Có một số người vẫn cho rằng ĐSCT là không cần thiết và lãng phí, Việt Nam chỉ cần đường bộ cao tốc và đường hàng không là đủ rồi.
Vấn đề này trên thế giới người ta đã tranh luận nhiều rồi. Để dễ hình dung khi so sánh giữa các phương tiện vận tải các bạn hãy nhìn vào bức tranh minh họa kèm theo, người ta giải thích tường minh về các công đoạn và thời gian khi đi tàu cao tốc (HSR), đi máy bay và ô tô.
Khi đi máy bay, chúng ta có 9 công đoạn phụ sau: Đi ô tô từ trung tâm thành phố đến sân bay - 30 phút; Làm thủ tục checkin và an ninh - 10 phút; Chờ lên máy bay - 30 phút; Lên máy bay - 30 phút; Lăn bánh ra đường băng - 5 phút; Lăn bánh vào nhà ga - 5 phút; Xuống máy bay 5 phút; Lấy hành lý (nếu có hành lý ký gửi) - 10 phút; Đi ô tô vào trung tâm thành phố - 30 phút. Tổng thời gian cho các công đoạn phụ: 155 phút.
Khi đi tàu cao tốc HSR chúng ta có 6 công đoạn phụ sau: Đi đến nhà ga - 10 phút; Làm thủ tục checkin và an ninh - 5 phút; Chờ làm thủ tục lên tàu - 5 phút; Lên tàu - 2 phút; Xuống tàu - 3 phút; Đi ô tô đến điểm đích: 10 phút. Tổng thời gian cho các công đoạn phụ: 35 phút.
Vì tổng thời gian phụ chênh lệch giữa máy bay và tàu cao tốc lên đến 120 phút cho tất cả các chặng bay (dù dài hay ngắn), thế cho nên người ta đã đưa ra kết luận như sau: Riêng về thời gian thì chặng đường trên 1000km đi máy bay tối ưu hơn, chặng đường từ 150km đến 800km đi tàu cao tốc tối ưu hơn, với chặng đường 800km-1000km thì máy bay và tàu cao tốc tương đương nhau.
Chưa hết, thời gian chỉ là một tham số để lựa chọn phương tiện đi lại. Tàu cao tốc HSR có những ưu điểm sau vượt trội so với máy bay:
1) Không bị delay, hoãn, hủy chuyến vì thời tiết (mưa gió lớn, mây mù)
2) Hành khách được chủ động về lịch cá nhân và thời gian vì giờ xuất phát và giờ đến chính xác đến từng giây, không bị những sự cố ngoài ý muốn (một vài hành khách lên máy bay muộn hoặc do máy bay về chậm hoặc sự cố kỹ thuật chẳng hạn)
3) Không bì ù tai khi cất cánh và hạ cánh
4) Không bị sóc, rung lắc khi gặp nhiễu động không khí
5) Tàu chạy êm ái hơn nhiều lần đi máy bay và ô tô
6) Thuận tiện trong ăn uống: có toa nhà hàng được gọi món ăn theo sở thích, thậm chí có thể ngồi trên tàu đặt online món ăn ngon của địa phương mà tàu sẽ dừng đỗ ở ga tới.
7) Không buồn chán như đi máy bay vì được ngắm cảnh hai bên đường (thành phố, làng mạc, rừng núi)
Trong bức tranh ở dưới, người Mỹ đã đưa ra tính toán nếu làm xong ĐSCT Log Angeles – San Francisco (tốc độ 350km/h) thì tổng thời gian đi lại giữa 2 thành phố như sau: tàu cao tốc 3h10, máy bay 5h20, ô tô 7h20. Rất rõ ràng và dễ hiểu.