[Funland] Liệu có kiếp sau

[Trục]

Sai rồi cụ ơi, không có ảnh thật nào chụp Orbital electron, photon trong phòng thí nghiệm khoa học như hình cụ gửi trước đó đâu ạ, mấy hức ảnh đó được mô phỏng bằng máy tính, phục vụ mục đích tôn giáo thôi.

Để em tìm tài liệu gốc viết về việc tạo ra ảnh chụp về rối lượng tử của hai photon kể trên xem nó là mô phỏng hay là phương pháp chụp rồi ghép lại hình.

 

[antumyen]

Đây là cái em hỏi vì sao DTT được phát triển đó. Liệu có phải do nhiều cụ Bồ Tát luyện mãi không lên được tầng trên theo như các cụ La hán theo phương pháp cổ điển đời trước, nên phải tìm hướng đi mới. Nên DTT chỉ dành cho các cụ trình tiến sỹ này.

Theo Duy Ma Cật sở thuyết kinh thì hàng Thanh Văn xem Phật pháp không còn ích lợi gì nên không phát nguyện nữa, trong khi Bồ tát thậm chí phàm phu vẫn còn có thể phát nguyện tái sinh hoặc hóa độ để cứu tất cả chúng sinh.
Lúc ấy Ðại Ca Diếp tán thán rằng:
-Lành thay! Lành thay! Văn Thù! Lời này rất đúng. Thật như lời ông nói, bọn trần lao mới là hạt giống của Như Lai, nay chúng tôi chẳng còn có thể phát tâm Vô Thượng Bồ Ðề. Người mang tội ngũ vô gián còn có thể phát tâm sanh nơi Phật pháp, mà chúng tôi đây trọn chẳng thể phát, ví như những người ngũ căn đã hư, đối với ngũ dục chẳng còn cảm xúc. Cũng thế, hàng Thanh Văn đã dứt phiền não trói buộc, xem Phật pháp chẳng còn ích lợi gì nên chẳng phát nguyện nữa.
Cho nên, Văn Thù! Phàm phu ở nơi Phật pháp có biến chuyển mà Thanh Văn thì không. Tại sao? Phàm phu nghe Phật pháp dược sanh khởi đạo tâm vô thượng, chẳng dứt hạt giống Tam Bảo. Dẫu cho Thanh Văn suốt đời nghe Phật pháp và được sức vô úy v.v… chung qui chẳng thể phát đạo tâm vô thượng.

 

[Giới Định Tuệ]

Sai rồi cụ ơi, không có ảnh thật nào chụp Orbital electron, photon trong phòng thí nghiệm khoa học như hình cụ gửi trước đó đâu ạ, mấy hức ảnh đó được mô phỏng bằng máy tính, phục vụ mục đích tôn giáo thôi.

Cụ Trục không phải nói Orbital electron đâu? Nhưng Ảnh này là thật này

Mình vừa đi qua tượng ngọn lửa Thích Quảng Đức, chụp bức ảnh tặng các cụ.

 

[Lạc Lạc 2008]

Có nhé. Ngày 2/9 Các cụ trên nghĩa trang Lạc Hồng viên cũng cờ hoa rực rỡ đón Quôc khánh như ta

 

[johnson321]

Thật ra e thấy cũng có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này r, các cụ có thể lục tìm tài liệu nghiên cứu khoa học và thấy rất nhiều cái tên ví dụ như Michael Newton hay Brian Weiss. Có nhiều cụ hỏi tại sao ko nhớ ký ức tiền kiếp thì mấy cụ đi nghiên cứu với thôi miên hồi quy tiền kiếp kia cũng có nói là vì có 1 màng lọc hay cái gì đó ngăn dữ liệu. Cơ mà e thì thấy trí nhớ ngay vài phút còn quên, nhiều chuyện vài ngày sau người ta còn chả nhớ chứ đừng nói đến những chuyện cách cả chục năm hay cả trăm năm. Với cả nghiên cứu cũng bảo lũ trẻ con đến 1 độ tuổi sẽ quên gần hết ấy.


Còn về vấn đề niết bàn với Phật thì mỗi người có 1 ý hiểu, theo cách giải thích riêng của mỗi người, có 1 từ nó gọi là kinh nghiệm ko thể truyền thụ qua giảng giải hay sách vở, phải tự mình trải nghiệm, noesis hay gnosis. Ngay kể cả Phật Thích Ca cũng có mỗi cách giảng kinh riêng tùy từng người, vì ông như người bác sĩ tâm lý, mỗi người sẽ có cách tư vấn chữa trị riêng.

Như các cụ có tâm đã giải thích Niết bàn theo ý hiểu của các cụ thì em cũng ngộ ra một vài điều. Cũng cảm ơn các cụ đã đóng góp ý kiến.

 

[Giới Định Tuệ]

Theo Duy Ma Cật sở thuyết kinh thì hàng Thanh Văn xem Phật pháp không còn ích lợi gì nên không phát nguyện nữa, trong khi Bồ tát thậm chí phàm phu vẫn còn có thể phát nguyện tái sinh hoặc hóa độ để cứu tất cả chúng sinh.
Lúc ấy Ðại Ca Diếp tán thán rằng:
-Lành thay! Lành thay! Văn Thù! Lời này rất đúng. Thật như lời ông nói, bọn trần lao mới là hạt giống của Như Lai, nay chúng tôi chẳng còn có thể phát tâm Vô Thượng Bồ Ðề. Người mang tội ngũ vô gián còn có thể phát tâm sanh nơi Phật pháp, mà chúng tôi đây trọn chẳng thể phát, ví như những người ngũ căn đã hư, đối với ngũ dục chẳng còn cảm xúc. Cũng thế, hàng Thanh Văn đã dứt phiền não trói buộc, xem Phật pháp chẳng còn ích lợi gì nên chẳng phát nguyện nữa.
Cho nên, Văn Thù! Phàm phu ở nơi Phật pháp có biến chuyển mà Thanh Văn thì không. Tại sao? Phàm phu nghe Phật pháp dược sanh khởi đạo tâm vô thượng, chẳng dứt hạt giống Tam Bảo. Dẫu cho Thanh Văn suốt đời nghe Phật pháp và được sức vô úy v.v… chung qui chẳng thể phát đạo tâm vô thượng.

Học theo Thanh Văn cũng nhìn qua Bồ Tát, dẫu xây 9 bậc phù đồ, chẳng bằng làm phúc cứu cho 1 người.

