Ngày cuối năm, với cháu, học đại học cái được nhất chẳn phải kiến thức, hay ngoại ngữ, hay phương pháp tư duy.
Mà quan trọng nhất là khẳng định được mình có thể sẵn sàng và có khả năng để chấp nhận tiếp thu tri thức bậc cao một cách có hệ thống, cụ thể, ví dụ trong nghề kế toán:
- Tri thức bậc thấp là cho cái tờ ủy nhiệm chi, cái hóa đơn, bảo hạch toán lên MISA, hay FAST như thế này, biết thế. Hết.
- Tri thức bậc cao là hiểu được bản chất Nợ - Có, hệ thống tài khoản việt nam. Hiểu được Sổ chợ (hình thức ghi sổ một bên), rồi hệ thống ghi sổ kép. Rồi hiểu được kế toán theo chuẩn mực VN, quốc tế,vv... và biết dùng mọi loại phần mềm kế toán trong nước, cũng như nước ngoài (từ dễ như Quickbook, Xero đến khó hơn như SAP, ORACLE..) và có cái gì mới thì do hiểu nguyên lý nên tự tin mò một tí là biết làm (30 phút).
Cao nữa là hiểu được bản chất kế toán là ghi chép lịch sử, từ đó mới học thêm cái bậc cao hơn như Kế toán quản trị (việt nam gọi là kế hoạch) và Tài chính doanh nghiệp (Tính toán dòng tiền, định giá doanh nghiệp ...) và quản trị danh mục đầu tư (thường làm corp là treasury manage).
- CÓ HỆ THỐNG tức là phải từ cái tổng hợp là biết là kế toán, tài chính, rồi đi làm học dần lên. Cái học dần lên không bị đi ngược với cái hệ thống đi ngược từ đầu (Top-down approach) Sâu hơn nữa có thể hiểu cả methodology là có top-down và bottom-up.
Cái này nó cũng tương tự trong mọi lĩnh vực khác:
- Như học sửa mô tơ điện, sẽ có người mãi mãi chỉ dừng ở quấn dây đồng, còn có người đi học, hiểu rõ về mô-tơ, không chỉ là dây đồng, mà còn là mua ở đâu dây đồng, biết rõ mọi loại mô tơ, sửa được và có cả bản vẽ, biết mua nguyên vật liệu ở đâu.... muốn biết thì phải hiểu về hóa học, vật lý. Mà muốn biết là phải hiểu về hóa, lý thì ban đầu phải đọc một quyển cơ bản: THẾ NÀO LÀ CÁI MÔ TƠ. CÓ CÁC LOẠI MÔ TƠ NÀO. SẢN XUẤT NÓ RA SAO, Ở ĐÂU SẢN XUẤT MỖI LOẠI là tốt nhất vv...
Học đại học nó là lời bảo chứng rằng: TRONG tương lai đi làm, nếu anh cần và chắc chắc cần, anh sẽ SẴN SÀNG tiếp thu TRI Thức bậc cao MỘT CÁCH Có hệ thống để ứng dụng vào công việc.
(Cần cả 2 yếu tố, vì để kiếm ra tiền, tạo giá trị thương mại, biết nhiều tri thức bậc cao nhưng tủn mủn đọc vớ vẩn không có thứ tự thì chỉ để dọa trẻ con còn không bán được tiền được).
Ngược lại, dù anh có thành tích cao đến đâu trong đời, thì đến lúc mà anh ì ra, không chịu Tiếp thu kiến thức bậc cao một cách có hệ thống (cháu nhắc lại đoạn này nhiều lần là có dụng ý), thì đơn giản là anh đang rất thảnh thơi rồi đấy. Vì cuộc sống là liên tục lên đến đỉnh, khi cảm thấy mình thảnh thơi, nghĩa là mình đang bên kia sườn dốc rồi (Không có ý khen chê, ai cũng sẽ phải đến lúc bán-nghỉ-hưu, rồi nghỉ-hẳn (semi-retirement then full retirement)