(Tiếp)
Các lựa chọn của Đức và Nga tại Mặt trận phía Đông sau cú phản công của Manstein
Theo ước tính của Đức, người Nga đã phải gánh chịu hơn 11 triệu thương vong. Sức đề kháng lẽ ra đã gần như cạn kiệt. Tình hình đối với Matxcơva trở nên tồi tệ hơn vì những thất bại của họ và sự kết thúc của chiến dịch mùa đông ở Kharkov. Để đạt được một giải pháp thuận lợi ở phía đông, quân Đức phải giáng thêm những đòn nặng nề vào Liên Xô, điều này có thể khiến Hồng quân thêm khốn đốn. Hầu hết các nhà lãnh đạo quân sự Đức cũng như Hitler đều đồng tình với nhận định này. Tuy nhiên, họ không đồng ý về định nghĩa của một tình huống thuận lợi và những cách sẽ đạt được tình huống này. Đối với Manstein và các sĩ quan cấp cao khác, giải pháp hòa hoãn ở phía đông là khả năng duy nhất còn lại. Đối với Hitler, điều này hoàn toàn không thể chấp nhận được. Theo lập trường 'tất cả hoặc không có gì' của ông ta thì chỉ có thể chấp nhận được là sự đầu hàng của Liên Xô. Khái niệm của Hitler về tình trạng chiến tranh kết thúc là lý do chính, lý giải vì sao ông ta không thể đồng ý với cách thức thực hiện chiến tranh ở phía đông của Manstein.
Erich von Manstein, tên thật là Erich Von Lewinski (sinh ngày 24/11/1887-mất ngày 11/6/1973 tại Irschenhausen, Icking, Đức) được đánh giá là tướng lĩnh xuất sắc nhất lục quân Đức (Wehrmacht) trong Thế chiến 2.
Thống chế Erich von Manstein còn được coi là kẻ thù nguy hiểm của Liên Xô chỉ sau Hitler vì những thiệt hại quân sự hết sức nặng nề và kinh hoàng của quân Liên Xô do ông gây ra. Tướng quân Liên Xô - Nikolai F. Vatutin nhận xét: "Manstein... là một kẻ thù gian manh, mưu trí, hung hãn và nguy hiểm”.
Manstein tin rằng lực lượng Đức không còn đủ khả năng cho cuộc tấn công chiến lược. Ông kết luận rằng trong những điều kiện này, chỉ có một phương án phòng thủ chiến lược vẫn là một lựa chọn khả thi. Theo ý tưởng của ông, các lực lượng Đức nên chờ đợi các cuộc tấn công của Nga, kéo Liên Xô vào chiều sâu của mặt trận và sau đó phản công thọc sâu vào sườn và hậu phương của họ tương tự như kế hoạch và tiến hành phản công của ông tại sông Donee. Quân đội Liên Xô có thể bị bao vây trong một khu vực rộng lớn ở Biển Azov. Kế hoạch này có những điểm tương đồng đáng kinh ngạc với chiến dịch của Đức ở phía tây chống lại Pháp vào tháng 5 năm 1940. Trong chiến dịch đó, khu vực Flanders là mồi nhử để quân Đồng minh tiến lên. Khi tiến công, quân đồng minh đã vô tình kích hoạt hiệu ứng cánh cửa xoay vì họ càng tiến về phía trước, thì quân Đức càng dễ tấn công vào phía sau của họ. Hiệu ứng cửa xoay này cũng là nguyên tắc cơ bản của "Kế hoạch Schlieffen" năm 1914 trong Thế chiến I.
Vào mùa xuân năm 1943, Manstein vẫn nhìn thấy những cơ hội tốt ở phần phía nam của mặt trận phía đông. Ông dự kiến cuộc tấn công chính của Liên Xô sẽ ở khu vực này. Không nơi nào khác mà Liên Xô có cơ hội hoạt động quân sự, kinh tế và chính trị tốt hơn. Vẫn còn cơ hội để bao vây toàn bộ cánh nam của Đức tại các bờ biển của Biển Azov và Biển Đen. Đồng thời, một chiến thắng của Liên Xô ở cánh nam sẽ giành lại được khu vực Donbas quan trọng và vựa lúa của Ukraine, cả hai đều quan trọng vì lý do kinh tế. Hơn nữa, những thành công của Liên Xô trong lĩnh vực này có nghĩa là tuyến đường đến Balkan và các mỏ dầu ở Romania sẽ được mở ra. Cuối cùng, nó sẽ ảnh hưởng đến chính sách của Thổ Nhĩ Kỳ - quốc gia còn do dự chọn phe. Dựa trên đánh giá này, ông lại đề xuất làm mỏng lực lượng Đức ở khu vực Donbas để thu hút các lực lượng mạnh của Liên Xô vào khu vực này và sau đó tiêu diệt chúng bằng một cuộc phản công. Mặc dù chiến lược của Manstein đã được chứng minh là thành công, nhưng nó không được thực hiện ngay. Hitler không sẵn sàng bỏ cuộc, ngay cả tạm thời, cũng như không sẵn sàng tập trung lực lượng cần thiết để thực hiện chiến lược của Manstein vì những rủi ro mà nó sẽ gây ra cho các chiến trường khác hoặc các phần của mặt trận phía đông.
