TQ giờ không còn là người dùng cuối về AI nữa. Về bằng sáng chế, có bạn nào đó đã đưa ở 1 topic khác, TQ và Mỹ là 2 cực vượt xa phần còn lại. Một phân tích 2024 cho thấy TQ dẫn đầu thế giới về số lượng bằng sáng chế AI, vượt Mỹ về volume (dù chất lượng/citation còn tranh luận).
U.S. and Asian markets dominate AI patents, while Germany rounds out the top five and leads the European market.
www.rdworldonline.com
Một báo cáo 2024 cho thấy số bài nghiên cứu AI của TQ ~ bằng tổng US + UK + EU, và TQ chiếm hơn 40% "citation attention" toàn cầu - tức là các bài của họ được trích dẫn rất nhiều.
New report shows China dominates in AI research – and is western world’s leading collaborator on AI
Data reveals AI researchers in US, UK and EU all have China as their strongest collaborator LONDON, July 10, 2025 (GLOBE NEWSWIRE) -- China is outstripping the rest of the world in artificial intelligence research at a time when AI is becoming a “strategic asset” akin to energy or military...
natlawreview.com
Phân tích của CSET (Georgetown) chỉ ra:
- Mỹ hơn ở các thuật toán (transformer, deep RL, safety, v.v.).
- TQ nổi trội ở thị giác máy tính, ứng dụng giám sát, AI công nghiệp
Chú ý: Điều này không có nghĩa là TQ kém về thuật toán, mà chỉ là TQ có kém hơn Mỹ một chút về thuật toán nhưng hơn đứt EU.
Thực tế họ cũng chỉ thua mỗi Mỹ khoản này, và điều này đúng đến năm 2019.
Ngày nay, cả US lẫn TQ đều nằm tiền tuyến về độ mới & tác động của nghiên cứu AI; chỉ là mỗi bên hơi thiên một số mảng.
Sau 2019-2020 thì thuật toán TQ cũng ngày một mạnh lên, không còn kém Mỹ bao nhiêu nữa.
Thực tế, có rất nhiều khối (building block) lõi trong deep learning do nhóm TQ/Á Đông làm (ví dụ Thuật toán Faster R-CNN cho detection real-time, Swin Transformer, Squeeze-and-Excitation Networks (SE block), etc.)
TQ đã phát triển ra và đóng góp thuật toán/kiến trúc lõi, chứ không phải chỉ đem thuật toán Tây đi ứng dụng. TQ cũng vươn lên mạnh mẽ về LLM & thuật toán huấn luyện, dù kém Mỹ một chút (ít nhất tôi nhìn nhận thế) nhưng EU thì không có cửa so sánh
Về mặt thuật toán, bức tranh US-TQ hiện nay vẫn là "song mã" dẫn đầu. Con ngựa Mỹ to hơn một chút, nhưng EU thì chưa xứng xếp vào đây.
Về frontier model & LLM, là nơi thuật toán + compute đỉnh cao, Stanford AI Index 2025 (được nhiều báo trích lại) cho số rất rõ:
Năm 2024, các tổ chức:
- Mỹ: có 40 mô hình AI "đáng chú ý" (frontier/foundation),
- Trung Quốc: 15,
-
EU: chỉ 3, và cả 3 đều là Pháp.
Giới trong nghề nhận định, Mỹ vẫn dẫn đầu về frontier models, Trung Quốc đang rút ngắn khoảng cách khá nhanh, còn châu Âu chỉ có vài mô hình nổi bật, chủ yếu đến từ Mistral, Aleph Alpha, BigScience
Tuy thua về frontier model & LLM, nhưng về bằng sáng chế AI, nhất là GenAI, TQ đang dẫn đầu. Báo cáo 2024 của WIPO cho thấy inventor ở Trung Quốc nộp nhiều patent về generative AI nhất thế giới, vượt xa Mỹ, Hàn, Nhật, Ấn.
Số lượng patent không nói hết chất lượng, nhưng nó cho thấy TQ cũng đang đăng ký rất nhiều ý tưởng mới ở level thuật toán / hệ thống, không chỉ làm ứng dụng kiểu na ná.
TQ không chỉ ứng dụng mà thực sự là trung tâm R&D lớn của thế giới, chỉ là thế mạnh của họ nằm ở mảng khác so với Mỹ/EU.
TQ không chỉ "thừa hưởng và dùng", mà đã trở thành một trong các trung tâm R&D lớn nhất về AI, robot, thanh toán số…thể hiện ở việc TQ dẫn đầu về bằng sáng chế AI, robot, TQ nằm trong top 10 quốc gia sáng tạo theo UN, cụ thể là theo Global Innovation Index (GII) 2025 do Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới WIPO (một cơ quan chuyên môn của LHQ) công bố và bản tin Reuters năm 2025 cũng đưa tin,
Trung Quốc lần đầu vào top 10 trong bảng xếp hạng đổi mới toàn cầu, xếp thứ 10, đẩy Đức xuống thứ 11. Trước đó, năm 2024, một bài tổng hợp về GII 2024 cho biết Trung Quốc lên thứ 11. Năm 2023, theo GII của WIPO, Trung Quốc xếp thứ 12.