Đó là tương quan Thanh Văn vs Bồ Tát?

 

[johnson321]

Em cũng chẳng biết lucid dream là gì, chỉ biết hoà thượng Duy Lực gọi cuộc sống này là mở mắt chiêm bao, còn nằm mơ là nhắm mắt chiêm bao. Khi người tu ngộ rồi thì tự tỉnh, hết chiêm bao. Em vẫn còn .. bất tỉnh nên không biết nó giống không
Em rất ít khi nằm mơ nên giấc mơ nào em nhớ thì em tìm hiểu dữ lắm.

Lucid dream là giấc mơ sáng suốt, tức là khi cụ nằm mơ nhưng nhận ra là mình đang mơ đó. Có nhiều cấp độ lucid dream, ở mức độ nhẹ nhất là cụ biết mình đang nằm mơ nên hoàn cảnh trong mơ ko có thực, cụ có thể xuề xòa cho qua dù cho đó có là ác mộng đi chăng nữa. Em thấy có nhiều cụ còn biết cách luyện tập để đạt được nhiều cấp độ khác trong lucid dream, kiểu là từ tác động nhỏ để điều chỉnh giấc mơ chút ít cho đến thậm chí là thiết lập giấc mơ theo ý muốn của riêng mình, kiểu như lập trình hẳn 1 thế giới giấc mơ đó. Và tất nhiên có nhiều người đã luyện đến mức tạo ra 1 thế giới giấc mơ vô cùng sống động và hay ho, tuy nhiên cái gì quá cũng đều ko tốt, nếu cứ mãi mộng mị thì lại quên mất thực tại, chìm đắm vô giấc mơ.

 

[antumyen]

Học theo Thanh Văn cũng nhìn qua Bồ Tát, dẫu xây 9 bậc phù đồ, chẳng bằng làm phúc cứu cho 1 người.

Đó là tương quan Thanh Văn vs Bồ Tát?

Hành đạo Bồ Tát phải phát đại nguyện, khó khó.

 

[Tlbooks]

Cụ rất hay, tuy nhiên đó vẫn trên phương diện lý thuyết và chỉ làm người đọc thêm khó hiểu , kể cụ có những dẫn chứng liên hệ với thực tế thì tốt , như em đọc cụ xong là e cũng hoảng loạn luôn

về vật lý thì thì nghiệm lượng tử nó như sau cụ:

Thí nghiệm hai khe được thực hiện bằng cách bắn những hạt cực nhỏ như electron hoặc photon vào một tấm chắn có hai khe hẹp song song. Nếu chỉ mở một khe, hạt sẽ tạo thành một vệt sáng ngay sau khe đó, giống như viên bi bay qua lỗ. Nhưng khi mở cả hai khe, điều bất ngờ xảy ra: trên màn không chỉ hiện hai vệt, mà lại xuất hiện hoa văn giao thoa như sóng nước. Điều đó có nghĩa là mỗi hạt đơn lẻ hành xử như một làn sóng, đi qua cả hai khe cùng lúc và tự giao thoa với chính nó.

Điều kỳ lạ hơn: nếu ta đặt thiết bị để quan sát xem hạt đi qua khe nào, hoa văn giao thoa biến mất ngay. Khi đó, electron chỉ đi qua một khe và hiện ra như hạt. Nếu không quan sát, nó lại hành xử như sóng. Thí nghiệm này cho thấy bản chất của hạt không cố định, mà phụ thuộc vào việc có quan sát hay không. Chỉ khi có phép đo, thực tại mới “chọn” một trạng thái cụ thể. Vì vậy, thí nghiệm hai khe được xem là nền tảng cho sự kỳ lạ của vật lý lượng tử, đặt ra câu hỏi lớn về mối quan hệ giữa người quan sát và thực tại.

Điều này lại trùng hợp một cách kỳ lạ với tư tưởng Duy Thức Tông. Các luận sư Phật giáo cho rằng thế giới vật chất không tồn tại độc lập ngoài tâm thức. Có tâm mới có cảnh, có người mới có vật. Mọi sự vật hiện tượng đều là sự biến hiện của thức: trong tàng thức chứa sẵn các hạt giống (chủng tử), khi gặp điều kiện thì hiện khởi thành cảnh giới bên ngoài. Cái mà ta vẫn gọi là “thực tại khách quan” thật ra cũng chỉ là biểu hiện của tâm, giống như ảnh trong gương hay giấc mơ trong khi ngủ.

Nhìn dưới ánh sáng đó, thí nghiệm hai khe chính là minh chứng bằng ngôn ngữ khoa học rằng: vật không có “thực tại tuyệt đối” ngoài nhận thức; nó chỉ xuất hiện rõ ràng khi có người quan sát. Đây cũng là điều mà Duy Thức đã nói từ hơn một nghìn năm trước: tâm và cảnh giới đồng khởi, không thể tách rời.
-------------------------------------------------------
Về các điểm tắc mà vật lý hiện nay chưa vượt qua, Duy Thức Tông có thể giải thích (dù có khiên cưỡng hay không, nhưng về nguyên lý của Duy thức, thì nó khá chặt chẽ):

- Trong vũ trụ học hiện đại, vật chất tối được xem là bí ẩn lớn: nó chiếm hơn 80% khối lượng vũ trụ nhưng con người không thể nhìn thấy hay đo lường trực tiếp, chỉ biết đến qua tác động hấp dẫn lên các thiên hà. Tư tưởng Duy Thức có thể giúp ta hình dung: cảnh giới mà ta thấy chỉ là phần nổi của “thức biến hiện”. Ngoài cái tâm phan duyên đang hoạt động, còn có tàng thức chứa vô số chủng tử chưa hiện hành. Vật chất tối vì thế có thể ví như phần tiềm ẩn của tàng thức vũ trụ: không hiện ra trước mắt, nhưng giữ vai trò nền tảng, bảo đảm cho sự ổn định và cấu trúc của toàn thể pháp giới.

