[Funland] Tiểu thuyết chiến tranh Việt Nam

[angkorwat]

Chào các cụ. Các cụ có thích đọc tiểu thuyết chiến tranh Việt Nam không? Em là bộ đội, bố em tham gia chống Mỹ, mẹ em cũng lên biên giới năm 79, bác ruột thì đánh trong thành cổ, nên cả nhà đều thích đọc tiểu thuyết chiến tranh Việt Nam. Nhưng em thấy tiểu thuyết chiến tranh của mình ít quá. Các cụ có biết cuốn nào hay giới thiệu em với. Nhân tiện có cụ nào có cuốn Thượng Đức thì cho em mượn hoặc mua lại với. Em tìm mãi không được.

Tiểu thuyết chiến tranh chỉ tính từ 1954 - 1975 cụ đọc cả năm cũng chẳng hết, chưa tính từ 75 đến giờ. Không ít đâu cụ, chịu khó gg, em ngại liệt kê ra đây.

 

[thieuhuyen]

Có 1 tiểu thuyết mà em nghe từ hồi còn đi học trên kênh đọc truyện đêm khuya. Truyện kể về 1 người lính hi sinh ở chiến trường. Linh hồn anh tiếp tục chu du khắp các nơi từ quê nhà đến nơi chiến đấu của đồng đội, để được gặp người yêu mà không được nói chuyện, những tráo trở những hi sinh trong cuộc chiến mà anh chỉ biết khi đã thành ma..vvv., rồi trở về thời bình để chứng kiến xương cốt của mình bị chia năm sẻ bảy vì đội quy tập mộ liệt sĩ chia ra để được hưởng thêm tiền. Nói chung tác phẩm cực hay nhưng tiếc là hồi đó em mới tầm lớp 8. Em không nhớ rõ tên nhân vật mà chỉ nhớ mang máng được tình tiết truyện như thế thôi. à thêm nữa không phải là Đời cát của Nguyễn Quan Lập đâu ạ. Có cụ nào nhớ được thì kê tên cho em tìm đọc lại với. Giọng đọc thì là bác Hà Phương với bác Vân Anh đọc thì phải ạ

 

[anhtrangvn]

Mấy ngày nay MXH xôn xao về việc cuốn sách Nỗi Buồn Chiến Tranh của tác giả Bảo Ninh được vinh danh. Em thấy đây là vấn đề rất đang quan tâm vì đã đưa cả vào sách giáo khoa, nên em đưa về đây và lắng nghe ý kiến của các cụ/mợ.

Ngay từ khi bắt đầu tìm hiểu qua về cuốn sách Nỗi Buồn Chiến Tranh (NBCT) của tác giả Bảo Ninh, em đã đặt câu hỏi tại sao lại có một cuốn sách như vậy, một cách viết khá bất thường, nếu không muốn nói hơi lập dị. Nó có tự nhiên được viết ra hay là có những uẩn ức gì và được viết ra có chủ đích?
NBCT được viết năm 1987. Còn trong năm 2022, không phải mới đây, sau khi cuốn NBCT được vinh danh, trên trang của một người như ảnh dưới đã có đoạn kể về tác giả Bảo Ninh, tên thật là Phương rằng:
“Và, tiếc thay, khoảng những năm đầu 1980, Phương đã bị kỷ luật rất nặng về tội không trung thực, gây chia rẽ mất đoàn kết nội bộ bằng cách phá hoại thí nghiệm sinh học của đồng nghiệp trong Viện. Thời điểm đó anh Nguyễn Hữu Thước, Phó Viện trưởng kiêm Trưởng phòng Sinh lý Sinh hoá thực vật (nơi Phương làm việc) đi nước ngoài làm thực tập sinh cao cấp sau này bảo vệ Tiến sĩ khoa học, anh Thước giao cho Phương, Phụ trách tạm thời Phòng, nên Phương đã lấy hoá chất độc rắc vào tảo thí nghiệm thức ăn cho gà của 1 trong 2 tiến sĩ đang thí nghiệm và lấy tờ giấy ghi (vứt trong phòng thí nghiệm) là vị TS X. giết gà để gây mâu thuẫn, làm mất uy tín vị TS khác trong phòng! Xét thấy sự việc rất nghiêm trọng, CQ công an phải vào cuộc và Phương buộc phải rời khỏi Viện nghiên cứu, bị khai trừ Đảng và ở nhà trong một thời gian khá dài”.

Nếu những thông tin trên là đúng, rất có thể đó là nguồn cơn, kết hợp một số luồng thông tin đối lập, khiến Bảo Ninh viết ra cuốn sách này.
Là một người lính, nhưng khi được một kênh truyền hình Mỹ phỏng vấn về đề tài chiến tranh, ông khẳng khái trả lời cuộc chiến ở Việt Nam 1954-1975 là cuộc nội chiến hai miền.

- Là một người lính chiến thì đương nhiên có đủ thông tin ai là người lái các máy bay chiến lược B52 và một số phương tiện khác ném xuống Việt Nam hơn 7,85 triệu tấn bom đạn, tương đương sức công phá của 250 quả bom nguyên tử và gấp gần 3 lần tổng số bom Mỹ dùng trong Thế chiến II. Các phi công trong các chiến dịch B52 là người Mỹ. Ngoài ra, Mỹ còn sử dụng khoảng 7,5 triệu tấn đạn dược khác trên mặt đất và rải hàng chục triệu lít chất độc hóa học xuống Việt Nam.
- Là người lính chiến, ông thừa hiểu tại miền Nam, Mỹ đã thiết lập Tổng kho vũ khí Long Bình lớn nhất thế giới.
- Là người lính chiến, ông thừa biết, các chiến lược, thậm chí chiến dịch quân sự của chế độ VNCH được chỉ đạo, bằng các cố vấn, tướng là người Mỹ, với khoảng 3 triệu lượt lính Mỹ đến Việt Nam mà lúc cao điểm có trên 500,000 quân trực tiếp có mặt ở miền Nam. Những tướng lãnh của chế độ VNCH, chưa bao giờ được là người quyết định, Tổng chỉ huy các chiến lược quan trọng.

- Chính người Mỹ thừa nhận công khai trên nhiều báo, tạp chí của họ rằng: Sau năm 1954, nhận thấy nếu để bầu cử tự do hai miền, tổng tuyển cử thống nhất cả nước, 80% người dân sẽ chọn cụ Hồ, thay vì chọn Bảo Đại. Do vậy, Mỹ đã chủ động can thiệp, tìm cách đưa ông Diệm về, dựng lên chính quyền ở miền Nam, phục vụ cho toan tính lợi ích của mình.

Với tư cách là một người lính, phát ngôn đây là cuộc nội chiến hai miền, cho thấy ông là một người lính tồi, không đủ nhận thức được sự thật khách quan, nguyên nhân đã kiểm chứng của cuộc chiến này. Với tư cách một nhà văn, ông viết một cuốn sách theo hướng phản tư, làm mờ những giá trị cống hiến của hàng triệu người lính hi sinh tuổi trẻ, thanh xuân, khát vọng sống vì giá trị thiêng liêng của độc lập, chủ quyền quốc gia, xóa đi vài trò của kẻ gây chiến thực sự là Mỹ, biến sự hi sinh của gần 4 triệu người ở cả hai miền thành vô nghĩa, chỉ mang màu chết chóc, tang thương, quên đi sự thật cuộc chiến đó, đã tạo nên một Việt Nam độc lập, tự chủ, tự đứng trên đôi chân mình. Một nhà văn dùng cây bút nói về cảm xúc cá nhân của mình nhưng lại chọn cách viết như vậy là một nhà văn rất tệ. Và tệ hơn nữa là những người không biết nhân danh điều gì, tìm cách vận động, đã đưa cuốn sách này vào sách giáo khoa phổ thông, và mới đây vinh danh trước công luận.

Chiến tranh lùi xa 50 năm, sống trong hòa bình, nhiều người lơ là mất cảnh giác, không ý thức được có những sự việc, quan điểm làm phai mờ những giá trị, phẩm chất tốt đẹp của cha ông đã cống hiến, hy sinh cho ngày nay. Việc này, không khác dùng một phát súng lục bắn vào lịch sử và nguy cơ ở tương lai không xa dân tộc có thể nhận lại một phát đại bác.
P/S: Dưới đây là ảnh một vài trang của sách em nhặt trên mạng, các cụ thẩm xem có phù hợp với tâm hồn của học sinh lớp 12, ở lứa tuổi 17,18 tuổi hay không?