Các lựa chọn của Đức và Nga tại Mặt trận phía Đông sau cú phản công của Manstein
Theo ước tính của Đức, người Nga đã phải gánh chịu hơn 11 triệu thương vong. Sức đề kháng lẽ ra đã gần như cạn kiệt. Tình hình đối với Matxcơva trở nên tồi tệ hơn vì những thất bại của họ và sự kết thúc của chiến dịch mùa đông ở Kharkov. Để đạt được một giải pháp thuận lợi ở phía đông, quân Đức phải giáng thêm những đòn nặng nề vào Liên Xô, điều này có thể khiến Hồng quân thêm khốn đốn. Hầu hết các nhà lãnh đạo quân sự Đức cũng như Hitler đều đồng tình với nhận định này. Tuy nhiên, họ không đồng ý về định nghĩa của một tình huống thuận lợi và những cách sẽ đạt được tình huống này. Đối với Manstein và các sĩ quan cấp cao khác, giải pháp hòa hoãn ở phía đông là khả năng duy nhất còn lại. Đối với Hitler, điều này hoàn toàn không thể chấp nhận được. Theo lập trường 'tất cả hoặc không có gì' của ông ta thì chỉ có thể chấp nhận được là sự đầu hàng của Liên Xô. Khái niệm của Hitler về tình trạng chiến tranh kết thúc là lý do chính, lý giải vì sao ông ta không thể đồng ý với cách thức thực hiện chiến tranh ở phía đông của Manstein.
Erich von Manstein, tên thật là Erich Von Lewinski (sinh ngày 24/11/1887-mất ngày 11/6/1973 tại Irschenhausen, Icking, Đức) được đánh giá là tướng lĩnh xuất sắc nhất lục quân Đức (Wehrmacht) trong Thế chiến 2.
Thống chế Erich von Manstein còn được coi là kẻ thù nguy hiểm của Liên Xô chỉ sau Hitler vì những thiệt hại quân sự hết sức nặng nề và kinh hoàng của quân Liên Xô do ông gây ra. Tướng quân Liên Xô - Nikolai F. Vatutin nhận xét: "Manstein... là một kẻ thù gian manh, mưu trí, hung hãn và nguy hiểm”.
Rất nhiều hồi ký của các tướng lĩnh Liên Xô như của Nguyên soái Zhukov được viết sau chiến tranh thế giới II đều đánh giá cao Manstein tuy không nhắc cụ thể đến tên ông. Sau chiến thắng vang dội ở Tây Âu, Manstein tiếp tục được tín nhiệm giao cho chỉ huy các chiến dịch quan trọng của Đức ở mặt trận phía Đông Âu, cụ thể:
- Trong cuộc tiến công Liên Xô năm 1941, chỉ trong vòng 100 giờ đồng hồ, quân đoàn do Manstein chỉ huy đã thọc sâu 315 km vào phòng tuyến Liên Xô đến tận sông Dvina. Tiếp theo đó, dù bị dàn mỏng và tách rời khỏi các đơn vị bạn trong Cụm Tập đoàn quân Bắc ở sau lưng, lực lượng của ông đã đập tan nhiều đợt phản kích dữ dội của Hồng quân Liên Xô.
- Trong chiến dịch chiếm bán đảo Krym và thành phố cảng Sevastopol chiến lược của Liên Xô, quân của Manstein đã bao vây Sevastopol dữ dội và đánh thiệt hại nặng nề quân Liên Xô ở đây với hàng trăm nghìn quân Liên Xô bị thương vong, cùng hàng ngàn vũ khí, đại bác, xe tăng bị phá hủy và tịch thu.