- Đến với hiện tượng lỗ đen, khoa học mô tả đó là vùng không gian nơi lực hấp dẫn khủng khiếp đến mức ánh sáng cũng không thoát được. Ở đó, mọi định luật vật lý dường như sụp đổ, con người không thể hình dung chính xác bên trong tồn tại điều gì. Duy Thức có thể xem lỗ đen như hình ảnh ẩn dụ của phần sâu thẳm trong A-lại-da thức – nơi chứa đựng tất cả hạt giống nghiệp. Với kẻ vô minh, đó là cõi tối tăm, nuốt chửng mọi ánh sáng trí tuệ; nhưng với bậc giác ngộ, chính nơi tưởng như “hư vô tuyệt đối” ấy lại là cửa ngõ để thấy rõ tính Không, từ đó muôn pháp có thể sinh khởi. Lỗ đen nuốt ánh sáng nhưng cũng có thể phát ra bức xạ, gợi nhớ đến sự vận hành “từ vô tướng mà hiện ra hữu tướng” trong Duy Thức.

- Còn với hiện tượng rối lượng tử, khoa học nhận thấy hai hạt có thể “liên thông, hành xử giống hệt nhau” tức thì bất chấp khoảng cách vũ trụ. Đo hạt này thì hạt kia lập tức thay đổi trạng thái tương ứng, như thể có một mối liên hệ vô hình vượt qua mọi giới hạn của không gian và tốc độ ánh sáng. Đây chính là điều mà Duy Thức đã nhấn mạnh: “nhất thiết duy tâm tạo”. Các pháp không thực sự tách rời nhau, mà cùng khởi từ một thức. Giống như trong một giấc mộng, muôn cảnh giới có vẻ khác nhau nhưng đều phát sinh từ một tâm; một niệm khởi thì toàn bộ cảnh mộng rung động theo. Rối lượng tử, theo cách này, chỉ là minh chứng hiện đại cho nguyên lý “cảnh giới và tâm thức tương tức”, khẳng định rằng không có gì tồn tại độc lập tuyệt đối.

 

[XPQ]

về vật lý thì thì nghiệm lượng tử nó như sau cụ:

Thí nghiệm hai khe được thực hiện bằng cách bắn những hạt cực nhỏ như electron hoặc photon vào một tấm chắn có hai khe hẹp song song. Nếu chỉ mở một khe, hạt sẽ tạo thành một vệt sáng ngay sau khe đó, giống như viên bi bay qua lỗ. Nhưng khi mở cả hai khe, điều bất ngờ xảy ra: trên màn không chỉ hiện hai vệt, mà lại xuất hiện hoa văn giao thoa như sóng nước. Điều đó có nghĩa là mỗi hạt đơn lẻ hành xử như một làn sóng, đi qua cả hai khe cùng lúc và tự giao thoa với chính nó.

Điều kỳ lạ hơn: nếu ta đặt thiết bị để quan sát xem hạt đi qua khe nào, hoa văn giao thoa biến mất ngay. Khi đó, electron chỉ đi qua một khe và hiện ra như hạt. Nếu không quan sát, nó lại hành xử như sóng. Thí nghiệm này cho thấy bản chất của hạt không cố định, mà phụ thuộc vào việc có quan sát hay không. Chỉ khi có phép đo, thực tại mới “chọn” một trạng thái cụ thể. Vì vậy, thí nghiệm hai khe được xem là nền tảng cho sự kỳ lạ của vật lý lượng tử, đặt ra câu hỏi lớn về mối quan hệ giữa người quan sát và thực tại.

Điều này lại trùng hợp một cách kỳ lạ với tư tưởng Duy Thức Tông. Các luận sư Phật giáo cho rằng thế giới vật chất không tồn tại độc lập ngoài tâm thức. Có tâm mới có cảnh, có người mới có vật. Mọi sự vật hiện tượng đều là sự biến hiện của thức: trong tàng thức chứa sẵn các hạt giống (chủng tử), khi gặp điều kiện thì hiện khởi thành cảnh giới bên ngoài. Cái mà ta vẫn gọi là “thực tại khách quan” thật ra cũng chỉ là biểu hiện của tâm, giống như ảnh trong gương hay giấc mơ trong khi ngủ.

Nhìn dưới ánh sáng đó, thí nghiệm hai khe chính là minh chứng bằng ngôn ngữ khoa học rằng: vật không có “thực tại tuyệt đối” ngoài nhận thức; nó chỉ xuất hiện rõ ràng khi có người quan sát. Đây cũng là điều mà Duy Thức đã nói từ hơn một nghìn năm trước: tâm và cảnh giới đồng khởi, không thể tách rời.
-------------------------------------------------------
Về các điểm tắc mà vật lý hiện nay chưa vượt qua, Duy Thức Tông có thể giải thích (dù có khiên cưỡng hay không, nhưng về nguyên lý của Duy thức, thì nó khá chặt chẽ):

- Trong vũ trụ học hiện đại, vật chất tối được xem là bí ẩn lớn: nó chiếm hơn 80% khối lượng vũ trụ nhưng con người không thể nhìn thấy hay đo lường trực tiếp, chỉ biết đến qua tác động hấp dẫn lên các thiên hà. Tư tưởng Duy Thức có thể giúp ta hình dung: cảnh giới mà ta thấy chỉ là phần nổi của “thức biến hiện”. Ngoài cái tâm phan duyên đang hoạt động, còn có tàng thức chứa vô số chủng tử chưa hiện hành. Vật chất tối vì thế có thể ví như phần tiềm ẩn của tàng thức vũ trụ: không hiện ra trước mắt, nhưng giữ vai trò nền tảng, bảo đảm cho sự ổn định và cấu trúc của toàn thể pháp giới.

- Đến với hiện tượng lỗ đen, khoa học mô tả đó là vùng không gian nơi lực hấp dẫn khủng khiếp đến mức ánh sáng cũng không thoát được. Ở đó, mọi định luật vật lý dường như sụp đổ, con người không thể hình dung chính xác bên trong tồn tại điều gì. Duy Thức có thể xem lỗ đen như hình ảnh ẩn dụ của phần sâu thẳm trong A-lại-da thức – nơi chứa đựng tất cả hạt giống nghiệp. Với kẻ vô minh, đó là cõi tối tăm, nuốt chửng mọi ánh sáng trí tuệ; nhưng với bậc giác ngộ, chính nơi tưởng như “hư vô tuyệt đối” ấy lại là cửa ngõ để thấy rõ tính Không, từ đó muôn pháp có thể sinh khởi. Lỗ đen nuốt ánh sáng nhưng cũng có thể phát ra bức xạ, gợi nhớ đến sự vận hành “từ vô tướng mà hiện ra hữu tướng” trong Duy Thức.

