Thất bại lớn nhất của Hà Nội trong trận mưa hôm qua không phải là ngập đường mà là khoảng trống truyền thông khiến niềm tin của người dân chìm sâu hơn cả dòng nước.
Trong khủng hoảng, im lặng chính là thông điệp tệ nhất. Nhưng đó lại là điều mà người dân Hà Nội nhận được sau trận mưa lớn hôm qua. Khi phố phường biến thành sông, hàng nghìn phương tiện chết máy, hàng vạn người dân mắc kẹt, điều họ mong đợi không phải là báo cáo khô khan về lượng mưa. Họ cần những thông tin kịp thời, cụ thể và định hướng hành động: đi đường nào an toàn, có hỗ trợ gì từ chính quyền, đâu là giải pháp tức thời. Đáng tiếc, những điều đó đã không đến.
Trận mưa tối qua có thể coi là một phép thử cho năng lực quản trị khủng hoảng của Hà Nội. Và phép thử ấy đã để lộ một khoảng trống lớn trong truyền thông chính thức. Trong khi nước ngập lên đến yên xe, người dân loay hoay trong hỗn loạn, các kênh chính thống gần như im lặng. Thông tin từ UBND thành phố hoặc các cơ quan chức năng chỉ xuất hiện nhiều giờ sau, dưới dạng báo cáo tình hình – vốn chẳng giúp ích cho ai đang kẹt giữa dòng nước.
Ngược lại, Facebook, TikTok và các diễn đàn cộng đồng lại trở thành “trung tâm điều phối” tự phát. Người dân cập nhật cho nhau tuyến đường ngập, chỗ nào có thể tránh, thậm chí kêu gọi hỗ trợ nhau qua các nhóm cư dân. Khoảng trống mà chính quyền để lại đã nhanh chóng bị mạng xã hội lấp đầy. Trong khủng hoảng, công chúng không cần lý do. Họ cần một điểm tựa thông tin – một nguồn tin đáng tin cậy, cập nhật liên tục và có khả năng dẫn dắt hành động. Khi điểm tựa này vắng bóng, hỗn loạn là điều tất yếu.
Im lặng, trên thực tế, là một thông điệp. Và đó là thông điệp tồi tệ nhất mà một chính quyền có thể gửi đi trong khủng hoảng. Người dân cần biết phải tránh tuyến đường nào, làm gì để bảo vệ bản thân và tài sản. Khi không có thông tin chính thức, tin đồn và hình ảnh chưa kiểm chứng lan nhanh gấp bội. Nỗi lo và bức xúc nhân đôi: vừa sợ thiên tai, vừa giận dữ vì thiếu minh bạch. Một chính quyền hiện đại không chỉ xử lý ngập mà còn phải xử lý thông tin. Ngay cả khi chưa có giải pháp triệt để, việc xuất hiện sớm, thừa nhận vấn đề và cam kết hành động đã là một liều thuốc trấn an mạnh mẽ. Điều công chúng chờ đợi không phải là lời hứa “sẽ xem xét”, mà là một tín hiệu đồng cảm và chủ động.
Nếu nhìn sang Singapore, chúng ta sẽ thấy một cách tiếp cận hoàn toàn khác. Đây cũng là một đô thị nhiệt đới, thường xuyên đối mặt với mưa lớn và ngập úng. Nhưng công dân Singapore không bao giờ phải mò mẫm trong bóng tối thông tin. Ứng dụng MyENV cung cấp cảnh báo theo thời gian thực về thời tiết, lượng mưa, chất lượng không khí và thậm chí cả bản đồ ngập theo từng khu vực. Bên cạnh đó, kênh Gov.sg hoạt động như một trung tâm truyền thông khẩn cấp, liên tục phát đi thông điệp ngắn gọn, rõ ràng, đa kênh – từ SMS, ứng dụng, mạng xã hội cho tới email.
Nguyên tắc ở đó rất rõ ràng: lấy người dân làm trung tâm. Truyền thông khẩn cấp không nhằm bảo vệ hình ảnh chính quyền, mà để bảo vệ sự an toàn và niềm tin của công chúng. Đây chính là bài học cho Hà Nội: thành phố cần một trung tâm truyền thông khẩn cấp, hoạt động 24/7, có quyền phát ngôn tức thời và sử dụng đa kênh.
Thời đại số không cho phép sự chậm trễ. Một giờ im lặng có thể bằng một ngày mất niềm tin. Sự thật là Hà Nội không thất bại vì mưa. Một thành phố hàng triệu dân khó tránh khỏi những trận ngập úng khi hạ tầng còn hạn chế. Người dân có thể chấp nhận cảnh ngập đường, nếu họ được thông báo kịp thời và hướng dẫn cách ứng phó. Thất bại lớn nhất không nằm ở cơn mưa, mà ở chỗ niềm tin cũng bị nhấn chìm trong dòng nước. Niềm tin ấy khó xây lại, vì nó không dựa trên một công trình chống ngập, mà trên sự đồng cảm và minh bạch thông tin.
Nếu hôm qua là một cơn mưa, thì ngày mai có thể là một khủng hoảng lớn hơn: một vụ cháy, một sự cố môi trường hay một dịch bệnh bất ngờ. Câu hỏi đặt ra là: Hà Nội sẽ tiếp tục im lặng, hay sẽ học cách dẫn dắt thông tin như những đô thị hiện đại? Bởi quản trị đô thị không chỉ là xây thêm cống thoát nước. Đó còn là khả năng xây dựng một “hệ thống thoát khủng hoảng” trong tâm trí công chúng – nơi niềm tin có thể chảy thông suốt, không bị tắc nghẽn bởi sự im lặng
---
Nguồn: Nguyễn Thanh Sơn
vnexpress.net
m.cafef.vn
