Việc Mỹ áp thuế nhập khẩu 20% đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sẽ tác động trực tiếp đến giá cả hàng hóa xuất khẩu vào thị trường Mỹ, và các nhà xuất khẩu tại Việt Nam đứng trước bài toán cân nhắc điều chỉnh giá bán để duy trì sức cạnh tranh. Tuy nhiên, việc có giảm giá bán hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố cụ thể, bao gồm:
1. Cấu trúc giá thành và biên lợi nhuận của nhà xuất khẩu: nếu nhà xuất khẩu có biên lợi nhuận cao, họ có thể chấp nhận giảm giá bán để bù đắp phần thuế và giữ mức giá bán lẻ ổn định tại Mỹ. Ngược lại, nếu biên lợi nhuận thấp, việc giảm giá bán sẽ khiến họ lỗ hoặc không có lãi, nên có thể không giảm giá, hoặc chuyển phần thuế sang người tiêu dùng Mỹ.
2. Tính cạnh tranh của sản phẩm tại thị trường Mỹ: nếu sản phẩm bị áp thuế thuộc ngành hàng có tính cạnh tranh cao, nhà xuất khẩu buộc phải giảm giá để tránh mất thị phần vào tay đối thủ. Ngược lại, nếu là sản phẩm độc quyền, ít cạnh tranh hoặc có giá trị đặc thù (ví dụ: linh kiện công nghệ cao, dược phẩm độc quyền…), nhà xuất khẩu có thể giữ nguyên giá bán, vì người mua khó tìm nguồn thay thế.
3. Tỷ giá hối đoái: nếu đồng nội tệ của nước xuất khẩu mất giá so với USD, điều này giúp hạ giá trị hàng hóa tính bằng USD, từ đó bù đắp được phần thuế bị áp. Trường hợp này thường thấy ở các nước đang phát triển, đặc biệt khi đồng tiền bị mất giá mạnh.
4. Chiến lược thị trường và đàm phán hợp đồng: trong ngắn hạn, nhiều nhà xuất khẩu đã ký hợp đồng cố định, do đó khó điều chỉnh ngay giá. Về dài hạn, họ có thể điều chỉnh chiến lược giá để duy trì mối quan hệ với nhà nhập khẩu Mỹ hoặc chuyển hướng thị trường khác.
5. Khả năng chia sẻ chi phí thuế: nhiều trường hợp, các nhà nhập khẩu Mỹ sẽ đàm phán để chia sẻ thuế suất với nhà xuất khẩu, nghĩa là nhà xuất khẩu giảm một phần giá bán, còn phần còn lại người nhập khẩu gánh.
Như vậy, kông phải tất cả các nhà xuất khẩu sẽ giảm giá bán khi Mỹ áp mức thuế nhập khẩu mới. Việc giảm hay giữ nguyên phụ thuộc vào:
- Cấu trúc chi phí và biên lợi nhuận
- Tính cạnh tranh trên thị trường Mỹ
- Biến động tỷ giá
- Mối quan hệ cung cầu và năng lực đàm phán
Ví dụ thử phân tích tác động của việc giảm giá xuất khẩu cho hàng may mặc từ Việt Nam khi Mỹ áp thuế nhập khẩu 20%, trong bối cảnh: giá xuất khẩu ban đầu 100 USD (FOB); chi phí sản xuất: 85 USD; mức thuế nhập khẩu Mỹ 20%.
- Nếu không giảm giá: giá bán tại Mỹ tăng từ 100 USD lên 120 USD, nhà xuất khẩu vẫn có lãi 15 USD, nhưng nguy cơ mất khách rất cao vì giá tăng đột biến.
- Giảm 10% giá: giá tại Mỹ còn 108 USD, nhà xuất khẩu vẫn có lãi 5 USD, mức chấp nhận được, giúp duy trì sức cạnh tranh.
- Giảm 15% giá: nhà xuất khẩu không còn lãi nhưng giữ giá tại Mỹ ở mức 102 USD - nhà xuất khẩu có thể chấp nhận để duy trì đơn hàng và công suất nhà máy. Ở trường hợp này, họ có thể tạm thời để duy trì hoạt động không có lãi, tìm cách chuyển hướng sang thị trường mới.
- Giảm 20% giá: nhà xuất khẩu lỗ 5 USD/sản phẩm, thường chỉ chấp nhận nếu là đơn hàng chiến lược hoặc kỳ vọng giữ thị phần dài hạn.