Quan hệ giữa Đạt Lai Lạt Ma và Ban Thiền Lạt Ma được coi như “trí tuệ và từ bi”, bổ sung cho nhau, và có quan hệ tái sinh. Đạt Lai Lạt Ma thường có vai trò tìm và công nhận Ban Thiền Lạt Ma tái sinh.
Ngược lại, Ban Thiền Lạt Ma có vai trò tìm và công nhận Đạt Lai Lạt Ma tái sinh.
Năm 1950, Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc tiến vào Tây Tạng. Lúc đó, Ban Thiền Lạt Ma đời thứ 10 (Choekyi Gyaltsen, 1938–1989) còn rất trẻ (mới khoảng 13 tuổi). Ông trở thành nhân vật quan trọng trong mối quan hệ giữa Bắc Kinh và giới Phật giáo Tây Tạng.
Choekyi Gyaltsen được Trung Quốc ủng hộ mạnh mẽ, coi như một đối trọng với Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14. Trong cuộc nổi dậy năm 1959 tại Lhasa, Đạt Lai Lạt Ma trốn sang Ấn Độ. Ban Thiền Lạt Ma vẫn ở lại Tây Tạng, do đó Bắc Kinh coi ông là nhân vật tôn giáo cấp cao hợp pháp. Năm 1962, ông viết một bản báo cáo dài (70.000 chữ, gọi là "Báo cáo 70.000 chữ") gửi chính quyền trung ương, nêu rõ tình trạng đói khổ, đàn áp tôn giáo, phá hủy chùa chiền sau cải cách ruộng đất ở Tây Tạng. Đây được coi là hành động dũng cảm, nhưng cũng khiến ông bị quy là “phản cách mạng”. Năm 1964, ông bị bắt giữ và giam cầm suốt nhiều năm trong thời kỳ Cách mạng Văn hóa.
Sau khi Mao Trạch Đông qua đời (1976) và Đặng Tiểu Bình lên nắm quyền, Ban Thiền Lạt Ma được phục hồi. Năm 1978, ông được trả tự do, tham gia lại các hoạt động chính trị và tôn giáo. Ông giữ chức Phó Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc và Chủ tịch Hội Phật giáo Trung Quốc, là gương mặt Phật giáo Tây Tạng được Bắc Kinh quảng bá. Tuy nhiên, ông vẫn nhiều lần công khai kêu gọi khôi phục tự do tôn giáo, tái thiết các tu viện, bảo vệ văn hóa Tây Tạng. Ông qua đời đột ngột vào năm 1989 tại Shigatse, với nhiều đồn đoán về nguyên nhân cái chết (chính thức công bố là bệnh tim, nhưng nhiều người nghi ngờ có liên quan chính trị).
Sau cái chết của Ban Thiền Lạt Ma đời thứ 10, việc lựa chọn người kế vị trở thành vấn đề chính trị gay gắt. Năm 1995, Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14 (lúc đó đang ở Ấn Độ) tuyên bố công nhận một bé trai 6 tuổi tên Gedhun Choekyi Nyima là Ban Thiền Lạt Ma đời thứ 11. Ngay sau đó, chính quyền Trung Quốc bắt giữ em và gia đình. Từ đó đến nay, Gedhun Choekyi Nyima hoàn toàn mất tích, được gọi là “tù nhân trẻ nhất thế giới”. Đáp lại, Trung Quốc tiến hành “nghi lễ rút thẻ vàng trong bình” (Golden Urn) và chỉ định một bé trai khác, Gyaincain Norbu, làm Ban Thiền Lạt Ma đời thứ 11 do Bắc Kinh công nhận. Từ đó, Tây Tạng có hai Ban Thiền Lạt Ma:
- Gedhun Choekyi Nyima (do Đạt Lai Lạt Ma công nhận, được người Tạng lưu vong và nhiều tổ chức quốc tế ủng hộ), số phận đến nay vẫn là bí ẩn. Trung Quốc nhiều lần tuyên bố ông “đang sống bình thường”, nhưng không cung cấp bằng chứng.
- Gyaincain Norbu (do Trung Quốc công nhận, được đào tạo tại Bắc Kinh, đại diện cho chính quyền trong các sự kiện tôn giáo). Ông hiện giữ chức Phó Chủ tịch Hội Phật giáo Trung Quốc, Ủy viên Ủy ban Toàn quốc Hội nghị Chính trị Hiệp thương Nhân dân Trung Quốc (CPPCC). Ông thường xuất hiện trong các nghi lễ chính thức, nhưng ảnh hưởng thực tế trong cộng đồng Phật tử Tây Tạng còn hạn chế
Lúc này em chỉ lang thang phía gần cổng chính tu viện mà ko sám vào sâu vì trời đang đổ giông. Lúc sau thì mưa xối xả, phải chạy ra ngoài bế bé con vào trong hiên cạnh các prayer wheel để trú mưa
Ghé vào quán hoa quả gặp cậu bé này, giơ máy ảnh chụp nhưng cậu ấy ngại, cứ nem nép vào mẹ
DSC09069 by
Hieu Tran, on Flickr
DSC09070 by
Hieu Tran, on Flickr
DSC09071 by
Hieu Tran, on Flickr
DSC09072 by
Hieu Tran, on Flickr