 

[Kiên Khùng]

Trong thời gian 1 tuần nghỉ phép của em thì cuộc đấu tranh vì chính nghĩa trên không gian mạng đã chuyển vào trạng thái chính thức.
Đây không còn là nội dung "vùng cấm" mà đã được nhận diện rõ ràng:
Sai lầm có thể sửa, phản bội thì không
VỮNG NGUYỄN • 14/12/2025 - 21:59
Lịch sử của một dân tộc không phải là bản thảo nháp để ai đó tùy tiện gạch xóa, sửa câu, thay nghĩa theo cảm xúc cá nhân hay theo “thị hiếu” tư tưởng thời thượng. Lịch sử càng không phải là vật hy sinh cho những thử nghiệm văn chương vô trách nhiệm.
Sai lầm, nếu có, có thể nhận diện, có thể sửa chữa, nhưng phản bội thì không. Bởi phản bội không phải là nhầm lẫn nhận thức. Phản bội là lựa chọn có ý thức, là lựa chọn đứng sang phía đối lập với sự thật lịch sử, với giá trị cốt lõi đã làm nên sự tồn tại của quốc gia, với máu xương của hàng triệu người đã ngã xuống.
Đánh tráo khái niệm

Mảnh tường còn sót lại ở Khâm Thiên (Hà Nội) sau trận Điện Biên Phủ trên không thách thức Ních-xơn. Ảnh: Báo Nhân Dân
Trong nhiều năm qua, dưới danh nghĩa “đổi mới tư duy”, “nhìn lại chiến tranh từ góc độ cá nhân”, một số tác phẩm văn học đã đi quá giới hạn phản tư cần thiết để trượt sang đánh tráo bản chất lịch sử.
Từ phản ánh số phận con người trong chiến tranh, họ lặng lẽ chuyển sang lật ngược hệ giá trị, biến người anh hùng thành kẻ đáng ngờ, biến cuộc chiến vệ quốc chính nghĩa thành bi kịch vô nghĩa, và biến Quân giải phóng (lực lượng làm nên độc lập, thống nhất đất nước) thành một tập hợp méo mó, suy đồi, mất nhân tính.
Một số tác phẩm văn học nhận được sự phản đối gay gắt của nhân dân thời gian qua là minh chứng về sự phản bội tư tưởng. Không phải vì các tác phẩm đó viết về nỗi đau, bởi chiến tranh nào không có đau thương. Mà vì trong nhiều lớp miêu tả, tác phẩm đã xuyên tạc hình tượng người chiến sĩ, gán cho họ những hành vi, tâm thế, bản năng đi ngược hoàn toàn với kỷ luật, lý tưởng, phẩm giá của Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Ở đây, cần nói thẳng: Nếu là sai sót nghệ thuật, có thể tranh luận. Nếu là góc nhìn cá nhân, có thể đối thoại. Nhưng khi lặp đi lặp lại một hình ảnh người lính suy đồi, bạo lực vô kỷ luật, trụy lạc, vô nhân đạo, khi những chi tiết hư cấu chạm tới danh dự của cả một quân đội, thì đó không còn là sai lầm, mà đó là lựa chọn tư tưởng.
Không thể nhân danh văn chương để bóp méo lịch sử
Trên đống đổ nát của Bệnh viện Bạch Mai, từ phải sang: nhà báo, nhà văn Thép Mới, nhà thơ Chế Lan Viên, nhà thơ Huy Cận (quàng khăn kẻ). Ngoài cùng bên trái là nhà văn Nguyễn Tuân. Mọi người đang nghe Anh hùng Lao động, GS, bác sĩ Trần Hữu Tước (người xách cặp) tố cáo tội ác của đế quốc Mỹ. Ảnh: Báo Nhân Dân
Một dân tộc có thể chấp nhận nhà văn viết về nỗi đau, nhưng không thể chấp nhận việc nhà văn đứng trên nỗi đau ấy để phủ nhận chính nghĩa của cuộc chiến.
Càng không thể chấp nhận việc nhân danh “tự do sáng tạo” để gieo rắc hoài nghi về nền tảng đạo đức của Quân giải phóng, lực lượng đã hy sinh không phải cho một học thuyết trừu tượng, mà cho độc lập dân tộc, cho quyền được làm người của nhân dân Việt Nam.
Văn chương không đứng ngoài trách nhiệm xã hội, và nhà văn càng không đứng ngoài lịch sử.
Khi một tác phẩm khiến cho kẻ thù cũ hả hê, khiến những thế lực chống phá lịch sử Việt Nam coi đó là “bằng chứng nội sinh, sinh động”, trong khi lại gây tổn thương sâu sắc cho cựu chiến binh, thương binh, thân nhân liệt sĩ thì câu hỏi cần đặt ra không phải là “tác phẩm hay hay dở”, mà là tác phẩm đó đang phục vụ cho hệ giá trị nào?
Sai lầm có thể sửa, phản bội thì không
Có người nói, đó chỉ là văn học, đừng chính trị hóa. Lập luận này nghe thì có vẻ “ôn hòa”, nhưng thực chất là trốn tránh trách nhiệm.
Cũng không ai nhầm lẫn văn học với sử học. Nhưng văn học viết về lịch sử thì không được quyền bịa đặt làm tổn hại lịch sử.
Bởi lịch sử Việt Nam chưa bao giờ là câu chuyện trung tính. Cuộc kháng chiến chống Mỹ (1954 - 1975) không phải là cuộc xung đột vô nghĩa giữa những cá nhân lạc lối, mà là cuộc chiến vệ quốc vĩ đại, nơi hàng triệu con người đã tự nguyện đặt sinh mạng mình dưới lá cờ độc lập.
Khi một tiểu thuyết lấy bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ, sử dụng hình tượng người chiến sĩ Quân giải phóng, tức chủ thể lịch sử có thật, thì mọi hư cấu đều phải tôn trọng ranh giới đạo đức và sự thật nền tảng.
Xuyên tạc hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ trong cuộc chiến ấy không phải là “cách nhìn khác”, mà là phủ định nền tảng đạo đức của cả một thời đại. Và phủ định có hệ thống, có chủ ý, lặp lại nhiều lần thì không thể gọi là vô tình.
Nếu văn học được phép gán cho bộ đội những hành vi vô kỷ luật, vô nhân tính; khắc họa họ như tập hợp những con người suy đồi, trụy lạc, bạo lực bản năng; làm mờ hoặc phủ định lý tưởng chiến đấu; … rồi biện minh bằng câu “đây chỉ là văn học”, thì mọi biểu tượng lịch sử đều có thể bị xé nát.
Sai lầm là khi người ta nhận ra mình đã đi lệch và quay lại. Phản bội là khi biết rõ mình đang đi đâu, nhưng vẫn đi. Và lịch sử dân tộc Việt Nam không có nghĩa vụ phải khoan dung với sự phản bội ấy, dù nó khoác lên mình chiếc áo văn chương bóng bẩy đến đâu.
Không thể im lặng trước sự phản bội giá trị
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với công tác giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay. Ảnh: Báo Quân đội
Một câu hỏi không thể né tránh, đó là: Ai hưởng lợi khi hình tượng Quân giải phóng bị bôi nhọ? Ai hưởng lợi khi cuộc chiến vệ quốc bị gọi là “bi kịch vô nghĩa”? Ai hưởng lợi khi lớp trẻ được dẫn dắt để nhìn lịch sử dân tộc bằng con mắt hoài nghi, yếm thế, mất niềm tin?
Câu trả lời không nằm trong nước, và đó là lý do vì sao những tác phẩm méo mó tư tưởng đó luôn được tung hô, khai thác, trích dẫn ở những diễn đàn vốn chưa bao giờ thiện chí với lịch sử Việt Nam.
Người chiến sĩ đã ngã xuống thì không thể tự lên tiếng. Nhưng những người còn sống thì không có quyền im lặng.
Bảo vệ lịch sử không phải là bảo thủ. Bảo vệ hình tượng Bộ đội Cụ Hồ không phải là thần thánh hóa. Đó là giữ gìn ranh giới đạo đức tối thiểu để một dân tộc không tự cắt rễ của mình.
Sai lầm, nếu có, còn có thể sửa. Nhưng khi đã lựa chọn đứng về phía bóp méo, xuyên tạc, lật sử, thì đó không còn là sai lầm.
Đó là phản bội. Và với lịch sử, phản bội là không thể tha thứ.
(Báo Cựu Chiến Binh)
Từ tốn, chịu khó hơn, bác sĩ Phạm Ngọc Thắng, một quân nhân, cựu chiến binh, viết:
NỖI BUỒN CHIẾN TRANH, PHIÊN BẢN XẤU CỦA “PHÍA TÂY KHÔNG CÓ GÌ LẠ”
Xin phép được viết bài này với ngôn từ lính tráng, ai thích thì đọc, không thì thôi.
Lần đầu, đọc Nỗi buồn chiến tranh-NBCT, tôi thốt lên trong đầu: Cái *** gì thế này, một phiên bản Việt của Phía Tây không có gì lạ đây rồi, nhưng phiên bản này xấu và đầy tính ăn cắp. Nhưng xấu thì xấu hơn, ăn cắp ý tưởng thì trắng trợn và không thấy cái đẹp của Số phận con người, không hướng thiện.
Xin nói về tác giả và tác phẩm Phía Tây không có gì lạ trước.
Erich Maria Remarque là tác giả của Im Westen nichts Neues dịch sang tiếng Việt là Phía Tây không có gì lạ, hay Mặt trận Miền Tây vẫn yên tĩnh. Ông là một cựu binh Đức từng tham gia Chiến tranh thế giới thứ nhất, sau đó về làm giáo viên và bỏ nghề thành nhà văn, từng được đề cử giải Nobel văn chương. Ngày nay, tại quê hương ông có con đường mang tên ông; có giải thưởng mang tên ông như một sự tri ân và ghi nhớ dù ông bị trục xuất khỏi nước Đức dưới thời Quốc xã.
Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông, Phía Tây không có gì lạ, đã được viết trong vài tháng năm 1927, nhưng Remarque không tìm được một nhà xuất bản, mà phải đợi mãi tới năm 1929 mới được xuất bản. Ngay lập tức, nó gây chấn động trên toàn thế giới.
Tiểu thuyết này mô tả các kinh nghiệm từng trải của những người lính Đức trong Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Ông cũng là tác giả của cuốn Zeit zu leben und Zeit zu sterben- Thời Gian Sống và Thời Gian Chết, dịch sang tiếng Anh, được dựng phim với tựa đề A Time to Love and a Time to Die, Thời gian để Yêu và Thời gian để Chết.
Tác phẩm Phía Tây không có gì lạ miêu tả cuộc đời từ lúc cùng nhập ngũ với sáu người bạn học đến khi chết của một anh lính Đức trong cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất.
Cuốc sống lính tráng được mô tả chân thực đến đậm đặc, bất cứ người lính nào trải qua chiến trận đều thấy bóng dáng của mình trong ấy: Lười tập; ăn cắp thực phẩm được thứ gì thì ăn trộm thứ ấy... chỉ để thỏa mãn cơn đói triền miên; văng tục *** xíu; trùm chăn đánh chỉ huy; trốn trại đi chơi gái; bị thương nằm viện và nỗi nhớ nhà; diễm phúc được đi phép về thăm mẹ; chiến hào bẩn thỉu; trận chiến đầu tiên-kẻ thù đầu tiên và lần g.iết người đầu tiên... nhiều lắm, vỏn vẹn trong gần 200 trang sách.
Anh lính Paul Bäumer chết vào một ngày tháng 10 năm 1918, một ngày mà tình hình trên suốt Mặt trận yên ả đến lạ kỳ, tới mức các báo cáo quân sự từ mặt trận phía Tây chỉ chứa gọn một câu "Ở phía Tây, không có gì lạ" và nó đã được lấy làm tựa đề cho cuốn tiểu thuyết.
Lúc người ta lật người anh lính lên, gương mặt anh vẫn toát ra vẻ bình thản chứ không hề có một biểu hiện đau đớn gì cả.
Có vẻ như anh hài lòng vì sự kết thúc đã đến.
Tác phẩm mô tả sự thật: Con người trong chiến tranh nó nhỏ nhoi đến bi thương, nó đầy nét sống tiêu cực đến bẩn thỉu và kiếp sống phổ biến cho tất cả những người tham gia trận chiến không từ một ai.
Và cũng mô tả một sự thật: Tất cả những người lính chiến đều thanh thản nhận số phận của mình, và đều chỉ mong về với mẹ.
Trở lại tiêu đề bài viết, tại sao tôi gọi NBCT là một phiên bản của Phía Tây không có gì lạ, thì bạn hãy đọc nó đi: Cũng ra trận không vui vẻ gì, cũng đói khổ, cũng nhầy nhụa gái mú, cũng suy ngẫm như thật về người lính hai bên chiến tuyến... Cái thêm của NBCT là cuộc sống hậu chiến với đầy tiêu cực: Lính lác ăn trộm ăn cướp, gái nhà lành thì thành buôn gia bị tổ thuế cựu chiến binh cưỡng hiếp trấn lột, cuộc sống hậu chiến đầy bế tắc... một motif hậu chiến giống như trích từ các trang sách Âu Mỹ đầy rẫy.
Nhưng Cái gì đẹp thì không đẹp bằng, cái gì xấu bẩn thì xấu bẩn hơn, tôi không muốn nhắc lại chi tiết, bẩn bài viết của mình.
Đọc Nỗi buồn chiến tranh, không thấy chút tự hào của người lính tham gia cuộc chiến giành lại độc lập tự do của đất nước, đặc biệt, không thây tinh thần Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh của những người tham gia Giải phóng Dân tộc khỏi giặc ngoại xâm, không thấy khí thế Giải phóng miền Nam, chúng ta cùng quyết tiến bước của bao lứa trai lên đường đánh giặc Mỹ và sẵn sàng hy sinh tuổi trẻ, hy sinh tương lai và đã nằm xuống vì chính nghĩa.
Đọc NBCT, chỉ thấy bẩn thỉu và oán hận.
Tôi không hiểu sự tri ân vừa qua cho tác giả cuốn tiểu thuyết này có ý nghĩa gì.
Hay, những người tri ân này họ muốn phỉ nhổ vào Cuộc chiến tranh thần thánh mang lại thống nhất đất nước, mang lại độc lập tự do của Dân tộc Việt Nam mà bao lớp trai ra trận và bao người đã nằm lại không về với mẹ.
Điều đó, hãy để cho những người có trách nhiệm trả lời, phần tôi, một người lính sẵn sàng hy sinh thân mình vì Đồng bào mình, vì Tổ quốc của mình chỉ biết nói như vậy./.
..
Bài tiếp theo của ông:
VĂN HỌC LÀ NHÂN HỌC, KHÔNG THỂ LÀ BIẾT CHỮ HAY CÓ NGHỀ VIẾT THÌ MUỐN VIẾT GÌ THÌ VIẾT
Có lẽ, chúng ta mãi nhớ cuộc tranh luận Nghệ thuật vị nghệ thuật hay nghệ thuật vị nhân sinh từ những năm 30”s-40”s thế kỷ trước.
Một bên thì khăng khăng, nghệ thuật là một thứ cao quý, không lệ thuộc vào cái gì cả ngoài ý muốn của người viết.
Bên kia, tiêu biểu là Hải Triều, buộc nghệ thuật phải gắn với nhân sinh, với thăng tiến xã hội, nghệ thuật phải gắn với cuộc sống của dân tộc và của nhân loại. Hay, nghệ thuật là của cuộc sống đại chúng chứ không phải là của riêng một mớ ông bà thích viết gì thì viết.
Tôi nhắc lại để nhắc những ông bà đang ca tụng Bảo Ninh và Nỗi buồn chiến tranh hãy nhớ đến điều cơ bản nhất của một người cầm bút là phải hướng thiện, phải hướng đến cuộc sống của đại chúng, của dân tộc, của thời đại và của nhân loại.
Không thể bao biện: Văn đẹp, chữ mới, dám dũng cảm đi vào những cái bẩn thỉu nhất của cá nhân... để biện hộ cho việc làm sai trái của Bảo Ninh: Đi ngược lại khí thế hào hùng của dân tộc, xoáy sâu vào cái bẩn thỉu của cá nhân khi nhìn tính dục như một biện pháp giải thoát khỏi ẩn ức thất bại, hèn nhát và trốn tránh.
Không thể ca tụng việc bịa đặt vu khống bôi nhọ cuộc chiến tranh chính nghĩa, đánh đồng hai bên chiến tuyến làm một.
Không thể ca tụng cả những thứ bẩn thỉu khốn nạn nhất như là một việc dũng cảm khi dựng chuyện bộ đội Việt Nam hiếp dâm tập thể, bịa đặt việc bộ đội bắn chết đồng bào tưởng là vượn, bịa đặt việc tàn nhẫn của chính thể với cá thể..v..v.
Xin nêu một ý kiến đánh giá NBCT của anh Nam Nguyen:
"Đánh giá Nỗi buồn chiến tranh dưới ánh sáng mỹ học Hegel & Kant – hai nền tảng đã được thế giới công nhận suốt 200 năm qua để thấy rõ sự phản giá trị của truyện và nguỵ biện xảo ngôn của nhóm biện minh, ủng hộ cho rác phẩm này.
⸻
1. Tại sao phải dùng Hegel và Kant để đánh giá một tác phẩm văn học?
Trong lịch sử triết học phương Tây, Immanuel Kant và G.W.F. Hegel là hai nhà tư tưởng đặt nền móng cho mỹ học hiện đại – tức lý luận về cái đẹp, về nghệ thuật, về giá trị của sáng tạo.
• Mỹ học Kant xác định tiêu chí cho cái đẹp, cái gì mới gọi là “nghệ thuật đẹp”:
vô tư lợi
phổ quát
nâng tầm tinh thần
hài hòa lý tính – trí tưởng tượng
không ép buộc cảm xúc người đọc chìm trong bản năng thấp
• Mỹ học Hegel xác định tiêu chí cho nghệ thuật lớn, đặc biệt là nghệ thuật mang tầm vóc dân tộc:
phản ánh tinh thần thời đại
thể hiện ý niệm lịch sử
nâng cao tâm hồn cộng đồng
thống nhất giữa cá nhân và dân tộc
hướng con người đến sự hòa giải tinh thần
Hai bộ mỹ học này đã được giảng dạy trong:
• Đại học Harvard
• Đại học Chicago
• MIT, Yale
• Oxford, Cambridge
• Paris-Sorbonne
• Tokyo University
và toàn bộ hệ thống giáo dục nghệ thuật – triết học thế giới.
Đây không phải “quan điểm cá nhân”, mà là nền móng triết học được thế giới công nhận.
Ngay cả trong phân tích văn học quốc tế, khi đánh giá một tác phẩm “có tầm vóc hay không”, người ta luôn quay lại các tiêu chí Kant – Hegel.
⸻
2. Chiếu theo Kant & Hegel: Nỗi Buồn Chiến Tranh đứng ở đâu?
A. Theo Kant: Tác phẩm không đạt chuẩn “cái đẹp nghệ thuật”
(1) Không vô tư
Kant yêu cầu nghệ thuật phải tạo khoái cảm tinh thần không dính tới bản năng, không bị chi phối bởi:
• dục tính,
• ám ảnh,
• rối loạn tâm lý,
• đau đớn cá nhân
NBCT lại tràn đầy:
• ám ảnh tình dục,
• cảnh xác thịt,
• hoảng loạn tinh thần,
• cảm xúc tăm tối dồn nén → Mất tính vô tư → vi phạm tiêu chí mỹ học căn bản nhất.
⸻
(2) Không phổ quát
Cảm xúc thẩm mỹ phải có tính “phổ quát”, tức ai có khả năng cảm thụ cũng thấy đẹp.
NBCT chỉ phản ánh bi kịch của một cá nhân, không đại diện cho cộng đồng → Không thể trở thành “chân lý thẩm mỹ”.
⸻
(3) Không hài hòa trí tuệ – cảm xúc
Kant yêu cầu nghệ thuật phải giúp trí tuệ sáng ra, chứ không làm người đọc chìm trong:
• tuyệt vọng
• hoang mang
• hỗn loạn cảm xúc
NBCT đẩy người đọc vào khoảng tối tâm lý, không hề mở ra bất kỳ “chơi tự do của trí năng” nào → Không đạt chuẩn nghệ thuật đẹp.
⸻
B. Theo Hegel: một tác phẩm không phản ánh tinh thần dân tộc khi
(1) Không biểu hiện được “Ý niệm tinh thần của thời đại”
Hegel nhấn mạnh: tác phẩm lớn phải nói lên được tinh thần dân tộc.
Nhưng NBCT:
• không tôn vinh tinh thần chiến đấu của dân tộc
• không phản ánh ý nghĩa lịch sử của cuộc chiến chính nghĩa
• biến sự hy sinh của hàng triệu người thành bi kịch tâm lý cá nhân
→ Không thể là tác phẩm nghệ thuật lớn theo Hegel.
⸻
(2) Tách cá nhân khỏi dân tộc
Hegel cho rằng nghệ thuật phải hòa giải cá nhân với cộng đồng.
NBCT lại:
• tuyệt đối hóa nỗi đau cá nhân
• tách người lính khỏi ý nghĩa chung
• khiến cuộc chiến trở thành nỗi sụp đổ riêng của một người
→ Vi phạm tinh thần mỹ học Hegel.
⸻
(3) Không nâng cao tinh thần mà kéo nó xuống
Hegel yêu cầu nghệ thuật phải:
• hướng con người đi lên
• khơi dậy tinh thần
• đưa người đọc đến sự hòa giải với lịch sử
NBCT làm ngược lại:
→ dẫn người đọc vào bóng tối tâm lý → đánh mất ý nghĩa lịch sử → xuyên tạc tinh thần dân tộc.
⸻
3. Kết luận: NBCT không đạt chuẩn nghệ thuật theo cả Kant lẫn Hegel
Nói một cách công bằng và thẳng thắn:
NBCT là cuốn tiểu thuyết tâm lý hóa cá nhân
không mang tầm vóc nghệ thuật lớn
không phản ánh tinh thần dân tộc
không đạt chuẩn mỹ học quốc tế
không phù hợp đưa vào bậc phổ thông
không đại diện cho lịch sử chiến tranh vệ quốc
Nếu đem chiếu theo Kant: → không còn là “cái đẹp”
Nếu đem chiếu theo Hegel: → không phải “nghệ thuật của tinh thần dân tộc”
Tức là: Không đủ tiêu chuẩn để đại diện văn học Việt Nam trong sách giáo khoa.
Khi nói về NBCT, đừng tranh luận bằng cảm xúc cá nhân mà Hãy dùng nền tảng triết học thế giới – Kant và Hegel – thứ mà mọi ngành nghệ thuật văn chương nghiêm túc đều dựa lên để đánh giá một tác phẩm.
Và khi đặt NBCT vào chuẩn thế giới, ta thấy rất rõ:
Đây chỉ là rác phẩm thể hiện góc nhìn lệch lạc méo mó của cá nhân Bảo Ninh, nhưng không đạt tầm vóc tư tưởng để trở thành một truyện đúng nghĩa chứ đừng nói đến chuẩn mực văn học quốc gia như đã "bị" trao giải.
Một tác phẩm không đạt chuẩn triết học về cái đẹp và tinh thần dân tộc không nên được ép vào đầu học sinh phổ thông."
Tôi cũng vậy, tôi nói NBCT là một tác phẩm rác rưởi, bẩn thỉu được viết ra từ một cá nhân hèn nhát.
Xin nhớ, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm này: Nó ra đời khi Dương Thu Hương được giải thưởng của nước mẹ Đại Pháp của bà, khi trào lưu xét lại ý nghĩa cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, khi những ý tưởng đòi đa nguyên đa đảng manh nha bùng phát... Nó là một tác phẩm a dua a tòng, tưởng rằng chửi rủa Cuộc chiến tranh giành độc lập tự do của dân tộc Việt Nam là sẽ được bố Mỹ, mẹ Pháp, cha tàu tung hô và dung túng trao giải, là được lưu vong ngoại quốc.
************* Việt Nam đã có công lãnh đạo dân tộc Việt Nam thống nhất đất nước, giành độc lập tự do, điều đó không ai có thể bác bỏ hay bôi nhọ được.
Cho dù có những sai lầm, có những thiếu sót, thậm chí có những tổn thất nặng nề đến cuộc sống cá thể nhưng với điều kiện dân trí, điều kiện kinh tế, điều kiện chiến tranh liên miên như trong thời gian đó, đa nguyên đa đảng thì chỉ có tan vỡ, có mất nước.
Xét bất cứ điều gì, phải đặt Dân tộc lên trên hết, Đồng bào lên trên hết và nếu suy rộng ra, Nhân loại phải trên tất cả.
Không thể chỉ vì cá nhân mà lờ đi, mà viết ra những câu chữ làm bẩn thỉu trang giấy trắng. Đặc biệt, không thể đưa vào sách giáo khoa, không thể làm vấy bẩn học sinh phổ thông- tương lai của Dân tộc Việt Nam./.
Bác sỹ Phạm Ngọc Thắng.
Bằng 2 bài viết này, ông đã lật mặt mọi luận điệu có thể dùng để tô vẽ, biện minh cho việc tôn vinh rác phẩm NBCT. Kể cả từ giá trị văn chương đến đạo đức người viết văn.
Trước đó, ngày 11/12/2025, Kênh truyền hình An Ninh TV đã lên bài "Cần xử lý nghiêm các đối tượng ********* ‘lật sử’, bôi nhọ Anh hùng dân tộc nhằm chống phá Nhà nước" không chỉ về ấn phẩm NBCT mà còn về việc tôn vinh hàng loạt nhân vật lịch sử còn nhiều tranh cãi thông qua đặt tên đường.
...
Do đó tôi đề nghị, những thông tin không còn gì "bí mật, vùng cấm" ít nhất cần được dư luận biết rõ.