- Còn với hiện tượng rối lượng tử, khoa học nhận thấy hai hạt có thể “liên thông, hành xử giống hệt nhau” tức thì bất chấp khoảng cách vũ trụ. Đo hạt này thì hạt kia lập tức thay đổi trạng thái tương ứng, như thể có một mối liên hệ vô hình vượt qua mọi giới hạn của không gian và tốc độ ánh sáng. Đây chính là điều mà Duy Thức đã nhấn mạnh: “nhất thiết duy tâm tạo”. Các pháp không thực sự tách rời nhau, mà cùng khởi từ một thức. Giống như trong một giấc mộng, muôn cảnh giới có vẻ khác nhau nhưng đều phát sinh từ một tâm; một niệm khởi thì toàn bộ cảnh mộng rung động theo. Rối lượng tử, theo cách này, chỉ là minh chứng hiện đại cho nguyên lý “cảnh giới và tâm thức tương tức”, khẳng định rằng không có gì tồn tại độc lập tuyệt đối.

Sự liên hệ giữa quan điểm của Duy Thức với các kết quả của khoa học tự nó đã có tính chất ngụy biện vì sự so sánh đã bỏ qua những phát hiện khoa học bất lợi và chỉ khai thác các phát hiện có lợi cho việc bảo vệ quan điểm. Mặt khác, phép diễn dịch với các thủ thuật ngôn ngữ để kết nối, liên hệ cốt dẫn dắt nhận thức dễ làm chúng mình sa vào biên kiến. Thế là đời lại thêm mấy anh cà phê giảng pháp, rượu thịt nghe kinh.

Hơn nữa, nếu giả định rằng những kết quả khoa học như sự phát hiện ra rối lượng tử, lưỡng tính sóng hạt, lỗ đen....các cái mà lại củng cố sự toàn nhiệm của Duy Thức thì các ngành khác như mấy cụ Duy vật sẽ bảo sao?

 

[Hạnh Lux]

Chắc chắn có kiếp sau, thế mới chửi nhau “đồ khốn kiếp”, “quân khốn kiếp” chứ.

khiếp chứ ko phải kiếp.
Khiếp sợ ấy.

 

[Tlbooks]

Sự liên hệ giữa quan điểm của Duy Thức với các kết quả của khoa học tự nó đã có tính chất ngụy biện vì sự so sánh đã bỏ qua những phát hiện khoa học bất lợi và chỉ khai thác các phát hiện có lợi cho việc bảo vệ quan điểm. Mặt khác, phép diễn dịch với các thủ thuật ngôn ngữ để kết nối, liên hệ cốt dẫn dắt nhận thức dễ làm chúng mình sa vào biên kiến. Thế là đời lại thêm mấy anh cà phê giảng pháp, rượu thịt nghe kinh.

Hơn nữa, nếu giả định rằng những kết quả khoa học như sự phát hiện ra rối lượng tử, lưỡng tính sóng hạt, lỗ đen....các cái mà lại củng cố sự toàn nhiệm của Duy Thức thì các ngành khác như mấy cụ Duy vật sẽ bảo sao?

e thấy không có mâu thuẫn gì ở đây cả, do tâm phân biệt của ta thôi, duy vật hay duy tâm thì cũng vẫn là phương tiện khám phá chân lý, vấn đề vẫn nếu hội tụ lại ở việc khám phá chân lý, dù cách đi khác nhau, nhưng nếu chúng hội tụ cho ra cùng một kết quả, thì lành lắm thay:

"Duy Vật cho rằng thế giới khách quan tồn tại độc lập với ý thức, và chân lý là sự phản ánh đúng đắn hiện thực ấy. Chân lý chỉ có một, không thay đổi, không phụ thuộc vào quan niệm chủ quan. Con người có thể sai khác trong nhận thức, nhưng sai khác đó đến từ hạn chế của giác quan, của phương pháp tư duy, chứ không làm biến đổi hiện thực. Do đó, muốn tiệm cận chân lý, Duy Vật nhấn mạnh phải dựa vào thực tiễn khách quan để kiểm chứng, vì thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý.

Duy Thức cũng nói rằng thực tại tối hậu – chân đế – thì chỉ có một, đó là “như thật”, vượt ngoài mọi phân biệt. Nhưng phần lớn chúng ta chỉ thấy qua bóng dáng của thức, nên rơi vào tầng tục đế, tức những nhận thức sai biệt, chấp ngã, chấp pháp. Vì vậy, mỗi người thấy một kiểu, không phải vì chân lý thay đổi, mà vì vọng niệm che phủ. Đặt song song hai quan điểm, có thể thấy cả hai đều thừa nhận: chân lý thì bất biến và duy nhất, nhưng mức độ tiếp cận chân lý tùy thuộc vào phương pháp và trí tuệ – Duy Vật thì dựa vào thực tiễn kiểm chứng, còn Duy Thức thì tu tập, gạn lọc vọng niệm để thấy thực tại như thật."

 

[duongphong]

Toàn các cụ già hỏi: có kiếp sau hay không....sau lại đồng hoá thế hệ sau tư tưởng này.

 

[XPQ]

e thấy không có mâu thuẫn gì ở đây cả, do tâm phân biệt của ta thôi, duy vật hay duy tâm thì cũng vẫn là phương tiện khám phá chân lý, vấn đề vẫn nếu hội tụ lại ở việc khám phá chân lý, dù cách đi khác nhau, nhưng nếu chúng hội tụ cho ra cùng một kết quả, thì lành lắm thay:

"Duy Vật cho rằng thế giới khách quan tồn tại độc lập với ý thức, và chân lý là sự phản ánh đúng đắn hiện thực ấy. Chân lý chỉ có một, không thay đổi, không phụ thuộc vào quan niệm chủ quan. Con người có thể sai khác trong nhận thức, nhưng sai khác đó đến từ hạn chế của giác quan, của phương pháp tư duy, chứ không làm biến đổi hiện thực. Do đó, muốn tiệm cận chân lý, Duy Vật nhấn mạnh phải dựa vào thực tiễn khách quan để kiểm chứng, vì thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý.