- Trong trận vây hãm thành phố Leningrad nằm ở phía bắc của Liên Xô, Manstein đã bao vây, cô lập thành phố này trong suốt một thời gian dài khiến cho nhiều nỗ lực giải vây của quân đội Liên Xô bất thành và bị thiệt hại nặng, chỉ đến tháng 01/1944 thành phố Leningrad mới được giải phóng nhưng lúc này Manstein cũng không còn nắm quyền chỉ huy ở đây.
- Trong chiến dịch giải vây cho Tập đoàn quân số 6 của Đức (do thống chế von Paulus chỉ huy) đang bị mắc kẹt và thiệt hại lớn tại thành phố Stalingrad vào tháng 12/1942, quân do Manstein chỉ huy đã nhanh chóng đột phá các phòng tuyến dày đặc của Liên Xô, gây cho Hồng quân Liên Xô nhiều choáng váng và tổn thất.
- Trong cuộc tiến công Liên Xô năm 1941, chỉ trong vòng 100 giờ đồng hồ, quân đoàn do Manstein chỉ huy đã thọc sâu 315 km vào phòng tuyến Liên Xô đến tận sông Dvina. Tiếp theo đó, dù bị dàn mỏng và tách rời khỏi các đơn vị bạn trong Cụm Tập đoàn quân Bắc ở sau lưng, lực lượng của ông đã đập tan nhiều đợt phản kích dữ dội của Hồng quân Liên Xô.
- Trong chiến dịch chiếm bán đảo Krym và thành phố cảng Sevastopol chiến lược của Liên Xô, quân của Manstein đã bao vây Sevastopol dữ dội và đánh thiệt hại nặng nề quân Liên Xô ở đây với hàng trăm nghìn quân Liên Xô bị thương vong, cùng hàng ngàn vũ khí, đại bác, xe tăng bị phá hủy và tịch thu.
- Trong trận vây hãm thành phố Leningrad nằm ở phía bắc của Liên Xô, Manstein đã bao vây, cô lập thành phố này trong suốt một thời gian dài khiến cho nhiều nỗ lực giải vây của quân đội Liên Xô bất thành và bị thiệt hại nặng, chỉ đến tháng 01/1944 thành phố Leningrad mới được giải phóng nhưng lúc này Manstein cũng không còn nắm quyền chỉ huy ở đây.
- Trong chiến dịch giải vây cho Tập đoàn quân số 6 của Đức (do thống chế von Paulus chỉ huy) đang bị mắc kẹt và thiệt hại lớn tại thành phố Stalingrad vào tháng 12/1942, quân do Manstein chỉ huy đã nhanh chóng đột phá các phòng tuyến dày đặc của Liên Xô, gây cho Hồng quân Liên Xô nhiều choáng váng và tổn thất.
Vào mùa xuân năm 1943, Manstein vẫn nhìn thấy những cơ hội tốt ở phần phía nam của mặt trận phía đông. Ông dự kiến cuộc tấn công chính của Liên Xô sẽ ở khu vực này. Không nơi nào khác mà Liên Xô có cơ hội hoạt động quân sự, kinh tế và chính trị tốt hơn. Vẫn còn cơ hội để bao vây toàn bộ cánh nam của Đức tại các bờ biển của Biển Azov và Biển Đen. Đồng thời, một chiến thắng của Liên Xô ở cánh nam sẽ giành lại được khu vực Donbas quan trọng và vựa lúa của Ukraine, cả hai đều quan trọng vì lý do kinh tế. Hơn nữa, những thành công của Liên Xô trong lĩnh vực này có nghĩa là tuyến đường đến Balkan và các mỏ dầu ở Romania sẽ được mở ra. Cuối cùng, nó sẽ ảnh hưởng đến chính sách của Thổ Nhĩ Kỳ - quốc gia còn do dự chọn phe. Dựa trên đánh giá này, ông lại đề xuất làm mỏng lực lượng Đức ở khu vực Donbas để thu hút các lực lượng mạnh của Liên Xô vào khu vực này và sau đó tiêu diệt chúng bằng một cuộc phản công. Mặc dù chiến lược của Manstein đã được chứng minh là thành công, nhưng nó không được thực hiện ngay. Hitler không sẵn sàng bỏ cuộc, ngay cả tạm thời, cũng như không sẵn sàng tập trung lực lượng cần thiết để thực hiện chiến lược của Manstein vì những rủi ro mà nó sẽ gây ra cho các chiến trường khác hoặc các phần của mặt trận phía đông.