 

[formen]

em ủn thôi, chứ hôm trc thớt nhiều còm hay, xúc động, nhiều chiều, xong đc mấy tiếng là xuống rồi.

 

[hoaoaihuong]

How long have you been on topic?

Hỏi khí không phải, có ai từng gọi cụ là Pavel Corchagin chưa vậy?

 

[Kyson1]

Anh Kiên có thể làm ơn tóm lược trong 1 đoạn ngắn đc hok?!

Vì đọc bài của a mà e miss 1 cuốc xe rồi đâyyy nàyyyy....

 

[Gionam72]

Anh Kiên có thể làm ơn tóm lược trong 1 đoạn ngắn đc hok?!

Vì đọc bài của a mà e miss 1 cuốc xe rồi đâyyy nàyyyy....

Tiều đề đấy.

 

[hoaoaihuong]

Anh Kiên có thể làm ơn tóm lược trong 1 đoạn ngắn đc hok?!

Vì đọc bài của a mà e miss 1 cuốc xe rồi đâyyy nàyyyy....

Dùng AI cho nó “khách quan” cụ ạ!

 

[binhnq2]

Nhẽ e lại tìm NBCT để đọc?? Các cụ ko nhắc thì e cũng ko biết đến truyện này.

 

[Kyson1]

Tiều đề đấy.

Dùng AI cho nó “khách quan” cụ ạ!

Vì cái tiêu đề nó dúng với câu nói năm xưa em nói với MTĐ nên đọc thấy ngứa ngáy lắmmmmm...

 

[SubmarineTH]

Nói chung để đến mức láo nháo như hiện nay không biết là chủ đích của ai, chứ mấy chuyện này bóp chết từ trong trứng đơn giản. Văn hóa, giáo dục ngày càng nát.

 

[xuanphuongccs]

Nhẽ e lại tìm NBCT để đọc?? Các cụ ko nhắc thì e cũng ko biết đến truyện này.

Nó cũng tương tự các cuốn của Hoàng Lại Giang với Dương Thu Hương thời đó thôi mà. Đọc giải trí chứ trao giải với đưa vào sách thì không hiểu theo tiêu chí nào? Đành rằng thơ Tố Hữu tô hồng hơi quá nhưng nó còn có giá trị nghệ thuật. Đây thì toàn chuyện gán ghép 3 xu rẻ tiền với vài đoạn 18+ là chấm hết.

 

[sthd]

em hoàn toàn ủng hộ.
lần đầu tiên mới thấy một bài phân tích chắc chắn, logic đến thế

 

[thanhvinhckgtcc]

Giống nhau hết à các cụ???

TikTok - Make Your Day

 

[114hangbong]

Em chưa đọc NBCT nhưng đọc Phía Tây không có gì lạ rồi. Truyện chiến tranh ảm đạm, não nề nhưng đâu đến nỗi loạn như bài báo nói. Nó không phải là điển hình mà một lát cắt, một khung cảnh có thể là trong ký ức những người tham gia cuộc chiến thôi. Ví dụ như một chi tiết trong Nhật ký Đặng Thùy Trâm thì khi oánh nhau thì đồng chí chính trị viên bỏ chạy mất biệt thì cũng là ********* à... !

 

[Honghen2008]

Em vẫn giữ quan điểm lần trước, không chấp nhận được.

 

[Yaris_2009]

Sao thời em đi học ko có bài này nhở ?

Em năm nay 42 tuổi, con thì mới học lớp 5 chưa học đến văn học cấp 3 để thi ĐH nhưng em là em nhớ hồi xưa thời em đi học thì có nhiều tác phảm lắm, cơ mà chính thì có mấy tác phẩm này giờ em ko quên

1. Mảnh Trăng Cuối Rừng - văn học lãng mạn thời chiến tranh, cô Nguyệt biên thư qua lại với anh người yêu là lính lái xe Trường Sơn rồi 2 người yêu nhau. Ngày nghỉ cô xin đơn vị cho đi thăm anh người yêu, ngồi nhờ xe 1 anh lái xe : Xe không kính không phải xe không có kính, bom giật bom rung kính vỡ mất rồi... Và anh lính đó chính là người yêu cô Nguyệt hằng biên thư bấy lâu....

2, Đôi Mắt - Nam Cao: Đại ý là nhìn nhận vấn đề nên nhìn ở khía cạnh tốt đẹp, chứ còn thì cái gì mà bới ra nó chả xấu... phải nhìn mạt tốt của người ta mà thấy đời tươi đẹp

3. Người lái đò sông Đà - Nguyễn Tuân : Đại ý là ông lái đò tài ba như chính tác giả là cụ Nguyễn Tuân vậy...

4. Rừng Xà Nu: Idol Tờ Nú từ truyện bước ra sân trường ...


.... Còn nhiều lắm, đấy cccm ạ, thời đó em học nó là như thế chứ tuyệt ko có nỗi buồn chiến tranh nào đâu. Hay là chương trình em học nó cũ ko có nhỉ cccm nhỉ ?

 

[blacknumbers]

em hoàn toàn ủng hộ.
lần đầu tiên mới thấy một bài phân tích chắc chắn, logic đến thế

Lên Face, một lũ ngợm nó lấy ChatGPT làm căn cứ và hả hê với nội dung chúng hỏi được. Đúng lũ ngợm chứ không phải người. Ngo thì cũng ngo vừa vừa để người ta không khinh cho.

 

[belo]

Trong thời gian 1 tuần nghỉ phép của em thì cuộc đấu tranh vì chính nghĩa trên không gian mạng đã chuyển vào trạng thái chính thức.
Đây không còn là nội dung "vùng cấm" mà đã được nhận diện rõ ràng:
Sai lầm có thể sửa, phản bội thì không
VỮNG NGUYỄN • 14/12/2025 - 21:59
Lịch sử của một dân tộc không phải là bản thảo nháp để ai đó tùy tiện gạch xóa, sửa câu, thay nghĩa theo cảm xúc cá nhân hay theo “thị hiếu” tư tưởng thời thượng. Lịch sử càng không phải là vật hy sinh cho những thử nghiệm văn chương vô trách nhiệm.
Sai lầm, nếu có, có thể nhận diện, có thể sửa chữa, nhưng phản bội thì không. Bởi phản bội không phải là nhầm lẫn nhận thức. Phản bội là lựa chọn có ý thức, là lựa chọn đứng sang phía đối lập với sự thật lịch sử, với giá trị cốt lõi đã làm nên sự tồn tại của quốc gia, với máu xương của hàng triệu người đã ngã xuống.
Đánh tráo khái niệm

