Kiến trúc Tứ hợp viện (Siheyuan), kiểu nhà đặc trưng nằm trong các hutong ở Bắc Kinh.
Tứ hợp viện nghĩa là “bốn mặt quây lại thành sân”, là kiểu nhà truyền thống phổ biến ở Bắc Kinh và miền Bắc Trung Quốc. Đây là đơn vị cơ bản tạo nên các hutong, đồng thời phản ánh triết lý phong thủy – Nho giáo – trật tự gia tộc trong kiến trúc Trung Hoa cổ. Tứ hợp viện không chỉ là nơi ở, mà còn là không gian sinh hoạt chung, thể hiện rõ sự phân cấp trong gia đình và quan niệm “trời tròn – đất vuông”.
Một tứ hợp viện tiêu chuẩn thường bao gồm: Sân chính nằm ở trung tâm, hình vuông hoặc gần vuông, vừa là không gian sinh hoạt chung, vừa tạo sự thoáng đãng, ánh sáng và thông gió. Các dãy nhà gồm có:
Chính phòng nằm ở phía Bắc, quay mặt về hướng Nam (theo phong thủy: hướng Nam ấm áp, nhiều ánh sáng). Đây là nơi trang trọng nhất, dành cho chủ gia đình, người lớn tuổi nhất. Chính phòng thường có 3 gian (trung gian để bàn thờ tổ tiên, hai bên làm phòng ngủ).
Hai dãy Đông phòng và Tây phòng nằm hai bên sân, đối xứng nhau, dành cho con cái, anh em, hoặc khách có cửa sổ quay ra sân, tạo cảm giác gắn kết.
Tiền phòng nằm phía Nam, đối diện chính phòng, dùng làm nơi ở cho người hầu, gia nhân, hoặc làm kho chứa, đôi khi dùng làm phòng tiếp khách bình dân.
Cổng chính của tứ hợp viện thường mở về phía Đông Nam, thuận theo quan niệm phong thủy. Cổng có hai cột trụ đá hoặc bức bình phong đặt sau cổng để chắn gió, tránh “tà khí” xộc thẳng vào nhà, đồng thời tạo sự kín đáo.
_DSF1147 by
Hieu Tran, on Flickr
_DSF1150 by
Hieu Tran, on Flickr
_DSF1157 by
Hieu Tran, on Flickr
_DSF1161 by
Hieu Tran, on Flickr