tưởng tượng nó theo những cách riêng của mình. Ai là người đúng một cách tuyệt đối, thì chỉ có tác giả mới là người trả lời được.

 

[vingraux]

Tu bổ mà đòi thay bằng sửa chữa thì đúng là nhà thớt không có năng khiếu ngôn ngữ thật.