Mảnh tường còn sót lại ở Khâm Thiên (Hà Nội) sau trận Điện Biên Phủ trên không thách thức Ních-xơn. Ảnh: Báo Nhân Dân
Trong nhiều năm qua, dưới danh nghĩa “đổi mới tư duy”, “nhìn lại chiến tranh từ góc độ cá nhân”, một số tác phẩm văn học đã đi quá giới hạn phản tư cần thiết để trượt sang đánh tráo bản chất lịch sử.
Từ phản ánh số phận con người trong chiến tranh, họ lặng lẽ chuyển sang lật ngược hệ giá trị, biến người anh hùng thành kẻ đáng ngờ, biến cuộc chiến vệ quốc chính nghĩa thành bi kịch vô nghĩa, và biến Quân giải phóng (lực lượng làm nên độc lập, thống nhất đất nước) thành một tập hợp méo mó, suy đồi, mất nhân tính.
Một số tác phẩm văn học nhận được sự phản đối gay gắt của nhân dân thời gian qua là minh chứng về sự phản bội tư tưởng. Không phải vì các tác phẩm đó viết về nỗi đau, bởi chiến tranh nào không có đau thương. Mà vì trong nhiều lớp miêu tả, tác phẩm đã xuyên tạc hình tượng người chiến sĩ, gán cho họ những hành vi, tâm thế, bản năng đi ngược hoàn toàn với kỷ luật, lý tưởng, phẩm giá của Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Ở đây, cần nói thẳng: Nếu là sai sót nghệ thuật, có thể tranh luận. Nếu là góc nhìn cá nhân, có thể đối thoại. Nhưng khi lặp đi lặp lại một hình ảnh người lính suy đồi, bạo lực vô kỷ luật, trụy lạc, vô nhân đạo, khi những chi tiết hư cấu chạm tới danh dự của cả một quân đội, thì đó không còn là sai lầm, mà đó là lựa chọn tư tưởng.
Không thể nhân danh văn chương để bóp méo lịch sử
Trên đống đổ nát của Bệnh viện Bạch Mai, từ phải sang: nhà báo, nhà văn Thép Mới, nhà thơ Chế Lan Viên, nhà thơ Huy Cận (quàng khăn kẻ). Ngoài cùng bên trái là nhà văn Nguyễn Tuân. Mọi người đang nghe Anh hùng Lao động, GS, bác sĩ Trần Hữu Tước (người xách cặp) tố cáo tội ác của đế quốc Mỹ. Ảnh: Báo Nhân Dân
Một dân tộc có thể chấp nhận nhà văn viết về nỗi đau, nhưng không thể chấp nhận việc nhà văn đứng trên nỗi đau ấy để phủ nhận chính nghĩa của cuộc chiến.
Càng không thể chấp nhận việc nhân danh “tự do sáng tạo” để gieo rắc hoài nghi về nền tảng đạo đức của Quân giải phóng, lực lượng đã hy sinh không phải cho một học thuyết trừu tượng, mà cho độc lập dân tộc, cho quyền được làm người của nhân dân Việt Nam.
Văn chương không đứng ngoài trách nhiệm xã hội, và nhà văn càng không đứng ngoài lịch sử.
Khi một tác phẩm khiến cho kẻ thù cũ hả hê, khiến những thế lực chống phá lịch sử Việt Nam coi đó là “bằng chứng nội sinh, sinh động”, trong khi lại gây tổn thương sâu sắc cho cựu chiến binh, thương binh, thân nhân liệt sĩ thì câu hỏi cần đặt ra không phải là “tác phẩm hay hay dở”, mà là tác phẩm đó đang phục vụ cho hệ giá trị nào?
Sai lầm có thể sửa, phản bội thì không
Có người nói, đó chỉ là văn học, đừng chính trị hóa. Lập luận này nghe thì có vẻ “ôn hòa”, nhưng thực chất là trốn tránh trách nhiệm.
Cũng không ai nhầm lẫn văn học với sử học. Nhưng văn học viết về lịch sử thì không được quyền bịa đặt làm tổn hại lịch sử.
Bởi lịch sử Việt Nam chưa bao giờ là câu chuyện trung tính. Cuộc kháng chiến chống Mỹ (1954 - 1975) không phải là cuộc xung đột vô nghĩa giữa những cá nhân lạc lối, mà là cuộc chiến vệ quốc vĩ đại, nơi hàng triệu con người đã tự nguyện đặt sinh mạng mình dưới lá cờ độc lập.
Khi một tiểu thuyết lấy bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ, sử dụng hình tượng người chiến sĩ Quân giải phóng, tức chủ thể lịch sử có thật, thì mọi hư cấu đều phải tôn trọng ranh giới đạo đức và sự thật nền tảng.
Xuyên tạc hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ trong cuộc chiến ấy không phải là “cách nhìn khác”, mà là phủ định nền tảng đạo đức của cả một thời đại. Và phủ định có hệ thống, có chủ ý, lặp lại nhiều lần thì không thể gọi là vô tình.
Nếu văn học được phép gán cho bộ đội những hành vi vô kỷ luật, vô nhân tính; khắc họa họ như tập hợp những con người suy đồi, trụy lạc, bạo lực bản năng; làm mờ hoặc phủ định lý tưởng chiến đấu; … rồi biện minh bằng câu “đây chỉ là văn học”, thì mọi biểu tượng lịch sử đều có thể bị xé nát.
Sai lầm là khi người ta nhận ra mình đã đi lệch và quay lại. Phản bội là khi biết rõ mình đang đi đâu, nhưng vẫn đi. Và lịch sử dân tộc Việt Nam không có nghĩa vụ phải khoan dung với sự phản bội ấy, dù nó khoác lên mình chiếc áo văn chương bóng bẩy đến đâu.
Không thể im lặng trước sự phản bội giá trị
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với công tác giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay. Ảnh: Báo Quân đội
Một câu hỏi không thể né tránh, đó là: Ai hưởng lợi khi hình tượng Quân giải phóng bị bôi nhọ? Ai hưởng lợi khi cuộc chiến vệ quốc bị gọi là “bi kịch vô nghĩa”? Ai hưởng lợi khi lớp trẻ được dẫn dắt để nhìn lịch sử dân tộc bằng con mắt hoài nghi, yếm thế, mất niềm tin?
Câu trả lời không nằm trong nước, và đó là lý do vì sao những tác phẩm méo mó tư tưởng đó luôn được tung hô, khai thác, trích dẫn ở những diễn đàn vốn chưa bao giờ thiện chí với lịch sử Việt Nam.
Người chiến sĩ đã ngã xuống thì không thể tự lên tiếng. Nhưng những người còn sống thì không có quyền im lặng.
Bảo vệ lịch sử không phải là bảo thủ. Bảo vệ hình tượng Bộ đội Cụ Hồ không phải là thần thánh hóa. Đó là giữ gìn ranh giới đạo đức tối thiểu để một dân tộc không tự cắt rễ của mình.
Sai lầm, nếu có, còn có thể sửa. Nhưng khi đã lựa chọn đứng về phía bóp méo, xuyên tạc, lật sử, thì đó không còn là sai lầm.
Đó là phản bội. Và với lịch sử, phản bội là không thể tha thứ.
(Báo Cựu Chiến Binh)
Từ tốn, chịu khó hơn, bác sĩ Phạm Ngọc Thắng, một quân nhân, cựu chiến binh, viết:
NỖI BUỒN CHIẾN TRANH, PHIÊN BẢN XẤU CỦA “PHÍA TÂY KHÔNG CÓ GÌ LẠ”
Xin phép được viết bài này với ngôn từ lính tráng, ai thích thì đọc, không thì thôi.
Lần đầu, đọc Nỗi buồn chiến tranh-NBCT, tôi thốt lên trong đầu: Cái *** gì thế này, một phiên bản Việt của Phía Tây không có gì lạ đây rồi, nhưng phiên bản này xấu và đầy tính ăn cắp. Nhưng xấu thì xấu hơn, ăn cắp ý tưởng thì trắng trợn và không thấy cái đẹp của Số phận con người, không hướng thiện.
Xin nói về tác giả và tác phẩm Phía Tây không có gì lạ trước.
