Lời cụ
Bdcs123 tuy thô thiển nhưng, có lẽ, cũng không xa sự thật là mấy. Để em thử ví dụ về dịch một trích đoạn từ tác phẩm kinh điển, giúp cụ ấy nhé:
Bản tiếng Anh, chuyển ngữ từ tiếng Hy Lạp cổ:
"Until philosophers are kings, or the kings and princes of this world have the spirit and power of philosophy, and political greatness and wisdom meet in one, and those commoner natures who pursue either to the exclusion of the other are compelled to stand aside, cities will never have rest from these evils—no, nor the human race, as I believe—and then only will this our State have a possibility of life and behold the light of day".
Bản dịch tiếng Việt.
"Bao lâu nay các triết gia còn chưa làm vua, hay các ông vua và thủ lĩnh thế giới này còn chưa có tinh thần và sức mạnh của triết học, và quyền lực chính trị cũng như triết học chưa gặp gỡ nhau hay các bản chất khác nhau hiện đang mỗi thứ đi theo một ngả mà chưa bị buộc phải bỏ tình trạng chia rẽ ấy, thì các nhà nước sẽ không thể nào yên ổn được và cả loài người cũng sẽ như thế; và nhà nước mà chúng ta đang hình dung sẽ không thể thấy được ánh sáng và phát triển tới tầm mức đầy đủ"
Một bản dịch sang tiếng Việt nữa, cũng từ đoạn văn trên:
"nếu trên thế giới người cầm quyền không phải triết gia, hoặc người bây giờ ngô bối gọi là quốc vương, lãnh tụ chưa nghiên cứu triết học thực sự và đầy đủ, nói khác đi, chính trị và triết lý chưa kết hợp làm một, quyền hành chưa về tay một người trong khi người bản chất khác biệt hiện nay tìm cách loại bỏ lẫn nhau chưa bị ngăn cản không cho làm như thế. Sở dĩ vậy ấy là vì bản nhân thấy phát biểu ngược đời làm sao cho nên có lúc ngập ngừng không nói ra. Kể cũng lạ và lạ vô cùng khi nhận ra không có bóng dáng hạnh phúc thực sự cho xã hội hay con người trong bất kỳ thành quốc nào".
Ở đây, chúng ta không bàn đến bản văn tiếng nước ngoài mà dịch giả chuyển ngữ từ đó. Chúng ta chỉ nói đến sự khác biệt từ cùng một văn bản học thuật để thấy sự sai lệch là khủng khiếp thế nào. Bản dịch sau cùng là của một dịch giả đã có tuổi đời khá cao, thâm niên trong nghề là đáng nể, hiện sống ở nước ngoài và đã dịch hơn 100 tác phẩm triết học Tây phương qua tiếng Việt.. vậy nhưng lối hành văn diễm lệ tạo nên một vẻ đẹp văn học phi thường của một tác phẩm triết học kinh điển đã bị xóa sạch.
80% vẫn là sai số tuy shock nhưng vẫn khó chấp nhận nếu cụ biết rằng 'perception' được dịch là 'nhận thức', wisdom = sự khôn ngoan, judgment = phán đoán, speculation = suy đoán/tư biện, goodness = thiện lành, communism = chủ nghĩa ai cũng biết. Đây là em nói trong lĩnh vực học thuật, còn trong lĩnh vực văn học nghệ thuật....thật, em không biết gì nhưng vẫn mạnh dạn cho rằng "80% vẫn là sai số tuy shock nhưng vẫn khó chấp nhận". Chúc cụ vui vẻ. Lâu lắm em mới lại post trong diễn đàn. hi hi.. lỗi luôn tại tình yêu.