Duy Thức cũng nói rằng thực tại tối hậu – chân đế – thì chỉ có một, đó là “như thật”, vượt ngoài mọi phân biệt. Nhưng phần lớn chúng ta chỉ thấy qua bóng dáng của thức, nên rơi vào tầng tục đế, tức những nhận thức sai biệt, chấp ngã, chấp pháp. Vì vậy, mỗi người thấy một kiểu, không phải vì chân lý thay đổi, mà vì vọng niệm che phủ. Đặt song song hai quan điểm, có thể thấy cả hai đều thừa nhận: chân lý thì bất biến và duy nhất, nhưng mức độ tiếp cận chân lý tùy thuộc vào phương pháp và trí tuệ – Duy Vật thì dựa vào thực tiễn kiểm chứng, còn Duy Thức thì tu tập, gạn lọc vọng niệm để thấy thực tại như thật."

Vâng.
Ý kiến cá nhân em thì hai bên có điểm chung là khám phá chân lý.
Một bên coi vật chất tồn tại khách quan để nghiên cứu khoa học. Một bên coi tinh thần chủ thể để khám phá bản thể. Khác nhau ở cái " đo lường được, lượng hoá được" với cái " thực tại như thật". Khác biệt đó nói lên rằng không thể có cái gì gọi là "sự thật sau cùng" chung cho cả hai bên.

 

[belo]

Em có cái ý tưởng so sánh thô thiển như thế này, thô thiển vì kiến thức của em thôi. Các cụ xem chơi.
Em cho rằng Thức thứ 8 chính là bộ gen của 1 cá thể sinh vật, ở đây em lấy cá thể này là người luôn cho gần gũi. Khi trứng được thụ tinh, một cá thể mới được hình thành với bộ gene mới được hình thành. Bộ gene mới này chính là thức 8 của cá thể mới đó. Trong đó, nghiệp chủng tử, NCT, chính là các đoạn gene được mã hoá. Khi bào thai này được nuôi trong bụng mẹ, gene mang mã hoá nào đươc kích hoạt, để trở thành bản chất của cá thể trong tương lại, sẽ phụ thuộc vào các chất hoá học và dinh dưỡng do mẹ cấp sang qua đường dây rốn. Các chất hoá học này đóng vai trò tương tự thức thứ 7. Ví dụ, trong quá trình não bộ em bé hình thành, người mẹ có các hoạt động thể chất mạnh mẽ, lượng hóc môn testo sinh ra, sẽ cao hơn mức cân bằng, và cũng đi vào cơ thể bào thai. Lượng hóc môn này sẽ tác động tới bộ gene của em bé, sao cho các gene mã hoá việc sinh ra cơ bắp được nhân ra nhiều hơn trong cơ thể. Tương lai, khi được sinh ra và lớn lên, nếu em bé này tập luyện ít hơn, hoặc bằng, khối lượng cơ bắp sẽ đạt được nhanh hơn người tập và ăn tương tự. Các khả năng khác như nhận thức, tư duy, cũng vậy.

 

[Giới Định Tuệ]

về vật lý thì thì nghiệm lượng tử nó như sau cụ:

Thí nghiệm hai khe được thực hiện bằng cách bắn những hạt cực nhỏ như electron hoặc photon vào một tấm chắn có hai khe hẹp song song. Nếu chỉ mở một khe, hạt sẽ tạo thành một vệt sáng ngay sau khe đó, giống như viên bi bay qua lỗ. Nhưng khi mở cả hai khe, điều bất ngờ xảy ra: trên màn không chỉ hiện hai vệt, mà lại xuất hiện hoa văn giao thoa như sóng nước. Điều đó có nghĩa là mỗi hạt đơn lẻ hành xử như một làn sóng, đi qua cả hai khe cùng lúc và tự giao thoa với chính nó.

Điều kỳ lạ hơn: nếu ta đặt thiết bị để quan sát xem hạt đi qua khe nào, hoa văn giao thoa biến mất ngay. Khi đó, electron chỉ đi qua một khe và hiện ra như hạt. Nếu không quan sát, nó lại hành xử như sóng. Thí nghiệm này cho thấy bản chất của hạt không cố định, mà phụ thuộc vào việc có quan sát hay không. Chỉ khi có phép đo, thực tại mới “chọn” một trạng thái cụ thể. Vì vậy, thí nghiệm hai khe được xem là nền tảng cho sự kỳ lạ của vật lý lượng tử, đặt ra câu hỏi lớn về mối quan hệ giữa người quan sát và thực tại.

Điều này lại trùng hợp một cách kỳ lạ với tư tưởng Duy Thức Tông. Các luận sư Phật giáo cho rằng thế giới vật chất không tồn tại độc lập ngoài tâm thức. Có tâm mới có cảnh, có người mới có vật. Mọi sự vật hiện tượng đều là sự biến hiện của thức: trong tàng thức chứa sẵn các hạt giống (chủng tử), khi gặp điều kiện thì hiện khởi thành cảnh giới bên ngoài. Cái mà ta vẫn gọi là “thực tại khách quan” thật ra cũng chỉ là biểu hiện của tâm, giống như ảnh trong gương hay giấc mơ trong khi ngủ.

Nhìn dưới ánh sáng đó, thí nghiệm hai khe chính là minh chứng bằng ngôn ngữ khoa học rằng: vật không có “thực tại tuyệt đối” ngoài nhận thức; nó chỉ xuất hiện rõ ràng khi có người quan sát. Đây cũng là điều mà Duy Thức đã nói từ hơn một nghìn năm trước: tâm và cảnh giới đồng khởi, không thể tách rời.
-------------------------------------------------------
Về các điểm tắc mà vật lý hiện nay chưa vượt qua, Duy Thức Tông có thể giải thích (dù có khiên cưỡng hay không, nhưng về nguyên lý của Duy thức, thì nó khá chặt chẽ):

- Trong vũ trụ học hiện đại, vật chất tối được xem là bí ẩn lớn: nó chiếm hơn 80% khối lượng vũ trụ nhưng con người không thể nhìn thấy hay đo lường trực tiếp, chỉ biết đến qua tác động hấp dẫn lên các thiên hà. Tư tưởng Duy Thức có thể giúp ta hình dung: cảnh giới mà ta thấy chỉ là phần nổi của “thức biến hiện”. Ngoài cái tâm phan duyên đang hoạt động, còn có tàng thức chứa vô số chủng tử chưa hiện hành. Vật chất tối vì thế có thể ví như phần tiềm ẩn của tàng thức vũ trụ: không hiện ra trước mắt, nhưng giữ vai trò nền tảng, bảo đảm cho sự ổn định và cấu trúc của toàn thể pháp giới.