Erich Maria Remarque là tác giả của Im Westen nichts Neues dịch sang tiếng Việt là Phía Tây không có gì lạ, hay Mặt trận Miền Tây vẫn yên tĩnh. Ông là một cựu binh Đức từng tham gia Chiến tranh thế giới thứ nhất, sau đó về làm giáo viên và bỏ nghề thành nhà văn, từng được đề cử giải Nobel văn chương. Ngày nay, tại quê hương ông có con đường mang tên ông; có giải thưởng mang tên ông như một sự tri ân và ghi nhớ dù ông bị trục xuất khỏi nước Đức dưới thời Quốc xã.
Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông, Phía Tây không có gì lạ, đã được viết trong vài tháng năm 1927, nhưng Remarque không tìm được một nhà xuất bản, mà phải đợi mãi tới năm 1929 mới được xuất bản. Ngay lập tức, nó gây chấn động trên toàn thế giới.
Tiểu thuyết này mô tả các kinh nghiệm từng trải của những người lính Đức trong Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Ông cũng là tác giả của cuốn Zeit zu leben und Zeit zu sterben- Thời Gian Sống và Thời Gian Chết, dịch sang tiếng Anh, được dựng phim với tựa đề A Time to Love and a Time to Die, Thời gian để Yêu và Thời gian để Chết.
Tác phẩm Phía Tây không có gì lạ miêu tả cuộc đời từ lúc cùng nhập ngũ với sáu người bạn học đến khi chết của một anh lính Đức trong cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất.
Cuốc sống lính tráng được mô tả chân thực đến đậm đặc, bất cứ người lính nào trải qua chiến trận đều thấy bóng dáng của mình trong ấy: Lười tập; ăn cắp thực phẩm được thứ gì thì ăn trộm thứ ấy... chỉ để thỏa mãn cơn đói triền miên; văng tục *** xíu; trùm chăn đánh chỉ huy; trốn trại đi chơi gái; bị thương nằm viện và nỗi nhớ nhà; diễm phúc được đi phép về thăm mẹ; chiến hào bẩn thỉu; trận chiến đầu tiên-kẻ thù đầu tiên và lần g.iết người đầu tiên... nhiều lắm, vỏn vẹn trong gần 200 trang sách.
Anh lính Paul Bäumer chết vào một ngày tháng 10 năm 1918, một ngày mà tình hình trên suốt Mặt trận yên ả đến lạ kỳ, tới mức các báo cáo quân sự từ mặt trận phía Tây chỉ chứa gọn một câu "Ở phía Tây, không có gì lạ" và nó đã được lấy làm tựa đề cho cuốn tiểu thuyết.
Lúc người ta lật người anh lính lên, gương mặt anh vẫn toát ra vẻ bình thản chứ không hề có một biểu hiện đau đớn gì cả.
Có vẻ như anh hài lòng vì sự kết thúc đã đến.
Tác phẩm mô tả sự thật: Con người trong chiến tranh nó nhỏ nhoi đến bi thương, nó đầy nét sống tiêu cực đến bẩn thỉu và kiếp sống phổ biến cho tất cả những người tham gia trận chiến không từ một ai.
Và cũng mô tả một sự thật: Tất cả những người lính chiến đều thanh thản nhận số phận của mình, và đều chỉ mong về với mẹ.
Trở lại tiêu đề bài viết, tại sao tôi gọi NBCT là một phiên bản của Phía Tây không có gì lạ, thì bạn hãy đọc nó đi: Cũng ra trận không vui vẻ gì, cũng đói khổ, cũng nhầy nhụa gái mú, cũng suy ngẫm như thật về người lính hai bên chiến tuyến... Cái thêm của NBCT là cuộc sống hậu chiến với đầy tiêu cực: Lính lác ăn trộm ăn cướp, gái nhà lành thì thành buôn gia bị tổ thuế cựu chiến binh cưỡng hiếp trấn lột, cuộc sống hậu chiến đầy bế tắc... một motif hậu chiến giống như trích từ các trang sách Âu Mỹ đầy rẫy.
Nhưng Cái gì đẹp thì không đẹp bằng, cái gì xấu bẩn thì xấu bẩn hơn, tôi không muốn nhắc lại chi tiết, bẩn bài viết của mình.
Đọc Nỗi buồn chiến tranh, không thấy chút tự hào của người lính tham gia cuộc chiến giành lại độc lập tự do của đất nước, đặc biệt, không thây tinh thần Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh của những người tham gia Giải phóng Dân tộc khỏi giặc ngoại xâm, không thấy khí thế Giải phóng miền Nam, chúng ta cùng quyết tiến bước của bao lứa trai lên đường đánh giặc Mỹ và sẵn sàng hy sinh tuổi trẻ, hy sinh tương lai và đã nằm xuống vì chính nghĩa.
Đọc NBCT, chỉ thấy bẩn thỉu và oán hận.
Tôi không hiểu sự tri ân vừa qua cho tác giả cuốn tiểu thuyết này có ý nghĩa gì.
Hay, những người tri ân này họ muốn phỉ nhổ vào Cuộc chiến tranh thần thánh mang lại thống nhất đất nước, mang lại độc lập tự do của Dân tộc Việt Nam mà bao lớp trai ra trận và bao người đã nằm lại không về với mẹ.
Điều đó, hãy để cho những người có trách nhiệm trả lời, phần tôi, một người lính sẵn sàng hy sinh thân mình vì Đồng bào mình, vì Tổ quốc của mình chỉ biết nói như vậy./.
..
Bài tiếp theo của ông:
VĂN HỌC LÀ NHÂN HỌC, KHÔNG THỂ LÀ BIẾT CHỮ HAY CÓ NGHỀ VIẾT THÌ MUỐN VIẾT GÌ THÌ VIẾT
Có lẽ, chúng ta mãi nhớ cuộc tranh luận Nghệ thuật vị nghệ thuật hay nghệ thuật vị nhân sinh từ những năm 30”s-40”s thế kỷ trước.
Một bên thì khăng khăng, nghệ thuật là một thứ cao quý, không lệ thuộc vào cái gì cả ngoài ý muốn của người viết.
Bên kia, tiêu biểu là Hải Triều, buộc nghệ thuật phải gắn với nhân sinh, với thăng tiến xã hội, nghệ thuật phải gắn với cuộc sống của dân tộc và của nhân loại. Hay, nghệ thuật là của cuộc sống đại chúng chứ không phải là của riêng một mớ ông bà thích viết gì thì viết.
Tôi nhắc lại để nhắc những ông bà đang ca tụng Bảo Ninh và Nỗi buồn chiến tranh hãy nhớ đến điều cơ bản nhất của một người cầm bút là phải hướng thiện, phải hướng đến cuộc sống của đại chúng, của dân tộc, của thời đại và của nhân loại.
Không thể bao biện: Văn đẹp, chữ mới, dám dũng cảm đi vào những cái bẩn thỉu nhất của cá nhân... để biện hộ cho việc làm sai trái của Bảo Ninh: Đi ngược lại khí thế hào hùng của dân tộc, xoáy sâu vào cái bẩn thỉu của cá nhân khi nhìn tính dục như một biện pháp giải thoát khỏi ẩn ức thất bại, hèn nhát và trốn tránh.
Không thể ca tụng việc bịa đặt vu khống bôi nhọ cuộc chiến tranh chính nghĩa, đánh đồng hai bên chiến tuyến làm một.
Không thể ca tụng cả những thứ bẩn thỉu khốn nạn nhất như là một việc dũng cảm khi dựng chuyện bộ đội Việt Nam hiếp dâm tập thể, bịa đặt việc bộ đội bắn chết đồng bào tưởng là vượn, bịa đặt việc tàn nhẫn của chính thể với cá thể..v..v.
Xin nêu một ý kiến đánh giá NBCT của anh Nam Nguyen:
"Đánh giá Nỗi buồn chiến tranh dưới ánh sáng mỹ học Hegel & Kant – hai nền tảng đã được thế giới công nhận suốt 200 năm qua để thấy rõ sự phản giá trị của truyện và nguỵ biện xảo ngôn của nhóm biện minh, ủng hộ cho rác phẩm này.
⸻
1. Tại sao phải dùng Hegel và Kant để đánh giá một tác phẩm văn học?
Trong lịch sử triết học phương Tây, Immanuel Kant và G.W.F. Hegel là hai nhà tư tưởng đặt nền móng cho mỹ học hiện đại – tức lý luận về cái đẹp, về nghệ thuật, về giá trị của sáng tạo.
• Mỹ học Kant xác định tiêu chí cho cái đẹp, cái gì mới gọi là “nghệ thuật đẹp”:
vô tư lợi
phổ quát
nâng tầm tinh thần
hài hòa lý tính – trí tưởng tượng
không ép buộc cảm xúc người đọc chìm trong bản năng thấp
• Mỹ học Hegel xác định tiêu chí cho nghệ thuật lớn, đặc biệt là nghệ thuật mang tầm vóc dân tộc:
phản ánh tinh thần thời đại
thể hiện ý niệm lịch sử
nâng cao tâm hồn cộng đồng
thống nhất giữa cá nhân và dân tộc
hướng con người đến sự hòa giải tinh thần
Hai bộ mỹ học này đã được giảng dạy trong:
• Đại học Harvard
• Đại học Chicago
• MIT, Yale
• Oxford, Cambridge
• Paris-Sorbonne
• Tokyo University
và toàn bộ hệ thống giáo dục nghệ thuật – triết học thế giới.
Đây không phải “quan điểm cá nhân”, mà là nền móng triết học được thế giới công nhận.
Ngay cả trong phân tích văn học quốc tế, khi đánh giá một tác phẩm “có tầm vóc hay không”, người ta luôn quay lại các tiêu chí Kant – Hegel.
⸻
2. Chiếu theo Kant & Hegel: Nỗi Buồn Chiến Tranh đứng ở đâu?
A. Theo Kant: Tác phẩm không đạt chuẩn “cái đẹp nghệ thuật”
(1) Không vô tư
Kant yêu cầu nghệ thuật phải tạo khoái cảm tinh thần không dính tới bản năng, không bị chi phối bởi:
• dục tính,
• ám ảnh,
• rối loạn tâm lý,
• đau đớn cá nhân
NBCT lại tràn đầy:
• ám ảnh tình dục,
• cảnh xác thịt,
• hoảng loạn tinh thần,
• cảm xúc tăm tối dồn nén → Mất tính vô tư → vi phạm tiêu chí mỹ học căn bản nhất.
⸻
(2) Không phổ quát
Cảm xúc thẩm mỹ phải có tính “phổ quát”, tức ai có khả năng cảm thụ cũng thấy đẹp.
NBCT chỉ phản ánh bi kịch của một cá nhân, không đại diện cho cộng đồng → Không thể trở thành “chân lý thẩm mỹ”.
⸻
(3) Không hài hòa trí tuệ – cảm xúc
Kant yêu cầu nghệ thuật phải giúp trí tuệ sáng ra, chứ không làm người đọc chìm trong:
• tuyệt vọng
• hoang mang
• hỗn loạn cảm xúc
NBCT đẩy người đọc vào khoảng tối tâm lý, không hề mở ra bất kỳ “chơi tự do của trí năng” nào → Không đạt chuẩn nghệ thuật đẹp.
⸻
B. Theo Hegel: một tác phẩm không phản ánh tinh thần dân tộc khi
(1) Không biểu hiện được “Ý niệm tinh thần của thời đại”
Hegel nhấn mạnh: tác phẩm lớn phải nói lên được tinh thần dân tộc.
Nhưng NBCT:
• không tôn vinh tinh thần chiến đấu của dân tộc
• không phản ánh ý nghĩa lịch sử của cuộc chiến chính nghĩa
• biến sự hy sinh của hàng triệu người thành bi kịch tâm lý cá nhân
→ Không thể là tác phẩm nghệ thuật lớn theo Hegel.
⸻
(2) Tách cá nhân khỏi dân tộc
Hegel cho rằng nghệ thuật phải hòa giải cá nhân với cộng đồng.
NBCT lại:
• tuyệt đối hóa nỗi đau cá nhân
• tách người lính khỏi ý nghĩa chung
• khiến cuộc chiến trở thành nỗi sụp đổ riêng của một người
→ Vi phạm tinh thần mỹ học Hegel.
⸻
(3) Không nâng cao tinh thần mà kéo nó xuống
Hegel yêu cầu nghệ thuật phải:
• hướng con người đi lên
• khơi dậy tinh thần
• đưa người đọc đến sự hòa giải với lịch sử
NBCT làm ngược lại:
→ dẫn người đọc vào bóng tối tâm lý → đánh mất ý nghĩa lịch sử → xuyên tạc tinh thần dân tộc.
⸻
3. Kết luận: NBCT không đạt chuẩn nghệ thuật theo cả Kant lẫn Hegel
Nói một cách công bằng và thẳng thắn:
NBCT là cuốn tiểu thuyết tâm lý hóa cá nhân
không mang tầm vóc nghệ thuật lớn
không phản ánh tinh thần dân tộc
không đạt chuẩn mỹ học quốc tế
không phù hợp đưa vào bậc phổ thông
không đại diện cho lịch sử chiến tranh vệ quốc
Nếu đem chiếu theo Kant: → không còn là “cái đẹp”
Nếu đem chiếu theo Hegel: → không phải “nghệ thuật của tinh thần dân tộc”
Tức là: Không đủ tiêu chuẩn để đại diện văn học Việt Nam trong sách giáo khoa.
Khi nói về NBCT, đừng tranh luận bằng cảm xúc cá nhân mà Hãy dùng nền tảng triết học thế giới – Kant và Hegel – thứ mà mọi ngành nghệ thuật văn chương nghiêm túc đều dựa lên để đánh giá một tác phẩm.
Và khi đặt NBCT vào chuẩn thế giới, ta thấy rất rõ:
Đây chỉ là rác phẩm thể hiện góc nhìn lệch lạc méo mó của cá nhân Bảo Ninh, nhưng không đạt tầm vóc tư tưởng để trở thành một truyện đúng nghĩa chứ đừng nói đến chuẩn mực văn học quốc gia như đã "bị" trao giải.
Một tác phẩm không đạt chuẩn triết học về cái đẹp và tinh thần dân tộc không nên được ép vào đầu học sinh phổ thông."
Tôi cũng vậy, tôi nói NBCT là một tác phẩm rác rưởi, bẩn thỉu được viết ra từ một cá nhân hèn nhát.
Xin nhớ, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm này: Nó ra đời khi Dương Thu Hương được giải thưởng của nước mẹ Đại Pháp của bà, khi trào lưu xét lại ý nghĩa cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, khi những ý tưởng đòi đa nguyên đa đảng manh nha bùng phát... Nó là một tác phẩm a dua a tòng, tưởng rằng chửi rủa Cuộc chiến tranh giành độc lập tự do của dân tộc Việt Nam là sẽ được bố Mỹ, mẹ Pháp, cha tàu tung hô và dung túng trao giải, là được lưu vong ngoại quốc.
************* Việt Nam đã có công lãnh đạo dân tộc Việt Nam thống nhất đất nước, giành độc lập tự do, điều đó không ai có thể bác bỏ hay bôi nhọ được.
Cho dù có những sai lầm, có những thiếu sót, thậm chí có những tổn thất nặng nề đến cuộc sống cá thể nhưng với điều kiện dân trí, điều kiện kinh tế, điều kiện chiến tranh liên miên như trong thời gian đó, đa nguyên đa đảng thì chỉ có tan vỡ, có mất nước.
Xét bất cứ điều gì, phải đặt Dân tộc lên trên hết, Đồng bào lên trên hết và nếu suy rộng ra, Nhân loại phải trên tất cả.
Không thể chỉ vì cá nhân mà lờ đi, mà viết ra những câu chữ làm bẩn thỉu trang giấy trắng. Đặc biệt, không thể đưa vào sách giáo khoa, không thể làm vấy bẩn học sinh phổ thông- tương lai của Dân tộc Việt Nam./.
Bác sỹ Phạm Ngọc Thắng.
Bằng 2 bài viết này, ông đã lật mặt mọi luận điệu có thể dùng để tô vẽ, biện minh cho việc tôn vinh rác phẩm NBCT. Kể cả từ giá trị văn chương đến đạo đức người viết văn.
Trước đó, ngày 11/12/2025, Kênh truyền hình An Ninh TV đã lên bài "Cần xử lý nghiêm các đối tượng ********* ‘lật sử’, bôi nhọ Anh hùng dân tộc nhằm chống phá Nhà nước" không chỉ về ấn phẩm NBCT mà còn về việc tôn vinh hàng loạt nhân vật lịch sử còn nhiều tranh cãi thông qua đặt tên đường.
...
Do đó tôi đề nghị, những thông tin không còn gì "bí mật, vùng cấm" ít nhất cần được dư luận biết rõ.

Tóm lại là cụ đọc quyển này chưa, ý kiến cụ ra sao. Đọc sách giờ lại phải biết Kăng với Hê gen thì mới hiểu sách nữa chứ. Em nhớ đến truyện cười cậu bé học dốt, ghét văn, lớn lên làm nhà phê bình