- Đến với hiện tượng lỗ đen, khoa học mô tả đó là vùng không gian nơi lực hấp dẫn khủng khiếp đến mức ánh sáng cũng không thoát được. Ở đó, mọi định luật vật lý dường như sụp đổ, con người không thể hình dung chính xác bên trong tồn tại điều gì. Duy Thức có thể xem lỗ đen như hình ảnh ẩn dụ của phần sâu thẳm trong A-lại-da thức – nơi chứa đựng tất cả hạt giống nghiệp. Với kẻ vô minh, đó là cõi tối tăm, nuốt chửng mọi ánh sáng trí tuệ; nhưng với bậc giác ngộ, chính nơi tưởng như “hư vô tuyệt đối” ấy lại là cửa ngõ để thấy rõ tính Không, từ đó muôn pháp có thể sinh khởi. Lỗ đen nuốt ánh sáng nhưng cũng có thể phát ra bức xạ, gợi nhớ đến sự vận hành “từ vô tướng mà hiện ra hữu tướng” trong Duy Thức.

- Còn với hiện tượng rối lượng tử, khoa học nhận thấy hai hạt có thể “liên thông, hành xử giống hệt nhau” tức thì bất chấp khoảng cách vũ trụ. Đo hạt này thì hạt kia lập tức thay đổi trạng thái tương ứng, như thể có một mối liên hệ vô hình vượt qua mọi giới hạn của không gian và tốc độ ánh sáng. Đây chính là điều mà Duy Thức đã nhấn mạnh: “nhất thiết duy tâm tạo”. Các pháp không thực sự tách rời nhau, mà cùng khởi từ một thức. Giống như trong một giấc mộng, muôn cảnh giới có vẻ khác nhau nhưng đều phát sinh từ một tâm; một niệm khởi thì toàn bộ cảnh mộng rung động theo. Rối lượng tử, theo cách này, chỉ là minh chứng hiện đại cho nguyên lý “cảnh giới và tâm thức tương tức”, khẳng định rằng không có gì tồn tại độc lập tuyệt đối.

Có những cái PG đi trước (như duy thức học, tâm không phân biệt), có những cái KH đi trước. Cuộc truy đuổi về tư duy triết học, vũ trụ quan tiên tiến nhất (edging) giúp con người khám phá các chân trời vô tận. Dù bằng phương pháp gì.

Ví dụ, khoa học đang tìm kiếm các phương thức đảo quy luật nhân - duyên - quả. Đặt ra một thách thức cho triết học PG, nhất là những người nói chuyện ma mị về "quả báo" theo kiểu nhân - duyên - quả tuyến tính (như kiểu "kiếp trước làm đồ tể, kiếp này bị sát thân" là rất ngây ngô cả về mặt PG và KH).

Công nghệ pin lượng tử phá vỡ quy luật nhân quả

Một hiện tượng lượng tử trong đó thứ tự của các sự kiện không tuân theo trình tự nhân quả thông thường có thể cải thiện hiệu quả và độ bền của pin.

khoahoc.tv

Quantum Gravity Could Reverse Cause and Effect

Any theory of quantum gravity is going to have to grapple with some weird time stuff.

www.livescience.com

 

[HTlangtu]

Cái hình âm dương trên avatar em để cụ có thấy quen không?
Khoa học đã chụp ảnh được nó trong thí nghiệm Vật lý trong thời gian gần đây, vậy người vẽ ra cái vòng này đã đi trước khoa học nhiều nghìn năm rồi.
Mọi con đường đều dẫn đến một nơi đó là nơi khởi nguồn của tất cả - hỗn mang.

Vâng cụ, e vẫn tin có 1 thế lực siêu hình, 1 không gian tồn tại khác với không gian ta đang sống hoặc 1 nền văn minh hơn chúng ta rất nhiều, có thể họ có, hoặc không mong đợi chúng ta khám phá.
Họ đã từng hiện diện ở thế giới chúng ta.
vd: như Kim tự tháp, bãi đá Stonehenge, bức tường đá dưới xây đáy biển sâu (k nhớ là đã xem ở đâu???)

Thớt hơn 50 trang, e có bày tỏ quan điểm ở góc độ khoa học biện chứng, song chủ ý là tiếp thu, lắng nghe.
Có 1 góc nhìn nữa (cái này chém gió) cũng mạnh dạn bày tỏ
Nếu ở đây 1 số cụ tu tập đắc đạo, chúng ta mở đc cánh cửa tới thế giới huyền diệu, hoặc kiểu như Từ Thức, có người giúp đến 1 nơi giao thoa với trời đất và tới được cõi Tiên, thì với thân xác và tâm thức này các cụ có thấy phù hợp không???

Ăn đào tiên, hoa quả, cao lương mỹ vị - chơi - xem múa hát - rảnh bay tới các cõi xung quanh, nhưng gặp toàn người lạ (Tiên,Thánh, Phật...) xong lại về ăn ngủ nghỉ, hoặc tu tập, thiền định gì đó...

Cuộc sống như thế có nhàm chán không??? có vọng tưởng tới gia đình và người thân không?

Chuyện Từ Thức và một số chuyện cổ tích hư cấu về con Ngọc Hoàng nhớ nhung cõi phàm và xuống trần đầu thai hoặc lấy 1 người phàm, Từ Thức thì chán cảnh quay về hạ giới.... có phải là người xưa xa xôi gợi ý để nhân gian biết trân trọng hiện tại không?
Hay thực sự họ cho rằng với 1 số người có tu cũng không phù hợp với cảnh giới cõi trên???

 

[Tueminh2626]

VŨ TRỤ TỪ ĐÂU MÀ CÓ, ĐIỂM KHỞI ĐẦU CỦA VŨ TRỤ, KHÔNG GIAN- THỜI GIAN CÓ THẬT KHÔNG, VẠN VẬT TỪ ĐÂU SINH RA

Trích LỢI ÍCH CỦA SỰ NIỆM PHẬT
Hòa thượng Tịnh Không giảng
tại Tịnh Tông Học Hội, Australia 23-06-2003

Sự việc thứ nhất: thời gian và không gian là không thậtcó. Điều này Phật nói trong kinh rất rõ ràng, thời gian và không gian là ‘bất tương ưng hành pháp’, nghĩa của chữ này là khái niệm trừu tượng, không phải thật. Nhà khoa học hiện nay chứng minh rằng trong một điều kiện nào đó không gian không còn tồn tại nữa; không gian không còn tồn tại nữa thì không có xa gần, không còn xa gần thì A Di Đà Phật ở tại nơi nào? Tức là A Di Đà Phật đang đối diệnvới chúng ta! Do không có khoảng cách xa gần cho nên chúng ta nhìn thấy rất rõ ràng; lúc ngài nói chuyện chúng tacó thể nghe được rất tường tận. Chúng ta có thể ngửi được hương thơm ở Cực Lạc thế giới rất rõ ràng. Vì không có xa gần nên tất cả đều rất tường tận.

Không những không có không gian xa gần, thời gian cũng là giả. Trong một điều kiện nào đó thời gian không còn tồn tại nữa, như vậy có nghĩa là không có quá khứ và tương lai. Con người chúng ta có thể đi về quá khứ và cũng có đi đến tương lai. Đây là điều thứ nhất mà khoa học ngày nay có thể chứng minh được, hoàn toàn phù hợp với những điều đức Phật nói trong kinh điển. Cho nên thời gian và không gian đều là ảo tưởng sanh ra từ vọng tưởng, phân biệt, và chấp trước. Ảo tưởng này tạo thành chướng ngạirất lớn.

Sự việc thứ nhì liên quan đến chữ ‘có’ (hữu); tất cả vạn vậttừ đâu có? Từ ‘không’ sanh ra ‘có’. Khoa học gia ngày nay phát hiện rằng: ‘hữu’ là từ ‘không’ sanh ra. Từ ‘không’ sanh ra rồi lại trở về ‘không’, ‘có’ lại trở về ‘không’. Thực ra sự khám phá này còn chưa nói được rõ ràng. Trong kinh Lăng Nghiêm đức Phật nói rất rõ: ‘Đương xứ xuất sanh, tùy xứ diệt tận’ (Vừa mới ở đó sanh ra thì cũng ở đó diệt mất). Chữ xứ là ‘không’, không có vật gì hết, từ ‘không’ sanh ra ‘có’; tuy là sanh ra ‘có’ lập tức lại trở về ‘không’; kinh Lăng Nghiêm nói rõ ràng như vậy. Khi họ đem bài tường thuật về sự nghiên cứu này đến đây thì chúng ta lập tức hiểu liền, không có ngạc nhiên gì hết.

Sự việc thứ ba nói về ‘nguyên khởi của vũ trụ, hư không, thế giới, tinh cầu, sanh mạng, vạn vật từ đâu đến?’ Nói thậtra thì là từ ‘không’ sanh ra ‘có’. Những bài báo cáo của khoa học hiện nay hoặc trước đây đều nói về ‘một sự bùng nổ to lớn’, sự bùng nổ to lớn này từ cái gì nổ ra? Hiện nay họ tìm ra cái điểm khởi đầu của sự bùng nổ này. Đây cũng vẫn còn từ lý luận mà suy diễn ra nhưng trên thực tế thì không có phương cách gì có thể tìm ra. Họ nói cái ‘điểm khởi đầu’ của sự bùng nổ này bao lớn? Quý vị nghe báo cáo của tiến sĩ Chung đều biết, ông nói cái ‘điểm’ này rất là nhỏ, nhỏ đến chúng ta không thể nào tưởng tượng nổi.

Ông đề ra một thí dụ, thí dụ này là do một khoa học gia đề ra. Cắt ngang sợi tóc của chúng ta ra rồi nhìn thẳng vào mặt cắt ngang của sợi tóc (thiết diện) thì chúng ta thấy một hình tròn. Có thể đem điểm bắt đầu của sự bùng nổ này (điểm khởi nguyên của vũ trụ) xếp dọc theo đường kính của hình tròn này, có thể xếp được bao nhiêu điểm? Một triệu ức ức ức (106 x 108 x 108 x 108 = 1030 ), có ba chữ ức sau chữ triệu. Sắp một triệu ức ức ức cái điểm bắt đầu này dọc theo đường kính của mặt cắt ngang (của sợi tóc). Cái điểm này nổ ra thì thành vũ trụ. Chuyện này chúng ta trong kinh Hoa Nghiêm nói qua không biết bao nhiêu lần rồi! Kinh Hoa Nghiêm cũng nói giống như vậy.

Kinh Hoa Nghiêm nói trong vi trần (hạt bụi) có chứa thế giới, thế giới không lớn, hạt bụi không nhỏ. Hạt bụi nói trong kinh Hoa Nghiêm có thể là ‘điểm bắt đầu’ mà khoa học gia diễn tả ở trên. Dọc theo đường kính của mặt cắt ngang (của sợi tóc) có thể xếp một triệu ức ức ức cái điểm bắt đầu này, trong nhà Phật được gọi là vi trần. Ai có thể đi vào thế giới của vi trần? Đó là Phổ Hiền Bồ Tát. Trong kinh Hoa Nghiêm, chúng ta thấy Phổ Hiền Bồ Tát có thể đi vào. Phổ Hiền Bồ Tát là hạng Bồ Tát gì? Là Đẳng Giác Bồ Tát. Đó là nói cho bạn biết, khi bạn chứng được Đẳng GiácBồ Tát, bạn có thể đi vào điểm bắt đầu của vũ trụ. ‘Đương xứ xuất sanh, tuỳ xứ diệt tận’, cho nên nói vũ trụ hiện nay là từ điểm bắt đầu này bùng nổ tạo thành; hiện nay vũ trụ còn đang nở rộng ra. Tất cả sanh mạng cũng đều đến như vậy cả. Ngày hôm đó tôi hỏi tiến sĩ Chung: ‘Khi nào bùng nổ?’ Khi nào vũ trụ chúng ta bùng nổ? Ông ta đáp không được. Tôi nói rằng tôi biết.

Thiệt ra chuyện này tôi đã nói qua rất nhiều lần; nếu bạn nghe hiểu được thì khi người ta hỏi những câu về khoa học như vậy, bạn liền lập tức có thể trả lời ngay. Lúc nãy tôi có nói qua, trong kinh Lăng Nghiêm nói đến ‘Đương xứ xuất sanh, tùy xứ diệt tận’. Kinh Nhân Vương có nói cho chúng ta biết một khảy móng tay có 60 sát na, một sát na có 900 lần sanh diệt, cái sanh này tức là ‘hiện’, diệt tức là ‘quay về’. Hiện tượng chúng ta thấy ngày hôm nay là hiện tượnggì? Tướng tương tục? Cho nên kinh Kim Cang có nói: ‘Tất cả các pháp hữu vi, như mộng ảo và bóng của bọt nước, như sương cũng như điện, phải nên quán sát như vậy’. Tất cả hiện tượng trong vũ trụ này không phải chân thật, ‘phàm những gì có tướng đều là hư vọng’. Nó bùng nổ, nổ quá nhanh, lập tức liền tiêu diệt mất. Cái thứ nhì lại bùng nổ tiếp tục. Điểm khởi đầu đó nhiều vô số, không biết là nhiều đến mức nào.

Điểm khởi đầu này là gì? Các nhà khoa học trả lời không được, đức Phật cũng không nói đến. Tuy là đức Phậtkhông có nói, không có nói đến điểm bắt đầu của vũ trụnhưng chúng ta biết được. Điểm đó là gì? Đó chính là hạt giống trong A lại gia thức. Đức Phật nói hạt giống trong A lại gia thức không có hình tướng; nếu nó có hình tướng thì tận hư không khắp pháp giới cũng chứa không hết. Hiện nay họ suy đoán về điểm khởi đầu rất nhỏ này, vì quá nhỏ cho nên cũng có thể xem như là không. Bạn xem có thể xếp một triệu ức ức ức cái điểm bắt đầu này dọc theo đường kính của mặt cắt ngang của sợi tóc, cho dù dụng cụ khoa học tối tân nhất hiện nay cũng không thể nào quan sátđược. Tại sao vậy? Nếu bạn đem phóng đại cái điểm khởi đầu này gấp một triệu ức ức ức lần thì cũng vẫn chưa thấy được. Phải phóng đại thêm một lần nữa thì bạn mới có thể xem cái điểm khởi đầu này và [khi đó] thấy nó cũng chỉ giống như một chấm nhỏ bằng sợi tóc mà thôi. Đúng là không thể tưởng tượng nổi! Đây là cảnh giới không thể nghĩ bàn.

Đây là chân tướng của vũ trụ mà đức Phật nói trong kinh; hiện nay khoa học gia dùng toán học để suy luận ra, nhưng vẫn không có biện pháp để nhìn xem được. Tại vì không có cách nào để đem một sợi tóc phóng đại lên gấp đôi triệu ức ức ức lần. [Cho dù có thể làm được thì] bạn cũng chỉ có thể nhìn thấy được một chấm nhỏ xíu, chỉ giống như một chấm, lớn bằng chiều ngang của một sợi tóc. Chúng ta biết tiến sĩ Giang Bổn Thắng dùng kính hiển vi chỉ phóng đại lên 250 lần để quan sát sự kết tinh của nước. Nếu bạn muốn quan sát vi trần (trong kinh điển gọi là vi trần, khoa học gia gọi là điểm khởi đầu của vũ trụ) thì phải dùng kính hiển vi có độ phóng đại bao lớn? Bình phương của một triệu ức ức ức lần thì bạn mới có thể thấy được. Hiện nay thế giới của chúng ta chưa có kỹ thuật cao đến mức này. Cho nên đây là thật tướng của chư pháp.

Đẳng Giác Bồ Tát rất là tự tại, có khả năng để đi vào điểm khởi đầu này. Nói cho chúng ta biết rằng không có lớn nhỏ, đều là do tự tánh biến hiện ra; không có lớn nhỏ, điểm khởi đầu này không nhỏ, vũ trụ không lớn; không có xa gần, không có trước sau. Không có xa gần nghĩa là không có khoảng cách; không có trước sau nghĩa là không có quá khứ, hiện tại, và vị lai. Ngày nay chúng ta nói đến không gian, thời gian, khi đó [khi vào cảnh giới này] thì đều bằng không (những quan niệm này không tồn tại nữa). Đây là thật tướng! [Mục đích] chúng ta học Phật không gì khác hơn là để hiểu rõ cái chân tướng này. Chúng ta phải sanh hoạt trong cái chân tướng này, đó là cảnh giới của Phật.

 

[Trục]

Lá rụng về cội!


Em nghĩ thành gì thì thành, nhưng cứ về với cội là hạnh phúc nhất Cụ ạ.

Vâng cụ, e vẫn tin có 1 thế lực siêu hình, 1 không gian tồn tại khác với không gian ta đang sống hoặc 1 nền văn minh hơn chúng ta rất nhiều, có thể họ có, hoặc không mong đợi chúng ta khám phá.
Họ đã từng hiện diện ở thế giới chúng ta.
vd: như Kim tự tháp, bãi đá Stonehenge, bức tường đá dưới xây đáy biển sâu (k nhớ là đã xem ở đâu???)

Thớt hơn 50 trang, e có bày tỏ quan điểm ở góc đọ khoa học biện chứng, song chủ ý là tiếp thu, lắng nghe.
Có 1 góc nhìn nữa (cái này chém gió) cũng mạnh dạn bày tỏ
Nếu ở đây 1 số cụ tu tập đắc đạo, chúng ta mở đc cánh cửa tới thế giới huyền diệu, hoặc kiểu như Từ Thức, có người giúp đến 1 nơi giao thoa với trời đất và tới được cõi Tiên, thì với thân xác và tâm thức này các cụ có thấy phù hợp không???

Ăn đào tiên, hoa quả, cao lương mỹ vị - chơi - xem múa hát - rảnh bay tới các cõi xung quanh, nhưng gặp toàn người lạ (Tiên,Thánh, Phật...) xong lại về ăn ngủ nghỉ, hoặc tu tập, thiền định gì đó...

Cuộc sống như thế có nhàm chán không??? có vọng tưởng tới gia đình và người thân không?

Chuyện Từ Thức và một số chuyện cổ tích hư cấu về còn Ngọc Hoàng nhớ nhung cõi phàm và xuống trần đầu thai hoặc lấy 1 người phàm, Từ Thức thì chán cảnh quay về hạ giới.... có phải là người xưa xa xôi gợi ý để nhân giai biết trân trọng hiện tại không?
Hay thực sự họ cho rằng với 1 số người có người tu cũng không phù hợp với cảnh giới cõi trên???

 

[NguyenMinhNgoc]

Em tin là có, vì chẳng có cái gì mất đi hết, chỉ chuyển trạng thái tồn tại thôi, kể cả hồn/tinh thần.
Nhưng cầu hồn, phong thủy, mồ mả... thì em không tin.